Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức” chuẩn nhất 04/2024.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 1
Tóm tắt những sự kiện chính trong đoạn trích. Những sự kiện đó thể hiện phẩm chất gì của người anh hùng Đăm Săn?
Tóm tắt
Sau khi đã chiến thắng Mtao Grự và Mtao Mxây để giải cứu Hơ Nhị, Hơ Bhị, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu mạnh, vang danh đến thần, tiếng tăm lừng lẫy khắp núi rừng. Nhưng chàng vẫn quyết tâm ra đi để chinh phục Nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình, để “từ người Ê-đê bên bờ sông cho đến người Mnông ở dưới thấp không còn một ai dám trái lời”, không một tù trưởng nào có thể sánh với chàng. Đăm Săn đã một mình đi suốt nhiều ngày liền, băng rừng vượt núi để đến nhà Nữ thần Mặt Trời, tuy nhiên chàng đã bị từ chối. Đăm Săn ngang nhiên ra về, mặc cho Nữ thần Mặt Trời cảnh báo chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Trên đường về, cả người và ngựa của Đăm Săn đều bị kéo chìm xuống bùn lầy.
Câu 1
Tóm tắt những sự kiện chính trong đoạn trích. Những sự kiện đó thể hiện phẩm chất gì của người anh hùng Đăm Săn?
Phương pháp giải:
– Đọc kĩ văn bản, nắm được cốt truyện và các sự việc chính quanh nhân vật Đăm Săn
– Liên hệ với hình tượng người anh hùng trong sử thi để suy nghĩ những sự kiện này bộc lộ phẩm chất gì của nhân vật
Lời giải chi tiết:
Những sự kiện chính trong đoạn trích:
– Đăm Săn đi gặp “ơ diêng” – người bạn, bằng hữu thân thiết của mình là Đăm Par Kvây để nói về ý định đi bắt Nữ thần Mặt Trời của mình
– Đăm Săn lên đường ra đi, đến nhà của Nữ Thần Mặt Trời, vượt biết bao là rừng rậm núi xanh
– Đăm Săn nói chuyện với Nữ Thần Mặt Trời về việc muốn nàng làm người vợ lẽ của mình với thái độ rất kiên quyết và bị từ chối
– Đăm Săn ra về, nhưng ngựa của chàng bị lún dần xuống mặt đất và cuối cùng của người và ngựa đều chết chìm
Những sự kiện trên cho thấy Đăm Săn là người anh hùng tiêu biểu của sử thi với những phẩm chất như dũng cảm, kiên cường, ý chí và nghị lực phi thường, có tài trí hơn người; có lý tưởng cao cả, khát vọng lớn lao. Đây đều là những phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng trong sử thi.
Câu 2
Lời kể, lời miêu tả, lời đối thoại có vai trò gì trong việc khắc họa nhân vật? Hãy làm rõ những đặc trưng của lời văn sử thi trong đoạn trích này.
Phương pháp giải:
– Đọc kĩ văn bản, chú ý lời của người dẫn chuyện, những đoạn miêu tả nhân vật và lời thoại của những nhân vật chính.
– Dựa vào đặc trưng của sử thi để chỉ ra tính đặc trưng của thể loại này trong đoạn trích
Lời giải chi tiết:
Trong văn bản, các nhân vật chính thường đi kèm với các lời dẫn, lời miêu tả, lời thoại tiêu biểu như:
– Lời kể: “họ đi suốt tháng suốt năm, lúc nghe sông nước rì rào, lúc nghe biển cả gào thét, người cưỡi ngựa đực, người cưỡi ngựa cái, ngựa thở hổn ha hổn hển”, “bọn đàn ông con trai trong làng chạy ra tận giếng làng để xem, còn bọn đàn bà con gái thì đứng nhìn từ các sàn sân”,…
– Lời miêu tả: “Đăm Săn… đầu đội khăn nhiễu, vai mang nải hoa… tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy”, “người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần”,…
– Lời thoại:
+ “Mặc, diêng cứ để tôi làm bàn trang tôi san đường tôi đi. Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”
+ “… thử hỏi có ai dám chống lại Đăm Săn này…”
+ “… có lấy được nàng tôi mới về”
Những lời thoại, lời kể và miêu tả trên đã góp phần thể hiện tính cách, đặc điểm của nhân vật một cách chi tiết và rõ nét hơn cả về ngoại hình lẫn tính cách. Hình ảnh của Đăm Săn xuất hiện trong mắt dân làng cho thấy sự khác biệt và phi thường của chàng, những lời nói, hành động của Đăm Săn thể hiện sự kiên cường, dũng cảm và có khát vọng lớn lao của chàng.
Những đặc trưng của lời văn sử thi cũng được thể hiện rất rõ trong đoạn trích này như:
– Giọng kể văn xuôi xen lẫn văn vần: “Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh… là đẹp thật!”; “Đăm Săn xuống ngựa, tháo yên,… một ngôi nhà như vậy cả”
– Sử dụng yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ
– Hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian
Câu 3
Người kể chuyện trong đoạn trích này là ai? Hãy tìm hiểu một số thông tin về hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý lời dẫn truyện
Lời giải chi tiết:
Người kể chuyện trong đoạn trích này là ngôi kể thứ ba.
Hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê:
– Được kể theo lối hát nói, đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa đặc biệt của người Ê-đê, trong đó người hát kể có một vị trí quan trọng trong việc gìn giữ, sáng tạo và diễn xướng, nhất là trong điều kiện chưa có chữ viết, các tác phẩm chỉ lưu truyền bằng phương thức truyền miệng.
– Người Ê đê gọi người hát kể sử thi là pô khan. Pô nghĩa là thầy, là chủ, là người thạo việc; khan là chuyện xưa. Người hát kể sử thi phải có bề dày tri thức dân gian để có thể diễn giải một cách tinh tế những nội dung và sắc thái của sử thi đó. Họ là những người có giọng hát vang, khoẻ, biết nhiều làn điệu của thể loại hát nói để vận dụng cho phù hợp với các hoàn cảnh, các nhân vật trong tác phẩm, biết cách “diễn” bằng động tác, bằng nét mặt như diễn viên trên sân khấu.
Câu 4
Theo bạn, hình tượng Nữ thần Mặt Trời trong sử thi Đăm Săn mang những ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
– Chú ý tới những chi tiết miêu tả nhân vật Nữ Thần Mặt Trời trong đoạn trích
– Dựa vào mối liên hệ giữa nhân vật này và khao khát của Đăm Săn để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả trong đoạn trích với những chi tiết “nàng mặc một cái váy loáng như sét, ánh như chớp… không thấy có một ai như nàng cả… thân hình như cái nụ tai, cổ như cổ công..” cho thấy nhân vật này xuất hiện với nhiều ý nghĩa:
– Nàng là con của Thần Đất và Thần Trời, là biểu tượng cho cái đẹp của hai sự vật thiêng liêng này
– Đăm Săn muốn bắt nàng về làm vợ lẽ nhưng không được, điều đó cho thấy sự xuất hiện của nàng còn mang ý nghĩa là lời cảnh báo trước cho những kẻ muốn theo đuổi mục tiêu đi quá giới hạn của con người
Câu 5
Bạn có suy nghĩ gì về cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen? Phải chăng đó là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người?
Phương pháp giải:
Chú ý đoạn cuối tác phẩm, phần miêu tả về cái chết của Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen đã để lại nhiều suy nghĩ trong lòng em, cả người và ngựa của Đăm Săn bị lún dần, lún dần cho đến khi không thể bước đi được nữa. Mặt trời càng lên cao, ngựa của chàng lại càng lún sâu hơn cho đến khi không thể bước đi được nữa và gục ngã.
Theo em, đây là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người, vì Đăm Săn là người trần thế, nhưng lại dám ngang nhiên đi bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ lẽ cho mình, việc làm này đã động đến Thần Trời, Thần Đất nên bị trừng trị là lẽ đương nhiên. Mặt Trời càng lên cao, thì ngựa của chàng lại càng dính, và mặt đất cứ thế lôi cả người lẫn ngựa chìm xuống. Điều đó cho thấy Đăm Săn đã phạm tội với cả hai đấng tối cao này và việc trừng trị chàng cũng là sự kết hợp của hai yếu tố ấy.
Câu 6
Qua đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, bạn nhận ra những đặc trưng nào trong phong tục, tập quán, tín ngưỡng của người Ê-đê xưa?
Phương pháp giải:
Chú ý những chi tiết nhắc đến phong tục, tập quán của người Ê-đê trong văn bản
Lời giải chi tiết:
– Phong tục đón khách: khi có người đến thăm nhà, người hầu sẽ chạy ra đón tiếp “kẻ giữ ngựa tháo yên, người đưa lời thăm hỏi,…”, trải chiếu, giết gà, mang rượu ra để đãi khách, chủ nhà sẽ ăn mặc chỉnh tề, chỉn chu để tiếp khách
– Tôn thờ trời, đất và những đấng thiêng liêng
– Đề cao người anh hùng
Câu 7
Qua hai đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác và Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời, hãy nêu những điểm tương đồng và khác biệt trong quan niệm của người Hy Lạp cổ đại và người Ê-đê về người anh hùng?
Phương pháp giải:
Chú ý tới những đặc trưng của sử thi được thể hiện trong hai tác phẩm này
Lời giải chi tiết:
Tương đồng:
– Đề cao, coi trọng vị trí của người anh hùng trong xã hội
– Sử dụng những từ ngữ cổ, những yếu tố thành ngữ, tục ngữ
– Sử dụng chất liệu ngôn từ văn học dân gian
Khác biệt:
+ Sử thi anh hùng Hy Lạp cổ đại:
– Đặt người anh hùng trong hoàn cảnh giữa lợi ích của cộng đồng và cá nhân, phải đưa ra sự lựa chọn, để từ đó khẳng định phẩm chất, vẻ đẹp của người anh hùng
– Các yếu tố ngoại cảnh như gia đình, dân tộc được xây dựng và nhắc đến khá nhiều
– Thường kể về những sự việc có ý nghĩa thay đổi lớn lao, quy mô lớn
– Hình tượng nhân vật hoành tráng, hào hùng
– Biến cố được nhắc tới trong tác phẩm thường là những biến cố lớn, ảnh hưởng tới cả dân tộc, đất nước
+ Sử thi anh hùng Ê-đê:
– Người anh hùng mang trong mình hoài bão, khát vọng lớn lao, muốn tự mình chinh phục
– Không nói nhiều đến những yếu tố ngoại cảnh như mâu thuẫn, gia đình, xã hội mà tập trung thể hiện nhân vật chính
– Nhân vật anh hùng thường thuộc ba loại chính: chiến đấu chống quái vật, người anh hùng đi hỏi vợ, sự trả thù của dòng họ
Kết nối đọc – viết
Phải chăng một tác phẩm sử thi ra đời ở một thời đại quá xa xôi như I-li-át hay Đăm Săn không còn nhiều ý nghĩa đối với con người hiện đại? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của bạn.
Phương pháp giải:
Dựa vào ý nghĩa của hai sử thi trên và liên hệ nó với hoàn cảnh, tính chất của xã hội hiện nay để rút ra những ý nghĩa của chúng đối với con người hiện đại.
Lời giải chi tiết:
Hai tác phẩm sử thi I-li-at và Đăm Săn đã ra đời cách chúng ta hàng ngàn năm nhưng trong bối cảnh của xã hội hiện đại chúng vẫn có những giá trị nhất định. Hai tác phẩm đã dạy cho chúng ta về lòng dũng cảm, dám đấu tranh cho lợi ích của cá nhân, dân tộc mình; đồng thời con người sống còn phải có lý tưởng, khát khao và lòng tự tôn. Những người anh hùng trong các tác phẩm này đều có lòng tự tôn, kiêu hãnh dân tộc và sẵn sàng đứng ra bảo vệ nó khi bị xâm phạm. Những người anh hùng trong các tác phẩm sử thi trên chính là những tấm gương về lối sống đẹp, có lý tưởng trong xã hội mà bất kì cá nhân nào cũng nên học tập.
Video hướng dẫn giải
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 2
Trước khi đọc
Trả lời:
Người Ê-đê có những nét văn hóa rất đặc sắc trong đời sống cũng như sinh hoạt cộng đồng, được thể hiện ở một số điểm sau:
– Nhà ở: người Ê-đê thường dựng nhà dài, vừa là nơi ở vừa là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa
– Trang phục: màu xám hoặc màu chám, có hoa văn sặc sỡ. Nữ thường quấn váy, nam thì mặc áo và đóng khố; thường dùng trang phục bằng bạc, đồng, hạt cườm
– Ẩm thực: người dân Ê-đê ưa dùng thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống
– Lễ hội: người dân Ê-đê có cây nêu ngày Tết, ghế Kpan, cồng chiêng, lễ khôn lớn, lễ hội mùa xuân, lễ hội cúng bến,…
– Ngoài ra, người Ê-đê còn có văn hóa mẫu hệ và rất coi trọng đời sống tâm linh
Trả lời:
Ở nhiều nơi quan niệm mặt trời là sự sống, ánh sáng và niềm may mắn đối với mỗi cá nhân, đất nước.
Trong khi đọc
Câu 1 trang 105 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Chú ý các chi tiết mô tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây
Trả lời:
Những chi tiết miêu tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây là:
– Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây
– Chàng giắt chà gạc lên, rồi ngồi xuống, trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang ngang như con cọp trong đầm, như con tê giác trong thung
– Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy
Trả lời:
Đăm Săn được tiếp đón như một khách quý trong nhà Đăm Par Kvây, họ trải chiếu, mang thuốc sợi, thuốc lá, trầu cho Đăm Săn hút, ăn. Họ giết gà, giã gạo, nấu cơm mời Đăm Săn. Không những thế còn mang rất nhiều thứ rượu quý mời chàng uống.
Câu 3 trang 106 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời
Trả lời:
Khi ở nhà Đăm Par Kvây, lúc biết ý định đến nhà Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn, mọi người đều khuyên chàng không nên đi, “rừng này nhiều cọp, đường này nhiều rắn, không ai vào bắt Nữ Thần Mặt Trời được đâu! Đường đi hái cà người ta trồng chông lớn, đường đi hái ớt người ta trồng chông nhỏ, người lớn đi chết đằng người lớn, nhà giàu đi chết đằng nhà giàu, dũng tướng đi chết đằng dũng tướng”.
Từ đó có thể dự đoán hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời là con đường không hề dễ dàng.
Câu 4 trang 107 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Lời khuyên của Đăm Par Kvây với Đăm Săn
Trả lời:
Đăm Par Kvây đã khuyên Đăm Săn: “Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu. Tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tôi xin tiễn chân diêng một trâu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của Nhà Trời đâu. Ở đây, chông lớn nhiều như lông nhím, chông nhỏ nhiều như lông chó, con sóc nhảy vào thân nó cũng khó mà vẹn toàn nữa là!”
Trả lời:
Khi được Đăm Par Kvây khuyên, Đăm Săn vẫn quyết tâm giữ vững ý định đi bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ của mình, chàng cương quyết, không run sợ trước những lời cảnh báo đó mà ngược lại còn quyết tâm đi hơn “Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”. Chàng tự tin không ai dám chống lại người tù trưởng giàu mạnh đầu đội khăn nhiễu, vai mang vải hoa là mình.
Trả lời:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời trong văn bản với phần chú thích được miêu tả đồng nhất, đều là nơi quạnh vắng, đìu hiu và heo hắt. Mãi tới khi đến tận cửa nhà mới có tiếng người, tiếng cười nói và quang cảnh tấp nập của cuộc sống sinh hoạt ngày thường.
Câu 7 trang 108 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Hình dung về cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời
Trả lời:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả trong văn bản hiện lên xinh đẹp và lấp lánh với mọi thứ bằng vàng, cho thấy sự sang trọng và giàu có. Mặt trăng, mặt trời, sấm chớp và các hiện tượng thiên nhiên bao quanh ngôi nhà tạo nên khung cảnh tấp nập, ồn ào, náo nhiệt.
Câu 8 trang 109 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Tưởng tượng về hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời
Trả lời:
Qua lời thoại và sự tôn kính của người hầu dành cho Nữ Thần Mặt Trời, gợi cho em suy nghĩ đây là một người phụ nữ xinh đẹp và quyền năng, quý phái, được tất cả mọi người ngưỡng mộ và tôn trọng.
Câu 9 trang 109 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Vì sao Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?
Trả lời:
Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn vì nàng còn phải lo cho sinh mệnh, sự sống của rất nhiều loài vật trên trái đất này. Nếu nàng đi, rất nhiều sự vật không thể tiếp tục tồn tại và sống được nữa, hơn thế, nàng còn là con của Trời nên nàng không thể đi cùng Đăm Săn.
Câu 10 trang 110 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Lưu ý phản ứng của Đăm Săn khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối.
Trả lời:
Khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn ban đầu vẫn giữ thái độ kiên quyết, “tôi không về”, “có lấy được nàng tôi mới về”,… Nhưng sau đó, khi Nữ Thần Mặt Trời vẫn không thay đổi quyết định, chàng đành từ bỏ, “tôi đành quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy”
Câu 11 trang 110 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1: Tưởng tượng cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen?
Trả lời:
Đăm Săn khi ra về rất có thể sẽ phải chịu sự trừng phạt của thần Trời vì đã mạo phạm đến con gái ngài, có thể là bị sét đánh, ngã ngựa, bị thiêu chết hoặc bị dìm chết.
Trả lời câu hỏi
Trả lời:
Những sự kiện chính trong đoạn trích:
– Đăm Săn đi gặp “ơ diêng” – người bạn, bằng hữu thân thiết của mình là Đăm Par Kvây để nói về ý định đi bắt Nữ thần Mặt Trời của mình
– Đăm Săn lên đường ra đi, đến nhà của Nữ Thần Mặt Trời, vượt biết bao là rừng rậm núi xanh
– Đăm Săn nói chuyện với Nữ Thần Mặt Trời về việc muốn nàng làm người vợ lẽ của mình với thái độ rất kiên quyết và bị từ chối
– Đăm Săn ra về, nhưng ngựa của chàng bị lún dần xuống mặt đất và cuối cùng của người và ngựa đều chết chìm
Những sự kiện trên cho thấy Đăm Săn là người anh hùng tiêu biểu của sử thi với những phẩm chất như dũng cảm, kiên cường, ý chí và nghị lực phi thường, có tài trí hơn người; có lý tưởng cao cả, khát vọng lớn lao. Đây đều là những phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng trong sử thi.
Trả lời:
Trong văn bản, các nhân vật chính thường đi kèm với các lời dẫn, lời miêu tả, lời thoại tiêu biểu như:
– Lời kể: “họ đi suốt tháng suốt năm, lúc nghe sông nước rì rào, lúc nghe biển cả gào thét, người cưỡi ngựa đực, người cưỡi ngựa cái, ngựa thở hổn ha hổn hển”, “bọn đàn ông con trai trong làng chạy ra tận giếng làng để xem, còn bọn đàn bà con gái thì đứng nhìn từ các sàn sân”,…
– Lời miêu tả: “Đăm Săn… đầu đội khăn nhiễu, vai mang nải hoa… tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy”, “người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần”,…
– Lời thoại:
+ “Mặc, diêng cứ để tôi làm bàn trang tôi san đường tôi đi. Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”
+ “… thử hỏi có ai dám chống lại Đăm Săn này…”
+ “… có lấy được nàng tôi mới về”
Những lời thoại, lời kể và miêu tả trên đã góp phần thể hiện tính cách, đặc điểm của nhân vật một cách chi tiết và rõ nét hơn cả về ngoại hình lẫn tính cách. Hình ảnh của Đăm Săn xuất hiện trong mắt dân làng cho thấy sự khác biệt và phi thường của chàng, những lời nói, hành động của Đăm Săn thể hiện sự kiên cường, dũng cảm và có khát vọng lớn lao của chàng.
Những đặc trưng của lời văn sử thi cũng được thể hiện rất rõ trong đoạn trích này như:
– Giọng kể văn xuôi xen lẫn văn vần: “Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh… là đẹp thật!”; “Đăm Săn xuống ngựa, tháo yên,… một ngôi nhà như vậy cả”
– Sử dụng yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ
– Hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian
Trả lời:
* Người kể chuyện trong đoạn trích này là ngôi kể thứ ba.
* Hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê:
– Được kể theo lối hát nói, đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa đặc biệt của người Ê-đê, trong đó người hát kể có một vị trí quan trọng trong việc gìn giữ, sáng tạo và diễn xướng, nhất là trong điều kiện chưa có chữ viết, các tác phẩm chỉ lưu truyền bằng phương thức truyền miệng.
– Người Ê đê gọi người hát kể sử thi là pô khan. Pô nghĩa là thầy, là chủ, là người thạo việc; khan là chuyện xưa. Người hát kể sử thi phải có bề dày tri thức dân gian để có thể diễn giải một cách tinh tế những nội dung và sắc thái của sử thi đó. Họ là những người có giọng hát vang, khoẻ, biết nhiều làn điệu của thể loại hát nói để vận dụng cho phù hợp với các hoàn cảnh, các nhân vật trong tác phẩm, biết cách “diễn” bằng động tác, bằng nét mặt như diễn viên trên sân khấu.
Trả lời:
Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả trong đoạn trích với những chi tiết “nàng mặc một cái váy loáng như sét, ánh như chớp… không thấy có một ai như nàng cả… thân hình như cái nụ tai, cổ như cổ công..” cho thấy nhân vật này xuất hiện với nhiều ý nghĩa:
– Nàng là con của Thần Đất và Thần Trời, là biểu tượng cho cái đẹp của hai sự vật thiêng liêng này
– Đăm Săn muốn bắt nàng về làm vợ lẽ nhưng không được, điều đó cho thấy sự xuất hiện của nàng còn mang ý nghĩa là lời cảnh báo trước cho những kẻ muốn theo đuổi mục tiêu đi quá giới hạn của con người
Trả lời:
Cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen đã để lại nhiều suy nghĩ trong lòng em, cả người và ngựa của Đăm Săn bị lún dần, lún dần cho đến khi không thể bước đi được nữa. Mặt trời càng lên cao, ngựa của chàng lại càng lún sâu hơn cho đến khi không thể bước đi được nữa và gục ngã.
Theo em, đây là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người, vì Đăm Săn là người trần thế, nhưng lại dám ngang nhiên đi bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ lẽ cho mình, việc làm này đã động đến Thần Trời, Thần Đất nên bị trừng trị là lẽ đương nhiên. Mặt Trời càng lên cao, thì ngựa của chàng lại càng dính, và mặt đất cứ thế lôi cả người lẫn ngựa chìm xuống. Điều đó cho thấy Đăm Săn đã phạm tội với cả hai đấng tối cao này và việc trừng trị chàng cũng là sự kết hợp của hai yếu tố ấy.
Trả lời:
– Phong tục đón khách: khi có người đến thăm nhà, người hầu sẽ chạy ra đón tiếp “kẻ giữ ngựa tháo yên, người đưa lời thăm hỏi,…”, trải chiếu, giết gà, mang rượu ra để đãi khách, chủ nhà sẽ ăn mặc chỉnh tề, chỉn chu để tiếp khách
– Tôn thờ trời, đất và những đấng thiêng liêng
– Đề cao người anh hùng
Trả lời:
* Tương đồng:
– Đề cao, coi trọng vị trí của người anh hùng trong xã hội
– Sử dụng những từ ngữ cổ, những yếu tố thành ngữ, tục ngữ
– Sử dụng chất liệu ngôn từ văn học dân gian
* Khác biệt:
– Sử thi anh hùng Hy Lạp cổ đại:
+ Đặt người anh hùng trong hoàn cảnh giữa lợi ích của cộng đồng và cá nhân, phải đưa ra sự lựa chọn, để từ đó khẳng định phẩm chất, vẻ đẹp của người anh hùng
+ Các yếu tố ngoại cảnh như gia đình, dân tộc được xây dựng và nhắc đến khá nhiều
+ Thường kể về những sự việc có ý nghĩa thay đổi lớn lao, quy mô lớn
+ Hình tượng nhân vật hoành tráng, hào hùng
+ Biến cố được nhắc tới trong tác phẩm thường là những biến cố lớn, ảnh hưởng tới cả dân tộc, đất nước
– Sử thi anh hùng Ê-đê:
+ Người anh hùng mang trong mình hoài bão, khát vọng lớn lao, muốn tự mình chinh phục
+ Không nói nhiều đến những yếu tố ngoại cảnh như mâu thuẫn, gia đình, xã hội mà tập trung thể hiện nhân vật chính
+ Nhân vật anh hùng thường thuộc ba loại chính: chiến đấu chống quái vật, người anh hùng đi hỏi vợ, sự trả thù của dòng họ
Kết nối đọc – viết
Trả lời:
Hai tác phẩm sử thi I-li-at và Đăm Săn đã ra đời cách chúng ta hàng ngàn năm nhưng trong bối cảnh của xã hội hiện đại chúng vẫn có những giá trị nhất định. Hai tác phẩm đã dạy cho chúng ta về lòng dũng cảm, dám đấu tranh cho lợi ích của cá nhân, dân tộc mình; đồng thời con người sống còn phải có lý tưởng, khát khao và lòng tự tôn. Những người anh hùng trong các tác phẩm này đều có lòng tự tôn, kiêu hãnh dân tộc và sẵn sàng đứng ra bảo vệ nó khi bị xâm phạm. Những người anh hùng trong các tác phẩm sử thi trên chính là những tấm gương về lối sống đẹp, có lý tưởng trong xã hội mà bất kì cá nhân nào cũng nên học tập.
Tóm tắt Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
Sau khi đã chiến thắng Mtao Grự và Mtao Mxây để giải cứu Hơ Nhị, Hơ Bhị, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu mạnh, vang danh đến thần, tiếng tăm lừng lẫy khắp núi rừng. Nhưng chàng vẫn quyết tâm ra đi để chinh phục Nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình, để “từ người Ê-đê bên bờ sông cho đến người Mnông ở dưới thấp không còn một ai dám trái lời”, không một tù trưởng nào có thể sánh với chàng. Đăm Săn đã một mình đi suốt nhiều ngày liền, băng rừng vượt núi để đến nhà Nữ thần Mặt Trời, tuy nhiên chàng đã bị từ chối. Đăm Săn ngang nhiên ra về, mặc cho Nữ thần Mặt Trời cảnh báo chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Trên đường về, cả người và ngựa của Đăm Săn đều bị kéo chìm xuống bùn lầy.
Kết Nối Đọc Viết
“Phải chăng một tác phẩm sử thi ra đời ở một thời đại quá xa xôi như “I-li-át” hay “Đăm Săn” không còn quá nhiều ý nghĩa đối với con người hiện đại?” Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của bạn.
Trả lời:
Theo em, một tác phẩm sử thi ra đời ở một thời đại quá xa xôi như “I-li-át” hay “Đăm Săn” vẫn còn nguyên vẹn giá trị và ý nghĩa đối với con người hiện đại. Bởi cả hai tác phẩm đều thể hiện sự kết tinh trí tuệ của tác giả dân gian và những sự kiện trọng đại liên quan đến vận mệnh của toàn thể cộng đồng như chiến tranh hay công cuộc chinh phục tự nhiên, mở mang bờ cõi. Thông qua những tác phẩm đồ sộ như vậy, ngoài việc ta có thể hiểu thêm về quá khứ, ta còn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp văn hóa, đời sống tinh thần, hệ giá trị ẩn sau mỗi pho sử thi của cộng đồng người ấy. Vẻ đẹp hình tượng của người anh hùng cũng chính là khát vọng của tập thể về ý chí tự do, niềm tin vào phẩm chất vào người đứng đầu cộng đồng.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức- Mẫu 3
Sử thi Ê đê ra đời trong điều kiện xã hội loài người có những biến động lớn về di cư, chiến tranh giữa các thị tộc. Sử thi của người Ê đê phản ánh quan niệm về vũ trụ với thế giới thần linh. Trong các tác phẩm sử thi, không thể không nhắc đến sử thi Đăm Săn. Trong chương trình sách giáo khoa lớp 10 tập 1, chúng ta được tiếp cận đoạn trích: Đăm Săn đi bắt nữ thần Mặt trời. Bài viết dưới đây, Luật Minh Khuê xin gửi tới các bạn bài soạn Đăm Săn đi bắt nữ thần Mặt Trời. Kính mời các bạn cùng theo dõi.
Mục lục bài viết
- 1. Soạn bài Đăm Săn đi bắt nữ thần mặt trời
- I/ Tác giả
- II/ Tác phẩm Đăm Săn đi bắt nữ thần mặt trời
- III/ Tìm hiểu chi tiết
- 2. Trả lời câu hỏi trong Sách giáo khoa ngữ văn 10 Tập 1
- Câu 1: (Trang 105)
- Câu 2: (Trang 105)
- Câu 3: (Trang 105)
- Câu 4: (Trang 105)
- Câu 5: (Trang 105)
1. Soạn bài Đăm Săn đi bắt nữ thần mặt trời
I/ Tác giả
Dân gian.
II/ Tác phẩm Đăm Săn đi bắt nữ thần mặt trời
1. Thể loại: Sử thi
Sử thi: là tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ vần, nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về một hoặc những biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của nhân dân thời cổ đại.
- Đặc điểm của sử thi
+ Nội dung sử thi rộng lớn, kể về sự kiện trọng đại của quá khứ, miêu tả đời sống văn hoá, lịch sử của cộng đồng, diễn tả quá trình vận động của tộc người đó qua các giai đoạn.
+ Nghệ thuật được sử dụng trong các tác phẩm sử thi là những câu chuyện kể văn xuôi xen lẫn văn vần, sử dụng các yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ.
- Phân loại
+ Sử thi thần thoại: kể về sự hình thành của thế giới, sự ra đời của muôn loài, các dân tộc…
+ Sử thi anh hùng: kể về cuộc đời và sự nghiệp, những chiến công lừng lẫy của người anh hùng.
2. Nguồn gốc đoạn trích
Đăm Săn – Sử thi Ê đê
3. Tóm tắt tác phẩm
Tác phẩm kể về cuộc hành trình với nhiều khó khăn, thử thách để đến nhà Nữ thần Mặt Trời và ngỏ lời với nàng của Đăm Săn. Sau khi đã chiến thắng Mtao Gru và Mtao Mxay giải cứu Hơ Nhị, Hơ Bhi, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu mạnh, tiếng tăm lẫy lừng khắp núi rừng. Nhưng chàng vẫn quyết tâm ra đi chinh phục nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ để không còn một tù trưởng nào dám sánh với chàng. Đăm Săn một mình băng rừng vượt suối tìm tới nhà nữ thần Mặt Trời, tuy nhiên chàng đã bị từ chối. Đăm Săn ngang nhiên ra về mặc lời cảnh cáo của Nữ thần Mặt Trời chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Cuối cùng trên đường trở về cả người và ngựa đều bị chìm xuống bùn lầy.
4. Bố cục
- Đoạn 1: Từ đầu đến “bắt đầu động đậy”: Đăm Săn tới nhà Đăm Par Kvay và đề nghị cùng đi bắt nữ thần Mặt Trời.
- Đoạn 2: Tiếp đến “Tôi về đây”: Vượt qua nhiều khó khăn gian khổ, cuối cùng Đăm Săn đã tìm được tới nhà của nữ thần Mặt Trời và bày tỏ mong muốn muốn lấy nàng làm vợ.
- Đoạn 3: Đoạn còn lại: Nữ thần mặt Trời từ chối, Đăm Săn buồn bã trở về ngay lúc mặt trời lên, chàng và ngựa đã bị chìm xuống bùn lầy.
5. Giá trị nội dung và nghệ thuật
+ Giá trị nội dung: ca ngợi tinh thần hiên ngang, bất khuất , sự mạnh mẽ, kiên cường của Đăm Săn.
+ Giá trị nghệ thuật: Biện pháp so sánh, phóng đại, các hình ảnh sự vật gần gũi, quen thuộc. Đề cao tầm vóc lớn lao, cùng khát vọng vô hạn của cộng đồng Ê Đê về một tương lai thịnh vượng.
III/ Tìm hiểu chi tiết
1. Hành trình đi bắt nữ thần Mặt Trời
* Đăm Săn tới nhà Đăm Par Kvay
– Cảnh đón tiếp Đăm Săn
+ Tôi tớ trải dưới một chiếu trắng, bên trên là chiếu đỏ làm chỗ ngồi.
+ Thuốc sợi cả hòm đồng, thuốc là cả sọt đại, trầu vỏ cả gùi to
+ Đốt một gà mái ấp, giết một gà mái đẻ, giã gạo trắng, nấu cơm mời khách.
+ Ché tuk da lươn
+ Ai lấy nước cứ lấy nước, ai đánh chiêng cứ đánh chiêng, ai cắm cần cứ cắm cần
=> Cảnh tiếp đón long trọng, hoành tráng
* Dự báo về hành trình tới nhà nữ thần Mặt Trời
– Rừng nhiều cọp rắn => đường đi nhiều hiểm trở chông gai
* Lời khuyên của Đăm Par Kvay dành cho Đăm Săn
Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu, tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tiễn chân diêng một câu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của nhà Trời đâu.
* Thái độ của Đăm Săn
Thái độ kiên quyết, quyết tâm ra đi không sợ bất kỳ hiểm nguy nào.
* Cảnh tượng nhà của Nữ thần mặt trời
+ Có bãi thả trâu bò
+ Có sương mù bao phủ
+ Bờ rào làng Dưới giăng dây đồng, trên giăng dây sắt
+ Cái thang rộng như cầu vồng
+ Cối giã gạo và chày bằng vàng
+ Toà nhà dài, chiêng xếp đầy nhà, tôi tớ trai gái đi lại lườm lượp
=> Khung cảnh lung linh, hoành tráng
* Hình ảnh nữ thần Mặt Trời
+ Mặc váy ánh như sét, loáng như chớp, mái tóc vén bên tai
+ Đi đến đâu liền bừng sáng, đi như diều bay ó liệng
=> Một vẻ đẹp quyền uy của nữ thần
* Nữ thần từ chối Đăm Săn
Nếu nàng đi sẽ dẫn tới nhiều hậu quả, cây cối con người sẽ bị huỷ hoại: lợn dưới gà trên, người Kur, Ê đê sẽ chết hết.
2. Kết cục của Đăm Săn
Đăm Săn chết trong bùn lầy, nhưng vẻ đẹp về chiến công khát vọng của chàng còn mãi, chàng chết trong tư thế hiên ngang của người anh hùng dân tộc, cái chết ấy mang ý nghĩa bi kịch, sự mâu thuẫn giữa khả năng hữu hạn và khả năng vô hạn của người anh hùng. Tuy nhiên hình ảnh người anh hùng Đăm Săn cùng lý tưởng tuyệt đẹp của bộ tộc Ê đê luôn để lại ấn tượng sâu sắc, mãi mãi bất tử.
2. Trả lời câu hỏi trong Sách giáo khoa ngữ văn 10 Tập 1
Câu 1: (Trang 105)
Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn những thông tin về một số đặc điểm văn hoá của người Ê đê
+ Nhà cửa: Nhà dài là một kiến trúc độc đáo của người Ê đê, nhà có hình dáng như chiếc thuyền, trên rộng dưới hẹp. Nhà dài có hai phần chính đó là gian khách có tên là gian gah và gian ngủ được gọi là gian ôk. Nhà dài có cầu thang lên xuống gồm bảy bậc, được làm từ một cây gỗ quý,
+ Bến nước: đây là bản sắc văn hoá các buôn làng Ê Đê, việc tìm bến nước phải do người có uy tín đi tìm và phải đạt được những yêu cầu cơ bản như: có nguồn nước dồi dào, có khu đất cao ráo để lập buôn, có khu đất màu mỡ làm nương rẫy…
+ Văn hoá truyền thống mang đậm tính mẫu hệ
+ Cồng chiêng là di sản văn hoá quý báu của người Ê đê, đây là vật thiêng nhất, có giá trị nhất trong mỗi gia đình, dòng họ và mỗi thành viên trong cộng đồng.
Câu 2: (Trang 105)
Tìm hiểu ý nghĩa biểu tượng mặt trời trong một số nền văn hoá
Mặt trời được tôn vinh vì tạo ra sự sống, làm cho cây cối phát triển.
+ Các bộ lạc Châu Mỹ thường ghi vào các câu chuyện truyền qua nhiều thế hệ, trong văn hoá Ai Cập, mặt trời là biểu tượng cho sự bảo vệ.
+ Trong văn hoá Trung Quốc, mặt trời biểu thị cho bên dương, đại diện cho chu kỳ của sự sống.
Câu 3: (Trang 105)
Các chi tiết mô tả Đăm Săn khi tới nhà của Đăm Par Kvay
– Chi tiết miêu tả Đăm Săn
+ Chồm lên hai lần chàng leo hết cầu thang
+ Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh.
+ Trông nghênh nghênh như con rắn trong hàng, ngang như con cọp…
Câu 4: (Trang 105)
Hình dung cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvay
+ Tôi tớ trải dưới một chiếu trắng, một chiếu đỏ làm chỗ ngồi
+ Thuốc sợi cả hòm đồng..
+ Đốt một gà mái ấp, giết một gà mái đẻ..
Câu 5: (Trang 105)
Tưởng tượng của Đăm Săn khi ở trong Rừng Đen
+ Mặt trời lên cao, ngựa bắt đầu bị dính ở chân
+ Ngựa tiếp tục chạy cho đến khi bị dính ngang đầu gối, nó phải đi một bước một
+ Mặt trời lên quá cây xà dọc, ngựa đã lún đến sát bẹn
+ Mặt trời đứng bóng, nó không bước được nữa
Kết luận
Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách ” soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Kết nối tri thức ” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.
Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 04/2024!
