Các dạng bài tập trọng điểm về amino axit Cập Nhật 12/2024

Các dạng câu hỏi lý thuyết và bài tập amino axit

Dạng 1: Các mẫu câu hỏi lí thuyết trọng điểm

• Xét sự đổi màu chất chỉ thị:

+ aa: (NH₂)_aR(COOH)_b ⇔ ( a=b→ mt trung tính; a>b→ mt bazo; a<b→ mt axit)

+ Amin( anilin; metylamin,…)⇒ dd bazo

+ Các loại khác: – Muối của amin: C₆H₅NH₃⁺Cl^–,…

– Este của aa: NH₂-CH₂-COOCH₃,….

– Muối của aa: NH₃⁺Cl^–-RCOOH, NH₂-RCOONa,…

• Xét đồng phân

1- Đồng phân aa: Mạch C + vị trí⇒ C₃H₇O₂N(2đp), (NH₂)₂C₂H₃COOH,…

2- Đồng phân khác chức: Cùng CTPT( thường là C_nH_2n+1O₂N) có các dạng đồng phân khác

– Este tạp chức: VD C₃H₇O₂N → NH₂-CH₂-COOCH₃,…

– Muối amoni: VD C₃H₇O₂N → CH₂=CH-COONH₄,…..

• Xét phản ứng:

1- Phản ứng với axit( HCl, H₂SO₄,…): amin, aa, este của aa, muối amoni,…

2- Phản ứng với bazo(NaOH, KOH,..): aa, este của aa, muối amoni,..

3- Phản ứng của sản phẩm từ aa:

– NH₃⁺Cl^–RCOOH + 2NaOH → NH₂RCOONa + NaCl + H₂O

– NH₂RCOONa + 2HCl → NH₃⁺Cl^–-R-COOH + NaCl

4- Phản ứng ngưng tụ tạo peptit:

Gly+ Ala: —từ hỗn hợp→ 8 tripeptit hở

—hóa học→ 6 tripeptit hở

• Glysin: —^{+ HCl}→ X₁—^{+ NaOH}→ X₂

—^+NaOH→ X₃—^{+ HCl}→ X₄

Lý giải: NH₂CH₂COOH: —^{+ HCl}→ NH₃⁺Cl^–-CH₂-COOH —^{+ NaOH}→ NH₂-CH₂-COONa+….

(X₁) (X₂)

—^{+ NaOH}→ NH₂CH₂COONa —^{+ HCl}→ NH₃⁺Cl^–-CH₂-COOH + ….

(X₃) (X₄)

⇒ X₂≡ X₃

X₁≡ X₄

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Cho các dung dịch sau:
(1) ClH3N-CH2-COOH (2) C6H5NH3Cl (phenylamoni clorua)
(3) HOOC-CH2-CH2-CH(NH2)-COOH (4) NH2-(CH2)4-CH(NH2)-COOH
Số dung dịch có môi trường axit là
A. 2. B. 4. C. 1. D. 3.

Ví dụ 2: Cho các dung dịch sau:
(1) C2H5-NH2, (2) NH3, (3) H2N-CH2-COONa, (4) H2N-(CH2)4-CH(NH2)-COOH.
Số dung dịch có môi trường bazơ là
A. 2. B. 1. C. 4. D. 3

Dạng 2: Bài tập về phản ứng đốt cháy của amino axit

• Phản ứng: C_xH_yO_zN_t hoặc C_nH_2n+2-2k-2z+tO_2zN_t: C_nH_2n+1O₂N, C_nH_2n-1O₄N,…

Nếu aa dạng NH₂C_xH_yCOOH mà n_H2O> n_CO2 ⇒ C_nH_2n+1O₂N

Ví dụ minh họa

Bài 4. Hỗn hợp X gồm alanin, valin và lysin, trong X có tỉ lệ khối lượng mO : mN = 12 : 7. Đốt cháy hoàn toàn 7,04 gam X cần vừa đủ 8,512 lít khí O bộ sản phẩm cháy gồm CO2, H2O và N2 vào bình đựng nước vôi trong dư, thu được 28 gam kết tủa, đồng thời có V lít khí N₂?
A. 0,896. B. 1,120. C. 1,344. D. 0,672

HD: giả thiết: mO : mN = 12 : 7 ⇔ nO : nN = 3 : 2 ⇒ đặt nN2 = x mol⇒ nO = 3x mol.
♦ giải đốt: 7,04 gam X + 0,38 mol O2 –––to–→ 0,28 molCO2 + ? mol H2O + x mol N2.
||⇒ bảo toàn nguyên tố O có nH2O = nO trong X + 2nO2 – 2nCO2 = (3x + 0,2) mol.
⇒ mX = mC + mH + mO + mN → thay số vào ⇒ giảira x = 0,04 mol.
⇒ nN2 = 0,04 mol→ V = VN2 = 0,896 lít. Chọn đáp án A

Dạng 3: bài tập về phản ứng của amino axit với axit, bazo

• Phản ứng: (NH₂)_tR(COOH)_z hoặc C_nH_2n+1O₂N( NH₂C_nH_2nCOOH), C_nH_2n+1O_tN.

1- aa —^{+ H+}→ sản phẩm —-^{+ OH-}→ Muối +H₂O

(NH2)R(COOH)_z —^{+ tH+}→ (NH₃⁺)_tR(COOH)_z —^{+( t+z) OH-}_→ Muối + H2O

Bước 1: t= n_H+(đủ)/ n_aa và bước 2: (t+z)= n_OH-/ n_aa

n_{OH-( đủ b2)}= n_H+ + n_COOH= n_H+ + zn_a.a

2- aa— ^{+ OH-}→sản phẩm —^{+ H+}→ Muối + H₂O

(NH2)_tR(COOH)_z—^zOH-→ (NH₂)_tR(COO-)_z—^(t+z)H+→ Muối + H₂O

Bước 1: z= n_OH-/ n_a.a và bước 2: (t+z)= n_H+/ n_a.a

n_H+= n_NH2 + n_OH-= t.n_a.a+ n_OH-

• Giải toán

1. Mol: theo phản ứng và TGKL

– aa + HCl → Muối ⇒ -NH₂ + HCl → NH₃Cl^– ⇒ n_NH2= n_HCl= Δm_tăng/36,5= (m_muối– m_a.a)/36,5

– aa + NaOh→ Muối + H₂O ⇒ -COOH+ NaOH → -COONa ⇒ n_COOH= Δm_tăng/ (23-1)=(m_m’ – m_a.a)/22(38)

2. Khối lượng: BTKL

m_a.a+ m_{a xit}+ m_bazo = m_m’ + m_H2O ( n_H2O= n_OH-)

3. Tìm a.a: tìm z,t

tìm R(n) theo M

Ví dụ minh họa

Bài 2. Để phản ứng vừa đủ với dung dịch chứa 3 gam glyxin cần V mLdung dịch HCl 2M. Giá trị của V là
A. 60. B. 80. C. 20. D. 40.

HD: Phản ứng: H2NCH2COOH + HCl→ ClH3NCH2COOH ⇒ nHCl cần dùng = nglyxin = 3 ÷ 75 = 0,04 mol
⇒ V = n ÷ CM = 0,04 ÷ 2 = 0,02 lít ⇄ 20 mL.
Chọn đáp án C.

Một số bài tập về amino axit có đáp án

Câu 1 Cho dãy các dung dịch: (1) alanin, (2) metylamin, (3) anilin, (4) amoniac, (5) lysin. Số dung dịch làm phenolphtalein đổi màu là
A. 2. B. 5. C. 4. D. 3.
Câu 2: Cho dãy gồm các dung dịch: (1) phenylamoni clorua, (2) glyxin, (3) axit α -aminoglutaric, (4) axit axetic. Số dung dịch làm quỳ tím chuyển màu đỏ là
A. 4. B. 1. C. 3. D. 2

Câu 3.Hỗn hợp X gồm hai amino axit (no, mạch hở, phân tử đều có một nhóm amino và một nhóm cacboxyl). Đốt cháy hoàn toàn X cần vừa đủ a mol N2, b mol CO2 và c mol H2O. Biểu thức liên hệ giữa a, b, c là
A. 2a = 3(2b – c).
B. 2a = (2b – c).
C. a = (2b + c).
D. a = 3(2b + c).

Câu 4. Cho 100 mLdung dịch amino axit X nồng độ 0,4M tác dụng với 100 gam dung dịch NaOH 2% (dư), thu được dung dịch Y. Cô cạn Y, thu được 5,4 gamchất rắn khan. Công thức của X là
A. H2NC3H6COOH.
B. H2NC3H5(COOH)2
C. (NH2)2C5H9COOH.
D. H2NC2H4COOH.

Câu 5 Cho 3,00 gam glyxin và 2,92 gam lysin vào dung dịch chứa 0,08 mol HCl, thu được dung dịch T. Cho T tác dụng hoàn toàn với lượng vừa đủ dung dịch KOH, thu được m gam muối. Giá trị của m là
A. 8,20 .B. 11,88. C. 14,16. D. 14,92.

Xem thêm:

Tổng hợp các dạng bài tập: amino axit + HCl