Updated at: 08-04-2023 - By: Thầy Vũ Xuân Anh

Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Soạn bài Tổng kết phần Văn học” chuẩn nhất 03/2024.

Soạn bài Tổng kết phần Văn học- Mẫu 1

Phần A

Video hướng dẫn giải

NHÌN CHUNG VỀ NỀN VĂN HỌC VIỆT NAM

Trả lời câu 1 (trang 193 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

a. Bộ phận văn học chữ Hán

STT

Tác phẩm (đoạn trích)

Tác giả

Thể loại

1Con hổ có nghĩaVũ TrinhTruyện
2Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòngHồ Nguyên TrungTruyện
3Sông núi nước NamLí Thương KiệtThơ
4Phò giá về kinhTrần Quang KhảiThơ
5Thiên Trường vãn vọngTrần Nhân TôngThơ
6Côn Sơn CaNguyễn TrãiThơ
7Chiếu dời đôLí Công UẩnChiếu
8Hịch tướng sĩTrần Quốc TuấnHịch
9Nước Đại Việt taNguyễn TrãiCáo
10Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpTấu
11Chuyện người con gái Nam XươngNguyễn DữTruyện
12Chuyện cũ trong phủ chúa TrịnhPhạm Đình HổTùy bút
13Hoàng Lê Nhất thống chíNgô gia văn pháiTiểu thuyết

b. Văn học chữ Nôm

STT

Tác phẩm (đoạn trích)

Tác giả

Thể loại

1Sau phút chia liĐoàn Thị ĐiểmThơ song thất lục bát
2Bánh trôi nướcHồ Xuân HươngThơ tứ tuyệt
3Qua Đèo NgangBà Huyện Thanh QuanThơ thất ngôn bát cú
4Bạn đến chơi nhàNguyễn KhuyếnThơ thất ngôn bát cú
5Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tácPhan Bội ChâuThơ thất ngôn bát cú
6Đập đá ở Côn LônPhan Châu TrinhThơ thất ngôn bát cú
7Muốn làm thằng CuộiTản ĐàThơ thất ngôn bát cú
8Hai chữ nước nhàTrần Tuấn KhảiSong thất lục bát
9Chị em Thúy KiềuNguyễn DuTruyện thơ
10Cảnh ngày xuânNguyễn DuTruyện thơ
11Kiều ở lầu Ngưng BíchNguyễn DuTruyện thơ
12Mã Giám Sinh mua KiềuNguyễn DuTruyện thơ
13Thúy Kiều báo ân báo oánNguyễn DuTruyện thơ
14Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt NgaNguyễn Đình ChiểuTruyện thơ
15Lục Vân Tiên gặp nạnNguyễn Đình ChiểuTruyện thơ

Trả lời câu 2 (trang 194 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Văn học dân gian

Văn học viết

Sáng tác vô danh, mang tính tập thểSáng tác cá nhân, có tên tác giả
Khó xác định chính xác thời điểm ra đờiDễ xác định chính xác thời điểm ra đời
Lưu truyền bằng hình thức truyền miệng, sau này được ghi chép lạiLưu truyền bằng văn tự (văn bản)
Thường có dị bản ở các vùng, miền khau nhauChỉ có một bản duy nhất, không có dị bản
Thể loại đặc trung, văn học viết không lặp lại: thần thoại, truyền thuyết, cổ tíchThể loại khá phong phú: thơ, truyện, tiểu thuyết, tùy bút…

Trả lời câu 3 (trang 194 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

– Văn học viết sử dụng chất liệu dân gian trong tác phẩm: tục ngữ, thành ngữ “Bảy nổi ba chìm”; “Kiến bò miệng chén”; “Bướm lả ong lơi”…;

– Văn học viết sử dụng thể thơ lục bát của văn học dân gian: (Truyện Kiều, Truyện Lục Vân Tiên…);

– Cốt truyện dân gian (Truyện người con gái Nam Xương)…;

– Lấy cảm hứng và hình tượng dân gian: Con cò (Chế Lan Viên).

Trả lời câu 4 (trang 194 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Tinh thần yêu nước là nội dung nổi bật qua các thời kì:

– Thời trung đại (thế kì X – XIX): Sông núi nước Nam; Phò giá về Kinh; Bình Ngô đại cáo; Hịch tướng sĩ; Thuật hoài…

– Đầu thế kỉ XX – Cách mạng tháng Tám 1945: các tác phẩm của Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Hồ Chí Minh…

– Sau cách mạng tháng Tám: Làng; Lặng lẽ Sa Pa; Bài thơ về tiểu đội xe không kính; Những ngôi sao xa xôi; Đoàn thuyền đánh cá…

Trả lời câu 5 (trang 194 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Biểu hiện của tư tưởng nhân đạo:

a) Chuyện người con gái Nam Xương

– Thông cảm xót xa với số phận đau khổ, oan trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa, là nạn nhân của chiến tranh, của tư tưởng và lễ giáo phong kiến.

– Ca ngợi các phẩm chất: thủy chung, coi trọng đạo lí tình nghĩa, hết lòng vì cha mẹ, chồng con của người phụ nữ

–  Mong ước rửa oan cho Vũ Nương để Vũ Nương được an ủi, tôn vinh ở một thế giới khác.

b) Tắt đèn

– Lên án sự bất công và tàn bạo của bộ máy cai trị thực dân phong kiến đối với người nông dân.

– Khẳng định đề cao với trọn vẹn lòng yêu mến, trân trọng những phẩm chất tốt đẹp, sức sống và sự phản kháng mạnh mẽ của một người phụ nữ nông dân là chị Dậu.

Phần B

Video hướng dẫn giải

SƠ LƯỢC VỀ MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC

Trả lời câu 1 (trang 200 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Các thể loại văn học dân gian:

– Truyền thuyết: là loại truyện dân gian truyền miệng kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yêu tố tưởng tượng, kì ảo.

– Cổ tích: là loại truyện dân gian thời xưa kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc như: nhân vật bát hạnh; nhân vật dũng sĩ và nhân vật có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch; nhân vật là động vật.

– Truyện ngụ ngôn: là loại truyện kể, bằng văn xuôi hay văn vần, mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.

– Truyện cười: là loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.

Trả lời câu 2 (trang 200 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

– Nhân vật dũng sĩ: Thạch Sanh

– Nhân vật có tài năng đặc biệt: Mã Lương, Thạch Sanh.

– Nhân vật xấu xí, hình thù ki lạ: Sọ Dừa.

– Nhân vật ngốc nghếch: Chàng ngốc.

 

Trả lời câu 3 (trang 200 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

– Câu 1 và câu 2 đối nhau về thanh điệu (khác nhau bằng trắc ở các chữ thứ 2, 4, 6)

– Câu 2 và 3 niêm với nhau (giống nhau về bằng, trắc ở các chữ thứ 2, 4, 6)

– Cặp câu 3 và 4; câu 5 và 6 đối nhau về âm thanh (khác bằng trắc ở các tiếng thứ 2, 4, 6) và hình ảnh.

– Các vần được gieo ở cuối câu 1, 2, 4, 6, 8.

Trả lời câu 4 (trang 200 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Em đã học các truyện thơ Nôm

– Truyện Kiểu: Thúy Kiều, một cô gái tài sắc vẹn toàn, gặp gỡ Kim Trọng, chàng thư sinh tài mạo phong tư cùng thề nguyền hẹn ước. Gia đình Kiều bị oan. Kiều phải bán mình chuộc tội cho cha và em trai: Nàng trải qua 15 năm tủi nhục, rơi vào nhà chứa Tú Bà, mắc lừa Sở Khanh, làm lẽ Thúc Sinh, lại vào lầu xanh lần thứ hai và được làm vợ Từ Hải. Nhờ Từ Hải, Kiểu báo ân báo oán nhưng sau đó lại mắc lừa Hồ Tôn Hiến. Từ Hải chết, nàng quyên sinh nhưng được cứu sống. Cuối cùng Kim Trọng, Thúy Kiều gặp lại nhau, cả nhà đoàn tụ.

– Lục Vân Tiên: Lục Vân Tiên, người học trò gồm tài văn võ, trên đường lai kinh ứng thí đã đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga. Do khóc thương mẹ mất, nên Lục Vân Tiên bị mù lòa lại bị bọn xấu hâm hại nhưng được thần và dân cứu giúp. Trong khi đó, Kiều Nguyệt Nga – người tự nguyện chung thủy với Lục Vân Tiên sau ơn cứu nạn, cũng gặp chuyện không may. Nàng bị đem công giặc Ô Qua. Trên đường đi, nàng định tự vẫn nhưng được Phật và người cứu thoát. Lục Vân Tiên thi đỗ Trạng gặp lại Kiều Nguyệt Nga. Hai người sống trong hạnh phúc.

Về cốt truyện của hai truyện thơ trên có điểm giống nhau là cùng có ba phần:

a)  Gặp gỡ đính ước.

b)  Tai biến.

c)   Đoàn tụ.

Trả lời câu 5 (trang 200 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Ví dụ: Đoạn thơ trong truyện Kiều thể hiện sự linh hoạt trong thuật việc : đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều

Đoạn thơ thể hiện tâm trạng : Nỗi thương mình; Kiều ở lầu Ngưng Bích.

Trả lời câu 6 (trang 201 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

– Giống: thuộc loại hình tự sự.

– Khác:

+ Truyện ngắn hiện đại có nhiều đổi mới so với truyện ngắn thời trung đại về phương thức tự sự, miêu tả.

+ Truyện ngắn hiện đại, các cách trần thuật di chuyển điểm nhìn được sử dụng đa dạng hơn.

+ Nhân vật truyện trung đại thường xuất hiện qua lời kể qua hành động, qua đối thoại chứ rât ít được thể hiện trực tiếp nội tâm. Trong truyện hiện đại, nhân vật được chú ý khắc họa từ ngoại hình, hành động nhất là nội tâm, qua lời trần thuật, lời đối thoại, độc thoại của nhân vật…

Soạn bài Tổng kết phần Văn học- Mẫu 2

Câu 1

Video hướng dẫn giải

Câu 1 (trang 181 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

a. Văn học dân gian 

– Truyền thuyết: Con Rồng cháu Tiên; Bánh chưng bánh giày; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Sự tích Hồ Gươm.

– Truyện cổ tích: Sọ Dừa, Thạch Sanh, Em bé thông minh.

– Truyện cười: Treo biển; Lợn cưới, áo mới.

– Ngụ ngôn: Thầy bói xem voi; Đeo nhạc cho mèo; Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng; Ếch ngồi đáy giếng.

– Ca dao – dân ca: Những câu hát về tình cảm gia đình; Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người; Những câu hát than thân, Những câu hát châm biếm.

– Tục ngữ: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất; Tục ngữ về con người và xã hội.

– Sân khấu (chèo): Quan Âm Thị Kính.

b. Văn học trung đại 

– Truyện, kí: Con hổ có nghĩa; thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng; Chuyện người con gái Nam Xương; Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh; Hoàng Lê nhất thống chí.

– Thơ: Sông núi nước Nam, Phò giá về kinh, Thiên Trường vãn vọng, Bài ca Côn Sơn, Sau phút chia li, Bánh trôi nước, Qua đèo Ngang, Bạn đến chơi nhà.

– Truyện thơ: Truyện Kiều, Truyện Lục Vân Tiên

– Văn nghị luận: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta  (trích Bình Ngô đại cáo), Bàn luận về phép học.

c. Văn học hiện đại

– Truyện, kí:

+ Truyện: Dế Mèn phiêu lưu kí; Đất rừng phương Nam; Quê nội; Bức tranh của em gái tôi; Sống chết mặc bay, Những trò lố hay là Va – ren và Phan Bội Châu; Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc, Làng, Lặng lẽ Sa Pa, Chiếc lược ngà, Bến quê, Những ngôi sao xa xôi.

+ Kí: Cô Tô, Lao xao.

– Tùy bút: Cây tre Việt Nam, Một thứ quà của lúa non: Cốm, Sài Gòn tôi yêu, Mùa xuân của tôi.

– Thơ: Lượm, Đêm nay Bác không ngủ, Mưa, Cảnh khuya, Rằm tháng giêng, Tiếng gà trưa, Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác, Đập đá ở Côn Lôn, Muốn làm thằng Cuội, tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng, Đi đường, Nhớ rừng, Ông đồ, Quê hương, Khi con tu hú, Từ ấy, Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Vội vàng, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, ánh trăng, con cò, mùa xuân nho nhỏ, viếng lăng bác, sang thu, nói với con…

– Văn nghị luận: Thuế máu, Tiếng nói của văn nghệ, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới.

– Kịch: Bắc Sơn, Tôi và chúng ta.

Câu 2

Video hướng dẫn giải

Câu 2 (trang 181 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

– Truyền thuyết: là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.

– Truyện cổ tích: Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc: nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ và có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch, nhân vật là động vật. Thường có yếu tố hoang đường, thể hiện niềm tin của nhân dân về chiến thắng của cái thiện với cái ác, cái tốt với cái xấu, sự công bằng với bất công.

– Truyện cười: là loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.

– Truyện ngụ ngôn: là loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn lời về loài vật hoặc chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.

– Ca dao, dân ca: Các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.

– Tục ngữ: Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện kinh nghiệm sống của nhân dân về mọi mặt, được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ, lời ăn tiếng nói hằng ngày.

– Chèo: Loại kịch hát, mua dân gian, kể chuyện, diễn tích bằng hình thức sân khấu.

Câu 3

Video hướng dẫn giải

Câu 3 (trang 182 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

a. Truyện, kí

– Truyện ngắn: Con hổ có nghĩa; Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng.

– Truyền kì: Chuyện người con gái Nam Xương (Truyền kì mạn lục)

– Tiểu thuyết chương hồi: Hoàng Lê nhất thống chí.

– Tùy bút: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Vũ trung tùy bút).

b. Thơ

– Thất ngôn tứ tuyệt: Nam quốc sơn hà; Thiên Trường vãn vọng.

– Ngũ ngôn tứ tuyệt: Phò giá về kinh.

– Thất ngôn bát cú: Qua đèo ngang; Bạn đến chơi nhà; Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác; Đập đá ở Côn Lôn; Muốn làm thằng Cuội.

– Song thất lục bát: Khóc Dương Khuê; Hai chữ nước nhà; Sau phút chia li.

– Lục bát: Côn Sơn ca.

– Thơ Nôm: Bánh trôi nước.

c. Truyện thơ: Truyện Kiều; Truyện Lục Vân Tiên.

d. Văn nghị luận

– Chiếu: Chiếu dời đô

– Hịch: Hịch tướng sĩ.

– Cáo: Bình Ngô đại cáo.

– Tấu: Bàn luận về phép học.

Câu 4

Video hướng dẫn giải

Câu 4 (trang 182 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

– Những thể loại văn học hiện đại: Thơ mới, truyện ngắn, truyện vừa, kịch nói, kí, văn xuôi,…

– Truyện ngắn, kịch nói: tự sự, có kết hợp miêu tả và biểu cảm.

– Thơ tự do: biểu cảm, có kết hợp miêu tả.

– Văn xuôi: tự sự, biểu cảm, thuyết minh.

Kết luận

Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách “Soạn bài Tổng kết phần Văn học (tiếp theo)” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.

Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 03/2024!