Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách ” Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức ” chuẩn nhất 10/2024.
Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 1
Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?
Câu 1
Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung bài đọc
Lời giải chi tiết:
– Truyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể chuyện là chính tác giả. Tác giả không bộc lộ trực tiếp tình cảm, quan điểm mà ẩn sau sự kiện và thái độ, hành động của nhân vật.
– Ngô Tử Văn được giới thiệu trực tiếp là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
Câu 2
Nêu các sự kiện chính của câu chuyện. Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự nào?
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung bài đọc và tìm các sự kiện chính.
Lời giải chi tiết:
* Các sự kiện chính của truyện:
– Tử Văn châm lửa đốt đền của tên tướng giặc.
– Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét” và thấy tên hung thần đến trách mắng, đe dọa.
– Thổ thần đến báo cho Tử Văn biết sự việc đã trở nên nghiêm trọng và bảo cho Tử Văn cách chuẩn bị đối phó.
– Tử Văn bệnh nặng thêm, rồi bị quỷ sử bắt xuống Minh ty và khép vào tội chết. Tử Văn vẫn rất cứng cỏi, không bị khuất phục bởi những lời buộc tội oan.
– Tử Văn được giải oan, giữ chức phán sử đền Tản Viên.
* Truyện được kể theo trình tự thời gian.
Câu 3
Tóm tắt diễn biến của chuyện xử án. Chỉ ra các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa. Theo bạn, yếu tố nào đóng vai trò quyết định trong chiến thắng đó?
Phương pháp giải:
Xem lại đoạn văn thứ 3 và tóm tắt lại diễn biến cuộc xử án
Lời giải chi tiết:
* Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án tại Minh ty:
– Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Minh ty.
– Người đội mũ trụ (tên tướng giặc) vu khống, bịa đặt nhằm đẩy Tử Văn vào đường cùng.
– Tử Văn vẫn rất cương quyết, cứng cỏi, không chịu nhún nhường.
– Hai bên cãi cọ nhau mãi vẫn không phân phải trái, vì thế Diêm Vương sinh nghi.
– Diêm Vương sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực như đúng lời Tử Văn nói.
– Tử Văn được trả lại công bằng, người đội mũ trụ bị bỏ vào ngục Cửu U.
* Có ba yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn:
– Yếu tố 1: Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền. Sự kiên định chính nghĩa của Ngô Tử Văn.
– Yếu tố 2: Sự giúp đỡ của Thổ thần
– Yếu tố 3: Sự quyết định đúng đắn của Diêm Vương
=> Yếu tố đầu tiên là yếu tố quyết định, yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn ở Minh ty. Sự chiến thắng của Tử Văn sau nhiều khó khan, thử thách. Tử Văn đã đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác.
Câu 4
Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết nào? Chọn phân tích một số chi tiết tiêu biểu, từ đó nhận xét khái quát về tính cách của nhân vật này?
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản và tìm những chi tiết khắc họa nhân vật Ngô Tử Văn
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết khắc họa nhân vật Ngô Tử Văn:
– Ngô Tử Văn được giới thiệu là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
– Tính cách của Tử Văn được thể hiện qua các chi tiết:
+ Sự tức giận trước việc “hưng yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
+ Thái độ điềm nhiên không khiếp sợ trước những lời đe dọa của tên hung thần.
+ Sự gan dạ trước bọn quỷ Dạ Xoa nanh ác và quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm.
+ Thái độ cứng cỏi, bất khuất trước Diêm Vương đầy quyền lực.
=> Ngô Tử Văn tính tình nóng nảy nhưng là người ngay thẳng, cương trực, đại diện cho chính nghĩa.
Câu 5
Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên “xe quan Phán sự” và việc người đời sau truyền nhau về “nhà quan phán sự”, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Phương pháp giải:
Suy nghĩ, liên hệ với văn bản và tưởng tượng
Lời giải chi tiết:
Chức phán sự đền Tản Viên là phần thưởng xứng đáng dành cho Tử Văn, có ý nghĩa noi gương cho người sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh cho cái ác, bảo vệ công lí. Cuộc gặp gỡ của quan phán sự với người quen cũ thể hiện niềm tin tưởng của nhân dân vào vị quan tốt, bảo vệ công lí cho người dân. Đồng thời, qua chi tiết này tác giả cũng muốn gửi gắm rằng: Những người chính trực sẽ luôn được kính trọng, tiếng thơm lưu giữ muôn đời.
Câu 6
Thế giới tâm linh, ma quỷ trong truyện là sản phẩm hư cấu của nghệ thuật của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm được điều gì về chủ đề của tác phẩm?
Phương pháp giải:
Xem lại kiến thức về những tác phẩm có yếu tố kì ảo của Nguyễn Dữ, liên hệ với văn bản để thấy được chủ đề mà tác giả truyền tải qua tác phẩm
Lời giải chi tiết:
Truyện phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công từ cõi trần đến cõi âm: kẻ ác được sung sướng, người lương thiện chịu oan ức; thánh thần ở cõi âm cũng tham của đút bao che cho kẻ ác và cái ác lộng hành; Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị lấp tai, che mắt.
=> Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là hình chiếu cho những bất công trong xã hội đương thời mà ở đó điều nhức nhối nhất là bọn tham quan ô lại đã tiếp tay cho kẻ ác, kẻ xấu để gây nên bao nỗi khổ cho người dân lương thiện.
Câu 7
Nêu quan niệm về kẻ sĩ được thể hiện trong lời bình cuối truyện. Bạn có đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Xem lại lời bình ở cuối truyện và đưa ra nhận xét của bản thân.
Lời giải chi tiết:
Học sinh đưa ra quan điểm cá nhân. Lí giải hợp lí, thuyết phục.
Gợi ý:
– Lời bình ở cuối truyện muốn nhấn mạnh đến lòng dũng cảm và bản lĩnh của con người . Ở đời chỉ sợ con người không đủ can đảm để đứng lên chống lại những điều gian ác , thấy khó khăn đã nản lòng rồi buông xuôi mặc kệ cái ác tồn tại . Qua lời bình có thể thấy lời nhắn nhủ của tác giả: Hãy đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Kết nối đọc – viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của câu chuyện trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.
Phương pháp giải:
Chọn một yếu tố em cho là tạo nên sức hấp dẫn với văn bản (ví dụ chi tiết Tử Văn nói chuyện với Diêm Vương ở Minh ty), suy nghĩ sự ảnh hưởng của nó đối với sức hấp dẫn của văn bản
Lời giải chi tiết:
Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn là một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn của Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Chi tiết mở đầu truyện – Tử Văn “châm lửa đốt đền. Mọi người đều lắc đầu là lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn…” – đã gây chú ý và dự báo những diễn tiến tiếp theo sẽ rất khác thường, thu hút người đọc đi sâu vào truyện.Câu chuyện được thắt nút dần với những xung đột ngày càng căng thẳng, dẫn đến cao trào. Truyện được mở nút: lời Tử Văn được minh chứng, sự thật phơi bày. Công lí được thực hiện: kẻ ác phải đền tội, người lương thiện được phục hồi và đền đáp. Truyện được xây dựng đầy kịch tính với kết cấu chặt chẽ, lôgic, thu hút và lôi cuốn người đọc cùng chia sẻ với tình cảm, quan điểm của người viết.
Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 2
Câu 1 (trang 15 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Bạn có thích đọc những truyện kể chứa đựng các yếu tố kì ảo không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Dựa vào trải nghiệm của bản thân
Lời giải chi tiết:
Học sinh nêu cảm nhận của bản thân.
Gợi ý:
– Có
– Chi tiết tưởng tượng, kì ảo là những chi tiết không có thật. Đó là những chi tiết được tác giả dân gian sáng tạo nhằm phục vụ cho mục đích nhất định nào đó. Những yếu tố tưởng tượng, kì ảo góp phần giúp câu chuyện kể hấp dẫn, sinh động hơn.
Câu 2 (trang 15 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Trong cuộc sống hằng ngày, đôi khi chúng ta phải chứng kiến hoặc trải qua những sự việc ngang trái, bất công. Lúc đó, bạn cảm thấy như thế nào và mong muốn điều gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào trải nghiệm của bản thân và đưa ra câu trả lời.
Lời giải chi tiết:
Học sinh nêu cảm nhận của bản thân.
Gợi ý: Những điều bất công trong cuộc sống vẫn luôn tồn tại, đôi khi xảy đến với chính bản thân chúng ta hay với người xung quanh. Điều quan trọng là chúng ta sẽ đối diện với điều bất công đó như thế nào? Bạn lựa chọn bực tức, than phiền, im lặng hay đứng lên đấu tranh để đòi lại công bằng?
Trong khi đọc
Câu 1 (trang 15 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý lời giới thiệu về nhân vật Tử Văn
Phương pháp giải:
Dựa vào nội dung đoạn 1
Lời giải chi tiết:
Lời giới thiệu về nhân vật Tử Văn:
– Tên: Soạn
– Quê quán: người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang
– Tính cách: khảng khái, nóng nảy.
Câu 2 (trang 16 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Từ Văn có những suy nghĩ, cảm xúc gì khi nghe câu chuyện của Thổ Công?
Phương pháp giải:
Dựa vào nội dung đoạn 2
Lời giải chi tiết:
Suy nghĩ, cảm xúc của Tử Văn khi nghe câu chuyện của Thổ Công.
– Ban đầu, Tử Văn kinh ngạc vì người ban đầu mình nói chuyện không phải là thổ công.
– Sau khi nghe câu chuyện của Thổ Công, Tử Văn vô cùng tức giận trước việc “hung yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
– Thể hiện qua các chi tiết: “Tử Văn kinh ngạc; Sao mà nhiều thần quá vậy?”
Câu 3 (trang 17 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Dự đoán kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới cõi âm.
Phương pháp giải:
Dựa vào nội dung đoạn ba và cảm nhận của bản thân.
Lời giải chi tiết:
– Học sinh tự đưa ra gợi ý của bản thân.
– Gợi ý: Cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới cõi âm là cuộc đấu tranh cho chính nghĩa, đấu tranh giữa chính và tà – một cuộc đấu tranh không khoan nhượng. Cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới âm ti sẽ là một cuộc đấu tranh đầy khó khăn, tuy nhiên chiến thắng sẽ thuộc về chính nghĩa, cái thiện sẽ chiến thắng cái ác.
Câu 4 (trang 18 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Sự việc nào có tác dụng xoay chuyển tình thế của cuộc xử án?
Phương pháp giải:
Dựa vào văn bản và nội dung đoạn 3, tìm sự việc có tác dụng xoay chuyển tình thế của cuộc xử án.
Lời giải chi tiết:
Trước khi xuống Minh ty, Tử Văn đã được Thổ Công dặn dò “Hễ ở Minh ty có tra hỏi, thầy cứ khai ra những lời nói của tôi. Nếu hắn chối, thầy kêu xin tư giấy đến đên Tản Viên, tôi sẽ khai rõ thì nó phải đớ miệng”. Xuống Minh ty, Tử Văn bèn tâu trình đầu đuôi như lời Thổ Công nói, lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào.
→ Chính sự việc này đã góp phần làm xoay chuyển tình thế của Tử Văn trong cuộc xử án.
Câu 5 (trang 18 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Diễn biến và kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn có giống như suy đoán của bạn không?
Phương pháp giải:
Xem lại suy đoán của bạn ở HĐ3 và so sánh.
Lời giải chi tiết:
– Học sinh xem lại suy đoán của mình và trả lời
– Gợi ý: Kết quả của cuộc đấu tranh ở Minh ty của Ngô Tử Văn:
Bằng chính nghĩa và sự dũng cảm, cương trực đấu tranh cho chính nghĩa, cuối cùng Ngô Tử Văn đã chiến thắng.
+ Giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân.
+ Diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh vị cho Thổ thần nước Việt.
+ Tử Văn được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, đảm đương nhiệm vụ giữ gìn công lí.
Câu 6 (trang 19 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Vì sao Tử Văn đồng ý nhận chức phán sự đền Tản Viên?
Phương pháp giải:
Xem lại đoạn văn từ “Sau đó một tháng… Tử Văn vui vẻ nhận lời, rồi không bệnh mà mất”
Lời giải chi tiết:
Kết thúc câu chuyện, Ngô Tử Văn được nhận chức phán sự đền Tản Viên. Đó là chức quan chuyên trông coi việc kiện tụng, xử án ở chốn công đường, giúp cho quá trình thực thi công lí được đảm bảo. Trước sự biết ơn, tin tưởng và tiến cử của Thổ Công, Ngô Tử Văn đã vui vẻ đồng ý nhận chức phán sự đền Tản Viên.
Chức phán sự đền Tản Viên là phần thưởng xứng đáng, có ý nghĩa noi gương cho người sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh chống cái ác, bảo vệ công lí.
Câu 7 (trang 19 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Ai là người đưa ra lời bình? Nội dung chính của lời bình là gì?
Phương pháp giải:
Xem lại lời bình ở đoạn cuối và rút ra nội dung chính.
Lời giải chi tiết:
Lời bình cuối truyện là lời bình của chính tác giả. Lời bình ở cuối truyện hàm chứa ý nghĩa sâu xa về khí tiết của kẻ sĩ chân chính: “Than ôi! Người ta thường nói: “Cứng quá thì gãy”. Kẻ sĩ chỉ lo không cứng cỏi được, còn gãy hay không là việc của Trời. Sao lại đoán trước là sẽ gãy mà đổi cứng ra mềm?
→ Ý nghĩa lời bình: Hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Trả lời câu hỏi
Video hướng dẫn giải
Câu 1 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung bài đọc
Lời giải chi tiết:
– Truyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể chuyện là chính tác giả. Tác giả không bộc lộ trực tiếp tình cảm, quan điểm mà ẩn sau sự kiện và thái độ, hành động của nhân vật.
– Ngô Tử Văn được giới thiệu trực tiếp là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
Câu 2 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nêu các sự kiện chính của câu chuyện. Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự nào?
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung bài đọc và tìm các sự kiện chính.
Lời giải chi tiết:
* Các sự kiện chính của truyện:
– Tử Văn châm lửa đốt đền của tên tướng giặc.
– Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét” và thấy tên hung thần đến trách mắng, đe dọa.
– Thổ thần đến báo cho Tử Văn biết sự việc đã trở nên nghiêm trọng và bảo cho Tử Văn cách chuẩn bị đối phó.
– Tử Văn bệnh nặng thêm, rồi bị quỷ sử bắt xuống Minh ty và khép vào tội chết. Tử Văn vẫn rất cứng cỏi, không bị khuất phục bởi những lời buộc tội oan.
– Tử Văn được giải oan, giữ chức phán sử đền Tản Viên.
* Truyện được kể theo trình tự thời gian.
Câu 3 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Tóm tắt diễn biến của chuyện xử án. Chỉ ra các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa. Theo bạn, yếu tố nào đóng vai trò quyết định trong chiến thắng đó?
Phương pháp giải:
Xem lại đoạn văn thứ 3 và tóm tắt lại diễn biến cuộc xử án
Lời giải chi tiết:
* Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án tại Minh ty:
– Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Minh ty.
– Người đội mũ trụ (tên tướng giặc) vu khống, bịa đặt nhằm đẩy Tử Văn vào đường cùng.
– Tử Văn vẫn rất cương quyết, cứng cỏi, không chịu nhún nhường.
– Hai bên cãi cọ nhau mãi vẫn không phân phải trái, vì thế Diêm Vương sinh nghi.
– Diêm Vương sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực như đúng lời Tử Văn nói.
– Tử Văn được trả lại công bằng, người đội mũ trụ bị bỏ vào ngục Cửu U.
* Có ba yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn:
– Yếu tố 1: Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền. Sự kiên định chính nghĩa của Ngô Tử Văn.
– Yếu tố 2: Sự giúp đỡ của Thổ thần
– Yếu tố 3: Sự quyết định đúng đắn của Diêm Vương
→ Yếu tố đầu tiên là yếu tố quyết định, yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn ở Minh ty. Sự chiến thắng của Tử Văn sau nhiều khó khan, thử thách. Tử Văn đã đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác.
Câu 4 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết nào? Chọn phân tích một số chi tiết tiêu biểu, từ đó nhận xét khái quát về tính cách của nhân vật này?
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản và tìm những chi tiết khắc họa nhân vật Ngô Tử Văn
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết khắc họa nhân vật Ngô Tử Văn:
– Ngô Tử Văn được giới thiệu là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
– Tính cách của Tử Văn được thể hiện qua các chi tiết:
+ Sự tức giận trước việc “hưng yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
+ Thái độ điềm nhiên không khiếp sợ trước những lời đe dọa của tên hung thần.
+ Sự gan dạ trước bọn quỷ Dạ Xoa nanh ác và quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm.
+ Thái độ cứng cỏi, bất khuất trước Diêm Vương đầy quyền lực.
→ Ngô Tử Văn tính tình nóng nảy nhưng là người ngay thẳng, cương trực, đại diện cho chính nghĩa.
Câu 5 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên “xe quan Phán sự” và việc người đời sau truyền nhau về “nhà quan phán sự”, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Phương pháp giải:
Suy nghĩ, liên hệ với văn bản và tưởng tượng
Lời giải chi tiết:
Chức phán sự đền Tản Viên là phần thưởng xứng đáng dành cho Tử Văn, có ý nghĩa noi gương cho người sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh cho cái ác, bảo vệ công lí. Cuộc gặp gỡ của quan phán sự với người quen cũ thể hiện niềm tin tưởng của nhân dân vào vị quan tốt, bảo vệ công lí cho người dân. Đồng thời, qua chi tiết này tác giả cũng muốn gửi gắm rằng: Những người chính trực sẽ luôn được kính trọng, tiếng thơm lưu giữ muôn đời.
Câu 6 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Thế giới thần linh, ma quỷ trong truyện là sản phẩm hư cấu của nghệ thuật của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm được điều gì về chủ đề của tác phẩm?
Phương pháp giải:
Xem lại kiến thức về những tác phẩm có yếu tố kì ảo của Nguyễn Dữ, liên hệ với văn bản để thấy được chủ đề mà tác giả truyền tải qua tác phẩm
Lời giải chi tiết:
Truyện phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công từ cõi trần đến cõi âm: kẻ ác được sung sướng, người lương thiện chịu oan ức; thánh thần ở cõi âm cũng tham của đút bao che cho kẻ ác và cái ác lộng hành; Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị lấp tai, che mắt.
→ Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là hình chiếu cho những bất công trong xã hội đương thời mà ở đó điều nhức nhối nhất là bọn tham quan ô lại đã tiếp tay cho kẻ ác, kẻ xấu để gây nên bao nỗi khổ cho người dân lương thiện.
Câu 7 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nêu quan niệm về kẻ sĩ được thể hiện trong lời bình cuối truyện. Bạn có đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Xem lại lời bình ở cuối truyện và đưa ra nhận xét của bản thân.
Lời giải chi tiết:
Học sinh đưa ra quan điểm cá nhân. Lý giải hợp lý, thuyết phục.
Gợi ý: Lời bình ở cuối truyện muốn nhấn mạnh đến lòng dũng cảm và bản lĩnh của con người . Ở đời chỉ sợ con người không đủ can đảm để đứng lên chống lại những điều gian ác , thấy khó khăn đã nản lòng rồi buông xuôi mặc kệ cái ác tồn tại. Qua lời bình có thể thấy lời nhắn nhủ của tác giả: Hãy đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Kết nối đọc – viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của câu chuyện trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.
Phương pháp giải:
Chọn một yếu tố em cho là tạo nên sức hấp dẫn với văn bản (ví dụ chi tiết Tử Văn nói chuyện với Diêm Vương ở Minh ty), suy nghĩ sự ảnh hưởng của nó đối với sức hấp dẫn của văn bản
Lời giải chi tiết:
Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn là một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn của Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Chi tiết mở đầu truyện – Tử Văn “châm lửa đốt đền. Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn…” – đã gây chú ý và dự báo những diễn tiến tiếp theo sẽ rất khác thường, thu hút người đọc đi sâu vào truyện. Câu chuyện được thắt nút dần với những xung đột ngày càng căng thẳng, dẫn đến cao trào. Truyện được mở nút: lời Tử Văn được minh chứng, sự thật phơi bày. Công lý được thực hiện: kẻ ác phải đền tội, người lương thiện được phục hồi và đền đáp. Truyện được xây dựng đầy kịch tính với kết cấu chặt chẽ, logic, thu hút và lôi cuốn người đọc cùng chia sẻ với tình cảm, quan điểm của người viết.
Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 3
Câu 1. Bạn có thích đọc những truyện kể chứa đựng các yếu tố kì ảo không? Vì sao?
– Gợi ý trả lời: Có
– Nguyên nhân: Những truyện kể chứa đựng yếu tố kì ảo giúp cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn.
Câu 2. Trong cuộc sống hằng ngày, đôi khi chúng ta phải chứng kiến hoặc trải qua những sự việc ngang trái, bất công. Lúc đó, bạn cảm thấy như thế nào và mong muốn điều gì?
Khi phải chứng kiến hoặc trải qua những sự việc ngang trái, bất công, chúng ta thường cảm thấy khó chịu, bực tức và mong muốn đòi lại công bằng.
Đọc – hiểu văn bản
Câu 1. Chú ý lời giới thiệu về nhân vật Tử Văn.
– Tên: Ngô Tử Văn tên Soạn
– Quê quán: Huyện Yên Dũng đất Lạng Giang
– Tính tình: khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không chịu được
– Hoàn cảnh: cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, bộ tướng của Mộc Thạch có viên Bạch hộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, từ đấy làm yêu quái trong dân gian.
– Hành động của Tử Văn: tắm rửa sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền.
=> Cách giới thiệu trực tiếp và ngắn gọn.
Câu 2. Từ Văn có những suy nghĩ, cảm xúc gì khi nghe câu chuyện của Thổ Công?
Sau khi nghe câu chuyện của Thổ Công, Tử Văn vô cùng tức giận trước việc “hung yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
Câu 3. Dự đoán kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới cõi âm.
Dự đoán: Ngô Tử Văn đã đòi được công lý cho bản thân, còn bộ mặt xảo trá của kẻ thù bị lật tẩy.
Câu 4. Sự việc nào có tác dụng xoay chuyển tình thế của cuộc xử án?
Tử Văn đã được Thổ Công dặn dò “Hễ ở Minh ty có tra hỏi, thầy cứ khai ra những lời nói của tôi. Nếu hắn chối, thầy kêu xin tư giấy đến đền Tản Viên, tôi sẽ khai rõ thì nó phải đớ miệng”.
Câu 5. Diễn biến và kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn có giống như suy đoán của bạn không?
Diễn biến và kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn giống như suy đoán của người đọc.
Câu 6. Vì sao Tử Văn đồng ý nhận chức phán sự đền Tản Viên?
Đó là phần thưởng cho sự khẳng khái, cương trực và dũng cảm của Ngô Tử Văn. Đồng thời cũng gửi gắm khát vọng của nhân dân về một vị quan thanh liêm…
Câu 7. Ai là người đưa ra lời bình? Nội dung chính của lời bình là gì?
Tác giả là người đưa ra lời bình. Nội dung chính: Khuyên nhủ con người phải biết đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?
– Người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên: tác giả – ngôi thứ ba.
– Những lời kể giúp người đọc có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn: “Chàng vốn khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không chịu được…”
Câu 2. Nêu các sự kiện chính của câu chuyện. Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự nào?
– Các sự kiện chính:
- Tử Văn tắm rửa sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền.
- Tử Văn trở về thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên cơn sốt rét, gặp tên bách hộ họ Thôi mắng mỏ, đe dọa.
- Thổ công đến gặp, kể lại toàn bộ câu chuyện và bày cách giúp Tử Văn chống lại tên hung thần.
- Tử Văn bệnh nặng thêm, bị quỷ sứ bắt đi. Ở Minh ti, Tử Văn vạch trần tội ác của tên tướng giặc.
- Tử Văn được giải oan, được giữ chức phán sự đền Tản Viên.
– Các sự kiện được trình bày theo trình tự thời gian.
Câu 3. Tóm tắt diễn biến của chuyện xử án. Chỉ ra các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa. Theo bạn, yếu tố nào đóng vai trò quyết định trong chiến thắng đó?
– Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án:
- Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Minh ti.
- Diêm Vương trách mắng Tử Văn.
- Người đội mũ trụ bịa đặt, vu khống Tử Văn.
- Hai bên cãi cọ nhau mãi vẫn không phân phải trái, vì thế Diêm Vương sinh nghi.
- Tử Văn xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi.
- Diêm Vương sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực như đúng lời Tử Văn nói.
- Tử Văn được trả lại công bằng, người đội mũ trụ bị bỏ vào ngục Cửu U.
– Các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa:
- Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền.
- Sự giúp đỡ của Thổ thần.
- Quyết định đúng đắn của Diêm Vương.
– Yếu tố tiên quyết: Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền.
Câu 4. Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết nào? Chọn phân tích một số chi tiết tiêu biểu, từ đó nhận xét khái quát về tính cách của nhân vật này?
– Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết:
- Tính tình khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không chịu được.
- Tử Văn vô cùng tức giận trước việc “hung yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
- Không sợ hãi trước lời đe dọa của tên tướng giặc.
- Một mực kêu oan, đưa ra dẫn chứng thuyết phục để vạch trần tội ác của tên tướng giặc.
– Tích cách của Tử Văn: khẳng khải, dũng cảm, chính trực.
Câu 5. Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên “xe quan Phán sự” và việc người đời sau truyền nhau về “nhà quan phán sự”, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Là phần thưởng cho sự khẳng khái, cương trực và dũng cảm của Ngô Tử Văn. Đồng thời cũng gửi gắm khát vọng của nhân dân về một vị quan thanh liêm, chính trực.
Câu 6. Thế giới tâm linh, ma quỷ trong truyện là sản phẩm hư cấu của nghệ thuật của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm được điều gì về chủ đề của tác phẩm?
Thế giới tâm linh, ma quỷ giúp người đọc hiểu thêm về chủ đề tác phẩm: Ngay cả ở cõi âm cũng có tham quan, nhận đút lót để bao che cho kẻ ác và cái ác lộng hành. Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị che mắt.
Câu 7. Nêu quan niệm về kẻ sĩ được thể hiện trong lời bình cuối truyện. Bạn có đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?
– Quan niệm về kẻ sĩ: Người dũng cảm, bản lĩnh và dám chống lại cái ác.
– Đồng tình với quan niệm trên. Vì chỉ có dũng cảm đấu tranh mới có được chính nghĩa.
Kết nối đọc – viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của câu chuyện trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.
Gợi ý:
Có rất nhiều yếu tố làm nên sự hấp dẫn của Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Một trong số đó phải kể đến nhưng chi tiết tưởng tượng kì ảo đã góp phần làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn. Vào cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, bộ tướng của Mộc Thạch có viên Bạch hộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, từ đấy làm yêu quái trong dân gian. Ngô Tử Văn vốn là người dũng cảm, khẳng khái vì không chịu được việc hắn tác oai, tác quái nên đã quyết định đốt đền trừ hại cho dân. Sau khi về nhà, chàng lên cơn sốt rét. Trong cơn mê, tướng giặc hiện lên đe dọa Tử Văn và kiện chàng ở âm phủ. Chàng còn được Thổ công mách bảo về tung tích và tội ác của tên tướng giặc. Đồng thời bày cho cách đối phó với hắn. Tử Văn bị bắt xuống âm phủ. Đứng trước Diêm Vương, chàng đã không hề run sợ mà dũng cảm vạch trần mọi tội ác của tên hung thần. Tử Văn yêu cầu đối chất với lời khai của Thổ thần. Tên tướng giặc bị trừng trị, thổ thần được phục chức, Tử Văn được sống lại. Một tháng sau, Thổ thần bày tổ ý muốn Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên chuyên trông coi việc xử án. Tử Văn vui vẻ nhận lời, rồi không bệnh mà mất. Yếu tố tưởng tượng kì ảo được thể hiện qua thế giới tâm linh, ma quỷ cũng như những nhân vật hồn ma của tên tướng giặc, Diêm Vương, Thổ công. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm rằng ngay cả ở cõi âm cũng có tham quan, nhận đút lót để bao che cho kẻ ác và cái ác lộng hành. Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị che mắt.
Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 4
. Tác giả văn bản Tản Viên từ Phán sự lục
– Nguyễn Dữ sống ở thế kỉ XVI, thời ông sống, triều đình nhà Lê đã bắt đầu khủng hoảng suy thoái, các tập đoàn phong kiến tranh giành quyền lực gây ra liên tiếp các cuộc nội chiến kéo dài.
– Quê hương: Hải Dương.
– Gia đình: Ông xuất thân trong gia đình khoa bảng, cha đỗ tiến sĩ đời Lê Thánh Tông.
– Ông là học trò của trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, đã từng đỗ hương tiến sĩ (cử nhân), từng làm quan nhưng không bao lâu thì lui về ẩn dật.
– Ông để lại tác phẩm nổi tiếng là Truyền kì mạn lục thể hiện rõ quan điểm sống và tấm lòng của ông với cuộc đời.
II. Tìm hiểu tác phẩm Tản Viên từ Phán sự lục
- Thể loại:
– Truyền kì là một thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố li kì, hoang đường.
– Trong truyện truyền kì, thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần ma quỷ có sự tương giao. Đó chính là yếu tố tạo nên sự hấp dẫn của thể loại.
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
– Truyền kì mạn lục:
+ Truyền kì: loại truyện có yếu tố li kì, hoang đường;
+ Mạn: tản mạn;
+ Lục: sao lục, ghi chép.
=> Ghi chép các truyện li kì, tản mạn của dân chúng.
– Truyền kì mạn lục là tác phẩm viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI.
- Phương thức biểu đạt:
Tản Viên từ Phán sự lục có phương thức biểu đạt là tự sự
- 4. Tóm tắt:
Ngô Tử Văn, một kẻ sĩ nổi tiếng khẳng khái, chính trực vốn không chịu được sự tác yêu quái của hồn một tên tướng bại trận nên đã đốt đền của hắn, trừ hại cho dân. Tên hung thần đe dọa Tử Văn và kiện chàng ở âm phủ. Tử Văn được thổ thần mách bảo về tung tích và tội ác của tên tướng giặc, đồng thời bày cho chàng cách đối phó với hắn. Tử Văn bị bắt giải xuống âm phủ. Đứng trước Diêm Vương, chàng đã không hề run sợ mà dũng cảm vạch trần mọi tội ác của tên hung thần. Có bằng chứng của thổ thần, mọi lời nói của Tử Văn được minh xác là sự thật. Cuối cùng công lý được thực thi: tên tướng giặc và bọn phán sự vô trách nhiệm bị trừng trị, thổ thần được phục chức, Tử Văn được sống lại. Tiếp sau đó, nhờ thổ thần tiến cử Tử Văn được nhận chức phán sự đền Tản Viên chuyên trông coi việc xử án.
- 5. Bố cục:
Tản Viên từ Phán sự lục có bố cục gồm 3 phần : mở đầu, nội dung và kết thúc.
– Mở đầu : Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn.
– Nội dung: Chia làm 4 đoạn:
+ Đoạn 1: Ngô Tử Văn và hành động đốt đền.
+ Đoạn 2 (Đốt đền xong đến khó lòng thoát nạn.): Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thôi và Thổ thần.
+ Đoạn 3 (Tử Văn vâng lời đến không bệnh mà chết.): Tử Văn bị bắt và cuộc đối chất ở Minh ti trước Diêm Vương.
+ Đoạn 4 (Phần còn lại): Tử Văn thắng lợi trở về, nhận chức Tản Viên.
– Kết thúc: Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người quen cũ.
- 6. Giá trị nội dung:
– Qua hình tượng nhân vật người trí thức Ngô Tử Văn và tên giặc ngoại xâm, tác giả đã ca ngợi chính nghĩa và thái độ kiên quyết diệt trừ gian tà của con người.
– Bài học nhân sinh về chính – tà; thiện – ác.
- 7. Giá trị nghệ thuật:
– Xây dựng cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ.
– Dẫn dắt truyện khéo léo, nhiều chi tiết gây sự chú ý, hấp dẫn.
– Sử dụng nhiều yếu tố kì ảo, nhưng vẫn mang những nét hiện thực.
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Tản Viên từ Phán sự lục
ad
- Nguồn gốc và hành động đốt đền
* Cách giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn
– Tên họ : Ngô Tử Văn tên là Soạn.
– Quê quán: huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang.
– Tính tình: Khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà không chịu được => từ ngữ mang tính khẳng định.
=> Cách mở đầu trực tiếp, ngắn gọn theo phương pháp truyền thống của văn học trung đại, chưa thoát khỏi lối kể dân gian, gây sự chú ý của người đọc.
* Nguyên nhân đốt đền:
– Đền là nơi thờ người có công với nước, với dân. Bách hộ họ Thôi là tên tướng giặc bại trận, đi cướp nước thì không đáng phải thờ => Tức giận trước việc “hưng yêu tác quái” của tên hung thần Bách hộ họ Thôi.
– Muốn trừ hại cho dân.
* Hành động:
– Chuẩn bị: tắm gội sạch sẽ, khấn trời… => thái độ tôn kính, nghiêm túc.
– Tin vào việc làm chính nghĩa của mình.
– Châm lửa đốt đền: mọi người lắc đầu lè lưỡi, Tử Văn vung tay không cần gì…
=> Một thái độ dứt khoát, bất chấp hậu quả xấu cho bản thân. Hành động có ý thức, có suy nghĩ cẩn trọng, không đáng trách vì hợp lòng dân.
=> Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ tính tình khảng khái, cương trực, dũng cảm vì dân trừ hại. Có tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
- Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
– Hậu quả sau khi Tử Văn đốt đền: Bị bệnh nặng, Tử Văn thấy “khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng, sốt rét”.
=> Ngô Tử Văn đã mơ gặp hồn ma Bách hộ và thổ công.
– Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công:
| Bách hộ | |
| Ngoại hình, phong thái | – Khôi ngô, cao lớn. – Đầu đội mũ trụ, giọng nói, quần áo giống người phương Bắc. Tự xưng là cư sĩ, mắng Tử Văn. |
| Mục đích | Đòi lại đền. |
| Thái độ của Tử Văn | – Mặc kệ cứ ngồi ngất ngưỡng, tự nhiên. – Điềm tĩnh, không nhượng bộ cái ác, cái xấu, bày tỏ sự thách thức. => Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ đầy bản lĩnh, không khiếp sợ trước gian tà. |
- Ngô Tử Văn bị bắt và cuộc đối chất dưới âm phủ
– Quang cảnh dưới âm phủ:
+ Tòa nhà rất lớn, xung quanh có thành sắt cao vọi đến mấy chục trượng.
+ Sông lớn, cầu dài, gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương.
+ Hai bên cầu có mấy vạn quỷ Dạ Xoa mắt xanh tóc đỏ, hình dạng nanh ác.
Tác giả đã miêu tả thế giới cõi âm ấn tượng, ghê sợ. Ngô Tử Văn: gan dạ, khảng khái, quyết liệt kêu oan .
– Cảnh xử kiện
| Hồn ma Bách hộ | Diêm Vương | Tử Văn | |
| Diễn biến | Kiện Tử Văn ở âm phủ. Đổi giọng nhân nghĩa. | Trách mắng Tử Văn, bênh vực hồn ma. Nghi ngờ, cử người đến đền Tản Viên lấy chứng cứ. | Không run sợ, kêu oan, kể lại sự việc bằng lời lẽ cứng cỏi. Đề nghị Diêm Vương đến đền Tản Viên xác minh. |
| Kết quả | Bị nhốt vào ngục Cửu U. | Mắng, trừng phạt Bách hộ và ban thưởng cho Tử Văn. | Được ban thưởng. |
- Ngô Tử Văn nhận chức Phán sự.
– Tử Văn đã thắng kiện chứng tỏ cái thiện, cái chính nghĩa đã thắng cái gian tà, cái ác. Tên họ Thôi đã bị trừng trị đích đáng, dân gian được bình an, Thổ công được trả lại đền.
– Ý nghĩa:
+ Giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân.
+ Diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh dự cho Thổ thần nước Việt.
+ Niềm tin vào công lí cái thiện chiến thắng cái ác, chính nghĩa thắng gian tà.
+ Sự thưởng công xứng đáng để cho đời sau noi theo, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh chống cái ác,bảo vệ công lí.
- Lời bình cuối truyện
– Vạch trần bản chất xảo quyệt, hung ác của hồn ma tướng giặc họ Thôi;
– Phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công, thối nát của xã hội đương thời. Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là hình chiếu của xã hội.
+ Tệ nạn mê tín dị đoan.
+ Tham ô, hối lộ.
=> Là kẻ sĩ, biết đấu tranh đến cùng để chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Kết luận
Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách cách Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức – siêu ngắn ” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.
Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 10/2024!
