Updated at: 06-04-2023 - By: Thầy Vũ Xuân Anh

Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Soạn bài Sang thu” chuẩn nhất 03/2024.

Soạn bài Sang thu- Mẫu 1

Tìm hiểu chung

Video hướng dẫn giải

Bố cục: 3 phần

– Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.

– Khổ 2: Cảm nhận về quang cảnh trời đất lúc vào thu.

– Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.

Đọc hiểu văn bản

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 1 (trang 71 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

Sự biến đổi của đất trời sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ hương ổi được phả trong gió se.

Sự biến đổi đất trời sang thu được cảm nhận bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa : hương ổi phả vào gió se, gió thu giăng mắc chầm chậm, dòng sông dềnh dàng trôi, những cánh chim bắt đầu vội vã, đám mây hạ – thu, nắng cuối hạ vơi dần cơn mưa. Tâm trạng tác giả ngỡ ngàng, bâng khuâng qua các từ bỗng, hình như.

Câu 2

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 2 (trang 71 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

– Những chuyển biến của không gian lúc sang thu:

+ Hương vị: Mùi ổi chín lan tỏa trong không gian.

+ Hình ảnh:

● Cơn gió se

● Sương thu

● Dòng sông

● Đàn chim bay vội vã

● Từng đám mây lững lờ trôi

● Nắng nhạt hơn và mưa cũng vơi dần hơn.

● Tiếng sấm thưa dần.

– Cách sử dụng từ ngữ: những từ ngữ “phả vào”, “chùng chình”, “dềnh dàng” diễn tả cảm giác, trạng thái, thể hiện sự thay đổi của khung cảnh thiên nhiên một cách tinh tế trong thời điểm giao mùa.

Câu 3

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 3 (trang 71 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

– Nét riêng của thời điểm giao mùa hạ – thu được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh và câu thơ:

Có đám mây mùa hạ

    Vắt nửa mình sang thu.

=> Đám mây như một chiếc cầu nối liền giữa hai mùa thu và hạ. Hàm chứa trong đó biết bao sự bịn rịn, lưu luyến của cảnh, của tình, đám mây mang đầy tâm trạng của thi nhân.

– Hai dòng thơ cuối bài:

Sấm cũng bớt bất ngờ

   Trên hàng cây đứng tuổi.

=> Sấm tượng trưng cho những gì bất thường, dữ dội trong cuộc sống; hàng cây đứng tuổi tượng trưng cho người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, điềm đạm, chín chắn trưởng thành hơn trước những bão tố của cuộc đời.

Luyện tập

Gợi ý 1:

Nếu như mùa xuân gợi nhắc đến sự sinh sôi của thiên nhiên, mùa hè chở ánh nắng về qua khắp tán phượng vĩ, mùa đông gợi lên cảm giác ấm cúng trong những gian nhà nhỏ thì mùa thu lại mang cảm giác dịu hiền. Nắng mùa thu nhẹ nhàng mơn man từng ngõ nhỏ miền Bắc, thời tiết cũng chỉ vừa se lạnh để con người cần một chút ấm áp. Có lẽ nó là một mùa đặc biệt, nên tác giả Hữu Thỉnh đã dùng hết giác quan để cảm nhận nó. Ông dùng khứu giác để cảm nhận hương vị của trái cây mùa thu, dùng xúc giác để cảm nhận những cơn gió se lạnh khe khẽ lướt qua làn da, dùng thị giác để chiêm ngưỡng những làn sương mỏng, đang thong dong giữa những ngõ nhỏ. “Bỗng”, ông giật mình, cảm nhận được thời khắc giao mùa đã đến. Đó là quy luật của bốn mùa, cũng như quy luật của đời người. Trời sang thu người sang tuổi.

Gợi ý 2

Bài làm

Nhà thơ Hữu Thỉnh – một con người có tâm hồn giao cảm với thiên nhiên, một nhà thơ của quê hương đất nước. Con người nghệ sĩ ấy luôn giữ cho mình tình yêu với quê hương đất nước. Ông sử dụng tài năng của mình để nhả chữ câu thơ, để làm nên những bức tranh thiên nhiên vô cùng tươi đẹp.

Sáng nay thức dậy, nhà thơ vươn vai đón chào một ngày mới. Ông hít hà hơi gió mới và bỗng nhận ra một mùi hương có gì đó quen quen lại có gì đó như một thứ mới lạ trong cái tiết trời này. Thi sĩ ngẫm nay vẫn là tháng cuối hè mà sao lại có mùi hương đặc biệt này. Sau mới nhận ra đó là mùi hương ổi. Chẳng biết cây ổi nhà ai đã chín mà hương thơm đặc trưng của mùa thu đã về. Hương thơm phả vào trong gió se lạnh khiến nhà thơ giật mình nhận ra thu sang. Nhìn ra trước ngõ sương cùng giăng lưới chùng chình. Trong đầu nhà thơ như tự hỏi hình như thu đã về.

Cất bước chân ra khỏi đường, nhà thơ cảm nhận cảnh sắc thiên nhiên đang có sự giao hòa mới lạ. Nó vừa chứa đựng những thứ cũ lại vừa chứa đựng những gì đó mới. Con sông ngoài bãi đê cũng dềnh dàng lững thững trôi như cô gái làm điệu. Nó không ào ào như nước lũ đổ mùa hạ mà nó nhẹ nhàng trôi. Nhà thơ đang mải mê ngắm dòng sông đẹp thì những chú chim ở đâu bay ra vội vã. Nó trái ngược hẳn với trạng thái của con sông. Trên bầu trời những đám mây mùa hạ đã chuyển một nửa màu sang mùa thu. Bầu trời vừa có màu xanh lại vừa có màu trắng trong.

Và trên bầu trời ấy, nhà thơ nhận ra nắng thì hãy còn nhiều nhưng mưa thì đã bớt. Những cơn mưa mùa hạ mát mẻ nay được thay thế bằng gió se lạnh. Mưa đã bớt nên sâm cũng ít đi trên hàng cây đằng xa. Sấm giống như sóng gió bão táp cuộc đời trút xuống con người vậy, ở đây nhà thơ tự cảm thấy rằng, những sóng gió cuộc đời đã dần ít đi đối với mình.

ND chính

Video hướng dẫn giải

Bài thơ là những cảm nhận thực sự tinh tế cùng sự quan sát vô cùng tỉ mỉ của tác giả về sự biến chuyển của đất trời từ cuối mùa hạ sang thu. Từ đó bộc lộ tình yêu thiết tha với thiên nhiên của một tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc.

Soạn bài Sang thu- Mẫu 2

I. Tác giả

– Hữu Thỉnh (sinh năm 1942), tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh.
– Quê ở Tam Dương, Vĩnh Phúc.

– Năm 1963, ông nhập ngũ rồi trở thành cán bộ văn hóa tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác thơ.

– Ông đã tham gia Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam các khóa III, IV, V.

– Năm 2000, Hữu Thỉnh trở thành Tổng thư ký Hội nhà văn Việt Nam.

– Năm 2005, ông là Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.

– Năm 2010, Hữu Thỉnh là Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam kiêm Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.

– Một số tác phẩm: Từ chiến hào đến thành phố, Đường tới thành phố, Mưa xuân trên tháp pháo…

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ sáng tác năm mùa thu năm 1977.

2. Thể thơ

Bài thơ “Sang thu” thuộc thể thơ năm chữ.

3. Bố cục

Gồm 3 phần:

  • Phần 1. Khổ thơ đầu: Những tín hiệu của mùa thu.
  • Phần 2. Khổ thơ tiếp: Thiên nhiên lúc vào thu.
  • Phần 3. Khổ còn lại: Suy nghĩ về cuộc đời lúc chớm thu.

4. Ý nghĩa nhan đề

– Nhan đề “Sang thu” sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ, nếu đúng theo ngữ pháp phải là “Thu sang”.

– Từ đó nhận mạnh vào khoảnh khắc giao mùa của thiên nhiên. Đồng thời đó còn là khoảnh khắc chuyển giao giữa tuổi trẻ sang độ tuổi thực sự từng trải, trưởng thành, vững vàng.

– Qua nhan đề trên còn bộc lộ những cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về sự chuyển mình của đất trời trong khoảnh sang thu.

III. Đọc – hiểu văn bản

1. Tính hiệu của mùa thu

– Những tín hiệu mùa thu đặc trưng được cảm nhận qua từng giác quan: khứu giác (hương ổi), xúc giác (gió se), thị giác (sương chùng chình qua ngõ).

– Sự bất ngờ, bâng khuâng qua các từ “bỗng”, “hình như” khi “thu đã về”.

2. Thiên nhiên lúc vào thu

– Không gian đất trời vào thu bằng những dấu hiệu và hình ảnh “sông dềnh dàng”, “chim vội vã”: Sông cạn nước đã chảy chậm hơn, đàn chim đã bắt đầu bay đi tránh rét.

– Phép nhân hóa “mây vắt nửa mình”: những đám mây xanh mỏng lững lở bảng lảng như một dải lụa nửa nghiêng về mùa hạ nửa ngả về mùa thu.

3. Suy nghĩ về cuộc đời lúc chớm thu

  • Hình ảnh tả thực về các hiện tượng của tự nhiên “mưa, nắng, sấm” : mùa hè thường nắng nhiều, mưa nhiều, nhưng khi sang thu thì tất cả đã vơi dần.
  • Hình ảnh biểu tượng: Sấm là những biến đổi bất thường, hàng cây đứng tuổi chỉ những con người từng trải sẽ vững vàng hơn.

Tổng kết: 

– Nội dung: Bài thơ Sang thu đã gợi lên những cảm nhận tinh tế về sự chuyển biến của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu.

– Nghệ thuật: thể thơ năm chữ, hình ảnh giàu sức biểu cảm…

Soạn văn Sang thu ngắn gọn

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Sự biến đổi của đất trời sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ đâu và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tượng gì?

Sự biến đổi đất trời sang thu được cảm nhận bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa: Hương ổi phả vào gió se, gió thu giăng mắc chầm chậm, dòng sông dềnh dàng trôi, những cánh chim bắt đầu vội vã, đám mây hạ – thu, nắng cuối hạ vơi dần cơn mưa.

Câu 2. Phân tích sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu. (Gợi ý: qua hương vị, qua sự vận động của gió, sương, của dòng sông, cánh chim, đám mây, qua nắng, mưa, tiếng sấm. Chú ý các từ ngữ phả vào, chùng chình, dềnh dàng…)

Mùa thu đã được nhà thơ cảm nhận bằng tất cả các giác quan với sự rung động thật tinh tế:

– Mùi hương ổi chín phả vào không gian: “Bỗng nhận ra hương ổi, Phả vào trong gió se”.

– Sương đầu thu chuyển động chầm chậm nhẹ nhàng: “Sương chùng chình qua ngõ, Hình như thu đã về”

– Dòng sông như bức tranh thiên nhiên: nước trôi chầm chậm gợi lên vẻ êm dịu.

– Những cánh chim bay vội vã trong hoàng hôn như để đối phó với một thời tiết mới khắc nghiệt hơn mùa hạ: “chim bắt đầu vội vã”.

– Cảm giác ngẫu hứng miêu tả thật độc đáo để nhấn mạnh thời tiết lúc giao mùa: “có đám mây mùa hạ, vắt nửa mình sang thu”

Câu 3. Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa hạ – thu này được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh, câu thơ nào? Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài:

“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”

– Hình ảnh đặc sắc của thời điểm giao mùa: “Có đám mây mùa hạ – vắt nửa mình sang thu”. Đây là hình ảnh nhân hóa, đầy liên tưởng gợi hình, gợi cảm, một ranh giới mơ hồ, nên thơ.

– Hai dòng thơ cuối “Sấm cũng bớt bất ngờ – Trên hàng cây đứng tuổi”:

  • Ý nghĩa tả thực: Sấm gắn với cơn mưa mùa hạ cũng đã bớt dần.
  • Ý nghĩa ẩn dụ: Sấm – những gì bất thường dữ dội trong cuộc sống, hàng cây đứng tuổi – người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, trưởng thành hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời.

II. Luyện tập

Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ, viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.

Gợi ý:

Bài thơ “Sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh là một trong những bài thơ miêu tả tinh tế, đặc sắc nhất sự biến đổi của cảnh vật trong không gian cuối hạ đầu thu. Trước khung cảnh giao mùa tuyệt đẹp ấy, tác giả không chỉ thể hiện lòng yêu mến vẻ đẹp thiên nhiên của quê hương đất nước mà còn đồng thời thể hiện những suy ngẫm về triết lý cuộc đời.

Ở hai khổ thơ đầu, một loạt những sự vật, hiện tượng thiên nhiên được tác giả khắc họa như: hương ổi, sương, sông, chim, đám mây mùa hạ. Trong khoảnh khắc giao mùa, mọi sự vật đều có sự thay đổi. Mùa thu đến kéo theo hương ổi thoang thoảng trong không gian. “Sương chùng chình qua ngõ” như cố ý nán lại, tiếc nuối níu kéo mùa hạ. Dòng chảy của sông cũng như chậm lại, thong thả hơn trong cái tiết mùa thu đang đến gần.

Đám mây mùa hạ “Vắt nửa mình sang thu”, hình ảnh đầy tính gợi hình. Những sự vật thiên nhiên trong bài thơ đã được tác giả thổi vào đó những hành động của con người. Cả không gian cũng như có xúc cảm, có tâm hồn. Thiên nhiên đất trời được tác giả Hữu Thỉnh khắc họa trong trạng thái lửng lơ, nửa còn là hạ, nửa đã là thu.

Sang thu, nhịp sống dường như chậm lại, tất cả trở nên thư thái, nhẹ nhàng hơn. Những hình ảnh trên đã thể hiện sự quan sát nhạy bén, tinh tế của nhà thơ trước những chuyển động dù khẽ khàng của thiên nhiên. Nó cũng đồng thời bộc lộ tâm trạng vừa như nuối tiếc mùa hạ, lại vừa đang chào đón mùa thu của nhà thơ khi đứng giữa thiên nhiên giao mùa.

Nếu hai khổ thơ đầu là xúc cảm của nhà thơ trước vẻ đẹp thiên nhiên thì đến khổ thơ cuối, dòng cảm xúc ấy chuyển sang suy tư, triết lý. Thông qua cảnh sắc thiên nhiên đất trời khoảnh khắc giao mùa, nhà thơ đã bày tỏ những suy nghĩ về triết lý nhân sinh: Khi bước sang nửa bên kia con dốc cuộc đời, con người ta sẽ trở nên bản lĩnh hơn, bình tĩnh hơn trước những biến cố, bất ngờ của cuộc sống.

Những hiện tượng thiên nhiên như “nắng”, “mưa”, “sấm” là biểu tượng cho những biến cố xảy đến với con người trong cuộc sống. “Hàng cây đứng tuổi” chính là hình ảnh của những con người đã từng trải, đã bước qua thời tuổi trẻ.

Những hình ảnh giàu tính biểu tượng cùng với bố cục của bài thơ đã góp phần khắc họa dòng tâm trạng, cảm nhận của nhà thơ Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.

Soạn bài Sang thu- Mẫu 3

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Sự biến đổi của đất trời sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ đâu và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tượng gì?

Sự biến đổi của đất trời sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tượng: Hương ổi phả vào gió se, gió thu giăng mắc chầm chậm, dòng sông dềnh dàng trôi, những cánh chim bắt đầu vội vã, đám mây hạ – thu, nắng cuối hạ vơi dần cơn mưa.

Câu 2. Phân tích sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu. (Gợi ý: qua hương vị, qua sự vận động của gió, sương, của dòng sông, cánh chim, đám mây, qua nắng, mưa, tiếng sấm. Chú ý các từ ngữ phả vào, chùng chình, dềnh dàng…)

Sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu:

– Hương vị: hương ổi chín phả vào không gian: “Bỗng nhận ra hương ổi, Phả vào trong gió se”.

– Sự vận động của gió, sương: sương đầu thu chuyển động chầm chậm nhẹ nhàng: “Sương chùng chình qua ngõ, Hình như thu đã về”

– Dòng sông: dòng nước trôi chầm chậm gợi lên vẻ êm dịu.

– Cánh chim: bay vội vã trong hoàng hôn như để đối phó với một thời tiết mới khắc nghiệt hơn mùa hạ: “chim bắt đầu vội vã”.

– Cảm giác ngẫu hứng miêu tả thật độc đáo để nhấn mạnh thời tiết lúc giao mùa: “có đám mây mùa hạ, vắt nửa mình sang thu”.

Câu 3. Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa hạ – thu này được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh, câu thơ nào? Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài:

“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”

Gợi ý:

– Hình ảnh đặc sắc của thời điểm giao mùa “Có đám mây mùa hạ – vắt nửa mình sang thu”: hình ảnh nhân hóa, giàu sức gợi hình và gợi cảm, tạo nên một ranh giới mơ hồ, nên thơ.

– Hai dòng thơ cuối “Sấm cũng bớt bất ngờ/Trên hàng cây đứng tuổi”:

  • Ý nghĩa tả thực: Thu sang, tiếng sấm và cơn mưa mùa hạ cũng đã bớt dần.
  • Ý nghĩa ẩn dụ: “sấm” – những gì bất thường dữ dội trong cuộc sống, “hàng cây đứng tuổi” – người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, trưởng thành hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời.

II. Luyện tập

Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ, viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.

Gợi ý:

Đến với bài thơ “Sang thu”, người đọc sẽ cảm nhận được sự biến đổi đầy tinh tế của cảnh vật trong không gian cuối hạ đầu thu:

“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”

Những tín hiệu của mùa thu được nhà thơ cảm nhận qua từng giác quan với khứu giác (hương ổi), xúc giác (gió se), thị giác (sương chùng chình qua ngõ). Những từ “bỗng”, “hình như” bộc lộ sự bất ngờ, bâng khuâng của tác giả trước thời khắc giao mùa.

“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”

Dưới mặt đất, dòng chảy của con sông trở nên chậm hơn, không cuồn cuộn như lúc hè về. Trên bầu trời, từng đàn chim sải cánh bay bắt đầu trở nên vội vã, âu lo tìm về phương nam tránh cái lạnh. Đám mây của mùa hạ nay đã “vắt nửa mình sang thu” – một hình ảnh đầy tính gợi hình. Những đám mây xanh mỏng lững lở bảng lảng như một dải lụa nửa nghiêng về mùa hạ nửa ngả về mùa thu. Dường như, n hững sự vật thiên nhiên trong bài thơ đã được tác giả thổi vào đó những hành động của con người. Cả không gian trở nên có xúc cảm, có tâm hồn.

“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”

Ở hai khổ thơ đầu, tác giả bộc lộ cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên. Thì đến khổ thơ cuối, dòng cảm xúc ấy chuyển sang suy tư, triết lý. Những hiện tượng thiên nhiên như “nắng”, “mưa”, “sấm” là biểu tượng cho những biến cố xảy đến với con người trong cuộc sống. Còn “hàng cây đứng tuổi” chính là hình ảnh của những con người đã từng trải, đã bước qua thời tuổi trẻ. Những con người từng trải sẽ bình thản hơn, trưởng thành hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời.

Như vậy, bài thơ “Sang thu” đã gợi lên những cảm nhận tinh tế về sự chuyển biến của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. Từ những tín hiệu của mùa thu đến khung cảnh thiên nhiên lúc vào thu, tác giả đã có những suy tư sâu sắc về cuộc đời.

Soạn bài Sang thu- Mẫu 4

Chuẩn bị đọc

(trang 15 SGK Ngữ Văn 7 tập 1) 

Em hãy chia sẻ cảm nhận của mình về thiên nhiên thời khắc giao mùa.

Phương pháp giải:

Em quan sát và cảm nhận thiên nhiên đất trời vào khoảnh khắc giao mùa để chia sẻ

Lời giải chi tiết:

– Thời khắc giao mùa thường diễn ra với những biến đổi tinh tế của thiên nhiên.

– Các dấu hiệu giao mùa được hiện lên rõ rệt:

+ mùa hè sang mùa thu: khí trời mát mẻ, ban đêm trời se lạnh không đủ rét để mặc một chiếc áo mùa, hoa cúc trong các vườn đua nhau nở, sen trong các ao úa tàn…

+ mùa đông sang xuân: Những hạt mưa xuân lất phất bay, những chồi biếc trên cành cây đã điểm

– Trong khoảnh khắc giao mùa ấy thiên nhiên như đang nói hộ tâm trạng của con người. Đó là thứ cảm xúc chờ đợi nhưng xen chút tiếc nuối. Biết bao những chờ mong về một mùa mới đang dâng trào trong trái tim, những kỉ niệm tươi đẹp về mùa cũ vẫn còn tồn đọng. Trong khoảnh khắc giao, đất trời thiên nhiên như đang “trở mình” một cách duyên dáng. Tâm hồn con người như cũng “lột xác” nhẹ nhàng

Trải nghiệm cùng VB 1

Câu 1 (trang 15 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)

Em hình dung thế nào về hình ảnh “Có đám mây mùa hạ / Vắt nửa mình sang thu”?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ hai câu thơ để hiểu nội dung và chú ý vào những từ ngữ hay, đặc biệt

Lời giải chi tiết:

– Hình ảnh ấn tượng nhất trong bài thơ là hình ảnh đám mây.

+ Vắt: trạng thái lơ lửng của đám mây như một cây cầu bắc ngang mùa hạ để bước đến cánh cửa của mùa thu. Nửa mình như vẫn giữ lại chút hương vị của mùa hạ nhưng nửa còn lại đã rướn mình hòa vào trời thu. Dải lụa mây phất phơ trong sự cao ngần của nền trời ấy là “tín vật” đẹp đẽ trong khoảnh khắc chuyển giao từ mùa hạ sang thu trước sự chứng kiến của thiên nhiên đất trời và lòng người.

+ Tác giả đã lấy sự biến chuyển của không gian (đám mây) để nói đến sự thay đổi của thời gian ( khoảnh khắc mơ hồ lúc giao mùa).

=> Trong không gian mênh mông, đẹp đẽ của trời đất thì có đám mây chính là nhịp cầu nối kết hai mùa, nó như vẫn vương vấn mùa cũ và đón chào với mùa mới

Trải nghiệm cùng VB 2

Câu 2 (trang 15 SGK Ngữ Văn 7 tập 1) 

Điểm chung của các từ ngữ như chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần là gì?

Phương pháp giải:

Em phân tích các từ ngữ về mặt từ loại và ý nghĩa để nhận thấy được sự giống nhau giữa các từ chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần

Lời giải chi tiết:

 Chùng chình: Cố ý nấn ná, làm chậm chạp để kéo dài thời gian. Từ láy chùng chình trong bài Sang thu gợi ra hình ảnh làn sương đang cố ý đi chậm lại như để chờ đợi mùa thu và như đang lưu luyến mùa hạ.

– Dềnh dàng: chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào việc không cần thiết. Trong bài Sang thu thì từ dềnh dàng được hiểu là tốc độ chậm chạp, thong thả gợi tả dòng nước mùa thu nhẹ nhàng, êm ả, lững lờ trôi

– Vắt nửa mình: trạng thái lơ lửng của đám mây như một cây cầu bắc ngang mùa hạ để bước đến cánh cửa của mùa thu. Nửa mình như vẫn giữ lại chút hương vị của mùa hạ nhưng nửa còn lại đã rướn mình hòa vào trời thu.

– Vơi dần: chỉ mức độ, không còn mạnh mẽ như trước mà đã vơi dần đi, nhưng lại chữ biến mất, mưa đã bớt xối xả đi

=> Giống nhau: cùng sử dụng nghệ thuật nhân hóa, cùng diễn tả được sự thong thả, chậm rãi của sự vật. Và đặc biệt, những từ đó đều diễn tả được trạng thái của các sự vật như chờ mùa thu và lưu luyến mùa hạ.

Suy ngẫm và phản hồi 1

Câu 1 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)  

Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Dựa vào đâu em biết được điều đó?

Phương pháp giải:

Em dựa vào nhan đề và các câu thơ trong bài thơ để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào khoảnh khắc giao mùa giữa mùa hạ sang mùa thu.

Dấu hiệu nhận biết:

– Nhan đề: Sang thu nói được thời điểm và khung cảnh nhà thơ khắc họa trong bài thơ. Sang thu là sự chuyển giao của đất trời từ hạ sang thu và cũng là sự biến chuyển của lòng người.

– Những tín hiệu qua các từ ngữ, hình ảnh thiên nhiên:

+ sương chùng chình qua ngõ

+ chim bắt đầu vội vã

+ vẫn còn bao nhiêu nắng

+ đã vơi dần cơn mưa

Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)  

Tìm các từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ. Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận như thế nào về tâm hồn của nhà thơ?

Phương pháp giải:

Em quan sát các câu thơ trong bài và tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện được sự chuyển động của thiên nhiên (thường được tác giả dùng biện pháp tu từ nhân hóa)

Lời giải chi tiết:

Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ: hương ổi phả vào trong gió se, sương chùng chình, chim vội vã, đám mây vắt nửa mình, cơn mưa vơi dần

Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận được sự tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn nhà thơ khi kết hợp nhiều giác quan như xúc giác, thính giác, thị giác,… để cảm nhận thiên nhiên

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)  

Cách ngắt nhịp và gieo vần trong bài Sang Thu có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện nội dung văn bản?

Phương pháp giải:

Dựa vào đặc điểm ngắt nhịp và gieo vần của thể thơ năm chữ em hãy xác định được cách ngắt nhịp và gieo vần của bài Sang thu. Từ đó em nhận xét sự ảnh hưởng của nhịp điệu và gieo vần đến nội dung bài thơ

Lời giải chi tiết:

– Ngắt nhịp: Nhịp thơ linh hoạt 3/2, 2/3

– Gieo vần: Gieo vần chủ yếu là vần chân (se-về, vã-hạ) trong mỗi khổ tạo sự liền mạch của cảm xúc.

=> Tác dụng:  tạo sự liên kết giữa các dòng thơ, câu thơ và tạo nhạc điệu cho bài thơ

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)  

Theo em, chủ đề của bài thơ Sang Thu là gì? Qua bài thơ này, tác giả muốn gửi thông điệp gì đến cho người đọc?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ toàn bài, rút ra được nội dung chính, từ đó nhận biết chủ đề của tác phẩm

Dựa vào chủ đề của tác phẩm em hãy liên tưởng đến cảm xúc của tác giả, từ đó rút ra được thông điệp của nhà thơ

Lời giải chi tiết:

– Chủ đề: Qua việc miêu tả sự chuyển mình của đất trời từ cuối mùa hạ sang thu, bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế của tác giả thiên nhiên, những suy ngẫm về bước đi của thời gian

– Thông điệp của tác giả muốn gửi gắm: Cần biết lắng nghe, cảm nhận thiên nhiên bằng tất cả các giác quan để đón nhận những món quà vô giá thiên nhiên

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)   

Nếu nhan đề Sang thu được đổi thành Thu hay Mùa thu thì có phù hợp với nội dung của bài thơ hay không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Em phân tích được ý nghĩa nhan đề, em nhận xét về sự liên kết giữa nhan đề và nội dung, từ đó nêu suy nghĩ về hai nhan đề được đề xuất thay liệu có phù hợp với nội dung của tác phẩm.

Lời giải chi tiết:

– Sang thu: nhan đề thể hiện được khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu. Nhan đề này còn bộc lộ những cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về sự chuyển mình của đất trời trong khoảnh sang thu.

– Thu/Mùa Thu: nhan đề thể hiện được không khí và thiên nhiên đất trời của mùa thu

=> Ta không thể thay nhan đề Sang thu được đổi thành Thu hay Mùa thu bởi toàn bộ bài thơ này tập trung miêu tả khoảnh khắc đất trời chuyển mình từ hè sang thu.

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1) 

Đọc bài thơ Sang thu, em học được gì từ cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả?

Phương pháp giải:

Em cảm nhận cách quan sát và cảm nhận thiên nhiên của tác giả qua các hình ảnh thơ trong bài. Từ đó em rút ra được bài học về cách quan sát thiên nhiên từ tác giả

Lời giải chi tiết:

– Cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả Hữu Thỉnh

+ Nhà thơ đã mở rộng tầm quan sát lên chiều cao (chim), chiều rộng (mây) và chiều dài (dòng sông). Tác giả đã quan sát vạn vật bằng cả thính giác, thị giác, xúc giác và khứu giác.

+ Nhà thơ có những cảm nhận tinh tế nhất về sự thay đổi của đất trời. Phải chăng có sợi tơ duyên đồng cảm giữa con người với thiên nhiên đang vào thu. Qua cách cảm nhận ấy, ta thấy Hữu Thỉnh có một hồn thơ nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết, một trí tưởng tượng bay bổng.

– Qua bài thơ chúng ta học được từ nhà thơ Hữu Thỉnh rất nhiều bài học bổ ích khi quan sát, cảm nhận thiên nhiên. Đầu tiên, chúng ta phải có tấm lòng say mê với vạn vật, một tình yêu thiên nhiên tha thiết và sâu sắc. Chúng ta hãy quan sát từng sự vật, hiện tượng thiên nhiên bằng nhiều giác quan và góc độ khác nhau, không nên bó hẹp vào những góc nhất định mà hãy mở rộng tầm mắt để cảm nhận được nhiều vẻ đẹp hơn

Suy ngẫm và phản hồi 7

Câu 7 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 tập 1)   

Chọn một từ ngữ trong bài thơ mà em cho là hay nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích cho sự lựa chọn của em.

Phương pháp giải:

Em chọn từ ngữ bất kì mà mình thấy ấn tượng, phân tích cái hay của từ ngữ đó để giải thích cho sự lựa chọn của mình

Lời giải chi tiết:

Em có thể chọn từ ngữ theo cảm nhận của em mà em yêu thích nhất.

Ví dụ:

– Từ: Vắt. Từ “vắt” chỉ trạng thái lơ lửng của đám mây như một cây cầu bắc ngang mùa hạ để bước đến cánh cửa của mùa thu. Nửa mình như vẫn giữ lại chút hương vị của mùa hạ nhưng nửa còn lại đã rướn mình hòa vào trời thu. Dải lụa mây phất phơ trong sự cao ngần của nền trời ấy là “tín vật” đẹp đẽ trong khoảnh khắc chuyển giao từ mùa hạ sang thu trước sự chứng kiến của thiên nhiên đất trời và lòng người.

– Từ: Phả. Từ “phả” là một động từ có sắc thái mạnh dùng để diễn tả sự chủ động như đã đợi sẵn để được lan tỏa trong không gian của hương ổi.

Soạn bài Sang thu- Mẫu 5

1. Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

1.1. Tác giả Hữu Thỉnh

Hữu Thỉnh tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh. Ông sinh năm 1942, quê ở Vĩnh Phúc. Ông là một trong những nhà nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Năm 1963, ông gia nhập đội ngũ và bắt đầu sáng tác thơ. Ông tham gia Ban chấp hành hội nhà văn khóa III, IV, V. Từ năm 2000 ông là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam, và năm 2005 ông là chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam. Năm 2010, ông là Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam kiêm Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhà thơ Hữu Thỉnh thường viết rất nhiều bài thơ hay về con người, cuộc sống ở nông thôn và mùa thu. Các tác phẩm nổi tiếng được ông sáng tác như: Âm vang chiến hào (1975); Khi bé Hoa ra đời; Thư mùa đông (1981); Từ chiến hào tới thành phố (1985);…

Hoàn cảnh sáng tác

  • Hoàn cảnh ra đời bài thơ Sang thu:

Bài thơ Sang thu được nhà thơ Hữu Thỉnh sáng tác vào gần cuối năm 1977 trong một cuộc thi sáng tác thơ ca tại trại hè. Thời điểm ấy là ngay sau ngày giải phóng đất nước được 2 năm.

Bài thơ được in lần đầu ở báo “Văn nghệ”, sau đó in trong tập thơ “Từ chiến hào đến thành phố” (xuất bản năm 1991).

  • Thể thơ: Năm chữ.
  • Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, miêu tả.
  • Bố cục bài thơ Sang thu: Bố cục bài thơ Sang thu gồm có 3 phần:
    • Phần 1 (Khổ 1): Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.
    • Phần 2 (Khổ 2): Cảm nhận về quang cảnh trời đất lúc vào thu.
    • Phần 3 (Khổ 3): Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.
  • Ý nghĩa nhan đề bài Sang thu:

Ý nghĩa nhan đề bài thơ Sang thu mang đậm chất trữ tình và sâu sắc. Trước hết, nhan đề giúp người đọc cảm nhận được những tín hiệu đặc trưng của mùa thu ở vùng đồng bằng Bắc bộ Việt Nam. “Sang thu” là một nhan đề lãng mạn, giàu sức gợi. Là “Sang thu” chứ không phải “Thu sang”. Dường như ngay từ nhan đề tác giả đã muốn nhấn mạnh sự chuyển biến: đất trời sang thu, đời người cũng sang thu.

Ngoài ra, nhan đề này còn có ý nghĩa bộc lộ những cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về sự chuyển mình của đất trời trong khoảnh khắc sang thu. Qua nhan đề Sang thu, người đọc phần nào cảm nhận được những rung cảm tác giả trước vẻ đẹp tạo hoá. Hơn thế nữa là thể hiện tình yêu thiên nhiên cuộc sống của nhà thơ.

  • Giá trị nội dung:

Bài thơ ghi lại bước đi rất nhẹ, rất khẽ của thời gian trong khoảnh khắc giao mùa và Hữu Thỉnh cũng khéo léo gửi gắm những suy tư về con người, cuộc đời sau mỗi vần thơ.

  • Giá trị nghệ thuật:
    • Thể thơ năm chữ.
    • Nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca.
    • Nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm với những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.

2. Soạn bài Sang thu

Câu 1 (trang 71 SGK Ngữ văn 9 tập 2): Sự biến đổi của đất trời sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ đâu và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tượng gì?

Sự biến đổi của đất trời sang thu được cảm nhận từ sự tinh tế của tác giả:

  • Bỗng: sự ngạc nhiên, bâng khuâng trước sự biến đổi của đất trời.
  • Hương ổi phả trong gió se: Gió se là ngọn gió nhẹ, khô và hơi lạnh. Trong ngọn gió ấy lúc này, có mang theo hương ổi, mùi thơm của hương ổi đang vào độ chín.
  • Sương chùng chình qua ngõ.
  • Khoảnh khắc giao mùa mang tới cảm nhận ngỡ ngàng, xao xuyến trong tâm trạng tác giả. Nhà thơ gợi tả sự biến chuyển khoảnh khắc sang thu bằng nhiều yếu tố, nhiều giác quan:
  • Chim vội vã, sông dềnh dàng.
  • Đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu” – hình ảnh giàu sức biểu cảm.
  • Những chi tiết cụ thể làm nổi bật lên cảm nhận tinh tế và có chọn lọc của nhà thơ thông qua những quan sát chân thực.

Câu 2 (trang 71 SGK Ngữ văn 9 tập 2): Phân tích sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu. (Gợi ý: qua hương vị, qua sự vận động của gió, sương, của dòng sông, cánh chim, đám mây, qua nắng, mưa, tiếng sấm. Chú ý các từ ngữ phả vào, chùng chình, dềnh dàng…)

Sự biến chuyển trong không gian lúc sang thu được tác giả Hữu Thỉnh cảm nhận vô cùng tinh tế khi nhận ra những dấu hiệu đầu tiên của mùa thu qua nhiều yếu tố, nhiều giác quan và sự rung động tinh tế. Sự tinh tế ấy được thể hiện qua các từ ngữ: bỗng, phả vào, chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình.

Hương ổi lan vào không gian, phả vào gió se. Hình ảnh sương đầu thu gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên nhiên. Bên cạnh đó, bức tranh còn được tô điểm thêm bởi những cánh chim bắt đầu vội vã buổi hoàng hôn.

  • Khứu giác và xúc giác: bất chợt nghe mùi thơm của ổi đang vào độ chín phả vào ngọn gió nhẹ, khô và hơi lạnh.
  • Thị giác và cảm giác: nơi đường thôn ngõ xóm, sương giăng mắc nhẹ nhàng chuyển động chầm chậm khiến nhà thơ ngỡ ngàng nhận ra thu đã về.

Dòng sông vào thu dường như cũng chảy chậm hơn, thong thả hơn so với mùa hạ. Cảm giác giao mùa được diễn tả thú vị qua đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”.

Nắng vẫn còn, nhưng những con mưa mùa hạ đã không còn nhiều và sấm cũng không lớn như mùa hạ nữa, nó không còn khiến cây cối. Lúc này cũng bớt đi những tiếng sấm bất ngờ gắn cùng những cơn mưa rào mùa hạ thường có.

Câu 3 (trang 71 SGK Ngữ văn 9 tập 2): Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa hạ – thu này được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh, câu thơ nào? Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài: Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi.

(Gợi ý:

– Ý nghĩa tả thực về thiên nhiên (hiện tượng sấm, hàng cây) lúc sang thu.

– Tính ẩn dụ của hình ảnh (sấm: những vang động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời; hàng cây đứng tuổi: con người đã từng trải).

Hình ảnh đặc sắc nhất bài thơ đó là:

“Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”.

Với hai câu thơ này, tác giả đã rất tinh tế khi quan sát các thiên nhiên xung quanh để nhận ra sự thay đổi của thiên nhiên. Hữu Thỉnh nhìn thấy đám mây mùa hạ đang dần chuyển mình sang thu. Bằng những hình ảnh nhân hóa, hai câu thơ đã được liên tưởng gợi hình, gợi cảm và vô cùng nên thơ.

Hai câu thơ cuối bài:

”Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi”

Hai câu thơ mang rất nhiều ý nghĩa tả thực và ý nghĩa ẩn dụ. Trước hết, ý nghĩa tả thực được thể hiện qua hình ảnh sấm gắn với cơn mưa mùa hạ cũng đã bớt dần. Về ý nghĩa ẩn dụ, hình ảnh sấm là những gì bất thường dữ dội trong cuộc sống và hàng cây đứng tuổi ẩn dụ cho người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, trưởng thành hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời. Mùa thu sang, tiếng sấm cũng như dịu đi, không còn khiến con người ta thấy bất ngờ. Hình ảnh “hàng cây đứng tuổi” ở đây ẩn dụ cho những con người đã từng trải qua sóng gió của cuộc đời.

3. Luyện tập

Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ, viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.

Trả lời: Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ, viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu. Bài viết cần đảm bảo các ý sau :

  • Cảm nhận tinh tế của tác giả trước sự biến đổi của đất trời trong khoảnh khắc giao mùa.
  • Dòng suy tư đầy triết lý của nhà thơ về quy luật nhân sinh.

Đoạn văn gợi ý: Bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh là một trong những bài thơ miêu tả tinh tế, đặc sắc nhất sự biển đổi của cảnh vật trong không gian cuối hạ đầu thu. Trước khung cảnh giao mùa tuyệt đẹp ấy, tác giả không chỉ thể hiện lòng yêu mến vẻ đẹp thiên nhiên của quê hương đất nước mà còn đồng thời thể hiện những suy ngẫm về triết lý cuộc đời.

Ở hai khổ thơ đầu, một loạt những sự vật, hiện tượng thiên nhiên được tác giả khắc họa như: hương ổi, sương, sông, chim, đám mây mùa hạ. Trong khoảnh khắc giao mùa, mọi sự vật đều có sự thay đổi. Mùa thu đến kéo theo hương ổi thoang thoảng trong không gian. “Sương chùng chình qua ngõ” như cố ý nán lại, tiếc nuối níu kéo mùa hạ. Dòng chảy của sông cũng như chậm lại, thong thả hơn trong cái tiết mùa thu đang đến gần. Đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”, hình ảnh đầy tính gợi hình. Những sự vật thiên nhiên trong bài thơ đã được tác giả thổi vào đó những hành động của con người. Cả không gian cũng như có xúc cảm, có tâm hồn. Thiên nhiên đất trời được tác giả Hữu Thỉnh khắc họa trong trạng thái lửng lơ, nửa còn là hạ, nửa đã là thu. Sang thu, nhịp sống dường như chậm lại, tất cả trở nên thư thái, nhẹ nhàng hơn. Những hình ảnh trên đã thể hiện sự quan sát nhạy bén, tinh tế của nhà thơ trước những chuyển động dù khẽ khàng của thiên nhiên. Nó cũng đồng thời bộc lộ tâm trạng vừa như nuối tiếc mùa hạ, lại vừa đang chào đón mùa thu của nhà thơ khi đứng giữa thiên nhiên giao mùa.

Nếu hai khổ thơ đầu là xúc cảm của nhà thơ trước vẻ đẹp thiên nhiên thì đến khổ thơ cuối, dòng cảm xúc ấy chuyển sang suy tư, triết lý. Thông qua cảnh sắc thiên nhiên đất trời khoảnh khắc giao mùa, nhà thơ đã bày tỏ những suy nghĩ về triết lý nhân sinh: Khi bước sang nửa bên kia con dốc cuộc đời, con người ta sẽ trở nên bản lĩnh hơn, bình tĩnh hơn trước những biến cố, bất ngờ của cuộc sống. Những hiện tượng thiên nhiên như “nắng”, “mưa”, “sấm” là biểu tượng cho những biến cố xảy đến với con người trong cuộc sống. “Hàng cây đứng tuổi” chính là hình ảnh của những con người đã từng trải, đã bước qua thời tuổi trẻ.

Những hình ảnh giàu tính biểu tượng cùng với bố cục của bài thơ đã góp phần khắc họa dòng tâm trạng, cảm nhận của nhà thơ Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.

Soạn bài Sang thu- Mẫu 6

Câu 1 trang 15 SGK Ngữ Văn 7 tập 1Em hình dung thế nào về Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu?

Trả lời

Hai câu thơ sau mới là bức tranh tuyệt đẹp về mùa thu, một sáng tạo của tác giả.

“Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”

+ Thu đang ở nơi cửa ngõ của mùa vì thế đám mây mùa hạ mới chỉ vắt nửa mình. Cách sử dụng từ “mình” khiến câu thơ thêm ý vị, nhẹ nhàng, duyên dáng. Đám mây như một dải lụa bồng bềnh vắt nửa mình sang trời thu. Đây có thể xem là hình ảnh liên tưởng sáng tạo, độc đáo nhất trong bài thơ

+ Thật sáng tạo khi Hữu Thỉnh dùng một hình ảnh của không gian để diễn tả sự vận động của thời gian. Mây là thực, còn gianh giới mùa là ảo. Cách diễn đạt này khiến bầu trời như nhuộm nửa sắc thu để đến một lúc nào đó nó sẽ là bầu trời thu

Câu 2 trang 15 SGK Ngữ Văn 7 tập 1: Điểm chung của chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần là gì?

Trả lời

– Chùng chình: Cố ý nấn ná, làm chậm chạp để kéo dài thời gian. Từ láy chùng chình trong bài Sang thu gợi ra hình ảnh làn sương đang cố ý đi chậm lại như để chờ đợi mùa thu và như đang lưu luyến mùa hạ.

– Dềnh dàng: chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào việc không cần thiết. Trong bài Sang thu thì từ dềnh dàng được hiểu là tốc độ chậm chạp, thong thả gợi tả dòng nước mùa thu nhẹ nhàng, êm ả, lững lờ trôi

– Vắt nửa mình: trạng thái lơ lửng của đám mây như một cây cầu bắc ngang mùa hạ để bước đến cánh cửa của mùa thu. Nửa mình như vẫn giữ lại chút hương vị của mùa hạ nhưng nửa còn lại đã rướn mình hòa vào trời thu.

– Vơi dần: chỉ mức độ, không còn mạnh mẽ như trước mà đã vơi dần đi, nhưng lại chữ biến mất, mưa đã bớt xối xả đi

=> Giống nhau: cùng sử dụng nghệ thuật nhân hóa, cùng diễn tả được sự thong thả, chậm rãi của sự vật. Và đặc biệt, những từ đó đều diễn tả được trạng thái của các sự vật như chờ mùa thu và lưu luyến mùa hạ.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI: SOẠN BÀI SANG THU CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

Câu 1 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Dựa vào đâu em biết được điều đó?

Trả lời

Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào khoảnh khắc giao mùa giữa mùa hạ sang mùa thu.

Dấu hiệu nhận biết:

– Nhan đề: Sang thu nói được thời điểm và khung cảnh nhà thơ khắc họa trong bài thơ. Sang thu là sự chuyển giao của đất trời từ hạ sang thu và cũng là sự biến chuyển của lòng người.

– Những tín hiệu qua các từ ngữ, hình ảnh thiên nhiên:

+ sương chùng chình qua ngõ

+ chim bắt đầu vội vã

+ vẫn còn bao nhiêu nắng

+ đã vơi dần cơn mưa

Câu 2 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Tìm các từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ. Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận như thế nào về tâm hồn của nhà thơ?

Trả lời

Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ: hương ổi phả vào trong gió se, sương chùng chình, chim vội vã, đám mây vắt nửa mình, cơn mưa vơi dần.

Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận được sự tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn nhà thơ khi kết hợp nhiều giác quan như xúc giác, thính giác, thị giác,… để cảm nhận thiên nhiên.

Câu 3 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Cách ngắt nhịp và gieo vần trong bài thơ Sang thu có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện nội dung văn bản?

Trả lời

– Ngắt nhịp: Nhịp thơ linh hoạt 3/2, 2/3

– Gieo vần: Gieo vần chủ yếu là vần chân (se-về, vã-hạ) trong mỗi khổ tạo sự liền mạch của cảm xúc.

=> Tác dụng:  tạo sự liên kết giữa các dòng thơ, câu thơ và tạo nhạc điệu cho bài thơ.

Câu 4 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Theo em, chủ đề của bài thơ Sang thu là gì? Qua bài thơ này, tác giả muốn gửi thông điệp gì đến cho người đọc?

Trả lời

– Chủ đề: Qua việc miêu tả sự chuyển mình của đất trời từ cuối mùa hạ sang thu, bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế của tác giả thiên nhiên, những suy ngẫm về bước đi của thời gian

– Thông điệp của tác giả muốn gửi gắm: Cần biết lắng nghe, cảm nhận thiên nhiên bằng tất cả các giác quan để đón nhận những món quà vô giá thiên nhiên

Câu 5 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Nếu nhan đề Sang thu được sửa thành Thu hay Mùa Thu thì có phù hợp với nội dung của bài thơ hay không? Vì sao?

Trả lời

– Sang thu: nhan đề thể hiện được khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu. Nhan đề này còn bộc lộ những cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về sự chuyển mình của đất trời trong khoảnh sang thu.

– Thu/Mùa Thu: nhan đề thể hiện được không khí và thiên nhiên đất trời của mùa thu

=> Ta không thể thay nhan đề Sang thu được đổi thành Thu hay Mùa thu bởi toàn bộ bài thơ này tập trung miêu tả khoảnh khắc đất trời chuyển mình từ hè sang thu.

Câu 6 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Đọc bài thơ Sang thu em học được gì về cách quan sát cảm nhận thiên nhiên của tác giả?

Trả lời

– Cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả Hữu Thỉnh

+ Nhà thơ đã mở rộng tầm quan sát lên chiều cao (chim), chiều rộng (mây) và chiều dài (dòng sông). Tác giả đã quan sát vạn vật bằng cả thính giác, thị giác, xúc giác và khứu giác.

+ Nhà thơ có những cảm nhận tinh tế nhất về sự thay đổi của đất trời. Phải chăng có sợi tơ duyên đồng cảm giữa con người với thiên nhiên đang vào thu. Qua cách cảm nhận ấy, ta thấy Hữu Thỉnh có một hồn thơ nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết, một trí tưởng tượng bay bổng.

– Qua bài thơ chúng ta học được từ nhà thơ Hữu Thỉnh rất nhiều bài học bổ ích khi quan sát, cảm nhận thiên nhiên. Đầu tiên, chúng ta phải có tấm lòng say mê với vạn vật, một tình yêu thiên nhiên tha thiết và sâu sắc. Chúng ta hãy quan sát từng sự vật, hiện tượng thiên nhiên bằng nhiều giác quan và góc độ khác nhau, không nên bó hẹp vào những góc nhất định mà hãy mở rộng tầm mắt để cảm nhận được nhiều vẻ đẹp hơn

Câu 7 trang 16 Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Chọn một từ ngữ trong bài thơ Sang thu mà em cho là hay nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích cho sự lựa chọn của em.

Trả lời

Em có thể chọn từ ngữ theo cảm nhận của em mà em yêu thích nhất.

Ví dụ: vắt, phả, hình như

Kết luận

Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách ” Soạn bài Sang thu” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.

Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 03/2024!