Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn” chuẩn nhất 12/2024.
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn- Mẫu 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 1 (trang 121 SGK Ngữ văn 9, tập 1):
Chủ đề ở đoạn thơ này là sự đối nghịch giữa thiện và ác, tác giả thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp ở đời.
– Cái ác: Do ganh ghét, đố kỵ tài năng của Lục Vân Tiên nên khi Vân Tiên đang bơ vơ nơi đất khách quê người lại tàn tật, Trịnh Hâm đã trở thành một kẻ độc ác, nhẫn tâm hãm hại Lục Vân Tiên ngay cả khi Vân Tiên đã không còn có thể đe dọa đến bước đường công danh của hắn.
– Cái thiện: Vân Tiên được ông Ngư cứu. Đó là việc làm nhân đức cùng cuộc sống trong sạch, nhân cách cao cả của ông Ngư.
Câu 2
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 2 (trang 121 SGK Ngữ văn 9, tập 1):
– Hành động độc ác, bất nhân, bất nghĩa:
+ Độc ác, bất nhân vì hắn đang tâm hãm hại một con người tội nghiệp, đang cơn hoạn nạn, không nơi nương tựa, không có gì để chống đỡ.
+ Bất nghĩa vì Vân Tiên vốn là bạn của hắn, từng “trà rượu” và làm thơ với nhau, lại đã có lời nhờ cậy: “tình trước nghĩa sau – Có thương xin khá giúp nhau phen này”, và hắn cũng từng hứa hẹn: “Người lành nỡ bỏ người đau sao đành”.
– Hành động có toan tính, có âm mưu, kế hoạch sắp đặt khá kĩ lưỡng, chặt chẽ.
+ Thời gian gây tội ác: giữa đêm khuya, khi mọi người đã yên ngủ trên thuyền.
+ Không gian: giữa khoảng trời nước mênh mông (giữa vời “mịt mờ sương bay”).
+ Người bị xô ngã xuống “vời” thì bất ngờ không kêu lên một tiếng. Đến lúc biết không ai còn có thể cứu được Vân hắn mới “giả tiếng kêu trời”, la lối um sùm lên, rồi “lấy lời phôi pha” kể bịa đặt để che lấp tội ác của mình. Kẻ tội phạm, nhờ gian ngoa xảo quyệt đã phủi sạch tay, không mảy may cắn rứt lương tâm.
* Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm:
– Đang tâm hãm hại một con người tội nghiệp trong cơn hoạn nạn.
– Phản bội lại bạn bè, phản bội lại lời hứa của chính mình.
* Đây là một đoạn thơ đặc sắc. Chỉ tám dòng thơ, tác giả đã sắp xếp các tình tiết một cách hợp lí, thể hiện diễn biến hành động rất mau lẹ, có tính toán và rất độc ác của Trịnh Hâm.
Câu 3
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 3 (trang 121 SGK Ngữ văn 9, tập 1):
– Cảnh ông Ngư vớt Vân Tiên lên và cả gia đình chạy chữa cho chàng một cách ân cần, chu đáo (ông, bà, con). Cả nhà dường như nhốn nháo, hối hả lo chạy chữa đế cứu sống Vân Tiên.
– Tấm lòng bao dung, nhân ái, hào hiệp của ông Ngư: Sau khi cứu sống Vân Tiên, biết tình cảnh khốn khó của chàng, ông Ngư sẵn lòng cưu mang chàng, dù chỉ là chia sẻ một cuộc sống đói nghèo “hẩm hút tương rau, nhưng chắc chắn sẽ đầm ấm tình người “Hôm mai hẩm hút với già cho vui”. Ông cũng chẳng hề tính toán đến cái ơn cứu mạng Vân Tiên.
– Cuộc sống lao động của ông Ngư: Đây là một cuộc sống trong sạch, ngoài vòng danh lợi ô trọc; một cuộc sống tự do phóng khoáng giữa trời cao rộng, hòa nhập bầu bạn với thiên nhiên, thảnh thơi giữa sông nước.
=> Gửi gắm khát vọng vào niềm tin về cái thiện, vào con người động bình thường.
Đối lập với cái ác, cái thiện trong đoạn trích được thể hiện rất rõ nét qua nhiều phương diện:
– Đó là việc ông Ngư và cả gia đình đã cứu sống Vân Tiên hết sức tận tình, chu đáo.
– Hai câu thơ: “Hối con vầy lửa một giờ/ Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày” đã ẩn chứa bao ân tình của cả một gia đình vợ chồng, con cái đối với người gặp nạn.
– Sẵn sàng cưu mang người hoạn nạn, chân thành ngỏ ý mời Vân Tiên ở lại cùng sớm hôm chia sẻ cuộc sống đạm bạc nhưng đầm ấm tình người.
– Làm ơn mà không hề trông chờ sự báo đáp.
* Bằng đoạn thơ trên, tác giả gửi gắm khát vọng và niềm tin vào cái thiện, vào bản chất tốt đẹp của con người lao động bình thường. Đó là quan điểm nhân dân tiến bộ của Nguyễn Đình Chiểu.
Câu 4
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 4 (trang 121 SGK Ngữ văn 9, tập 1):
“Ngư rằng: Lòng lão chẳng mơ,
Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang”.
Đoạn thơ có ý tứ phóng khoáng mà sâu xa, lời lẽ thanh thoát, uyển chuyển, hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm. Một khoảng thiên nhiên cao rộng, khoáng đạt được mở ra với những doi, vịnh, chích, đầm, bầu trời, đất, gió, trăng, … Con người hòa nhập trong cái thế giới thiên nhiên ấy, không chút cách biệt hứng gió, chơi trăng, tắm mưa, chải gió… và niềm vui sống cũng dường như đầy ắp cái “cõi thế’’ của con người ấy (tác giả dùng rất nhiều từ chỉ trạng thái tâm hồn thanh thản, vui sống ấy: vui vầy, thong thả, nghêu ngao, vui thầm, thung dung, vui say…). Có cảm giác như chính Nguyễn Đình Chiểu đang nhập thân vào nhân vật để nói lên khát vọng sống và niềm tin yêu cuộc đời của mình.
Trong đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn”, ta thấy có rất nhiều câu thơ thể hiện thái độ trân trọng cuộc sống bình dị, tự do, thanh thản của Nguyễn Đình Chiểu:
“Thuyền nan một chiếc ở đời
Tắm mưa trải gió trong vời Hoàng Giang”.
Đó là một cuộc sống phóng khoáng giữa đất trời cao rộng, hòa hợp với thiên nhiên, thảnh thơi giữa sông nước gió trăng. Đó cũng là một cuộc sống tự do, tự tại, nhờ cậy vào đôi tay của chính mình.
Luyện tập
Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật có thể xếp vào cùng một loại với ông Ngư trong đoạn trích này là ông Tiều, ông Quán, bà lão dệt vải trong rừng. Họ có điểm chung là những người lao động bình dị, chất phác, giàu tình thương. Tác giả muốn ngợi ca phẩm chất cao đẹp của những người lao động.
– Trong truyện “Lục Vân Tiên” còn có những nhân vật có thể xếp vào cùng một loại với ông Ngư ở đoạn trích này như ông Quán, ông Tiều, chú tiểu đồng, lão bà dệt vải trong rừng…
– Họ đều là những người giàu lòng nhân ái, vị tha, trọng nghĩa khinh tài.
– Đó là những người lao động nghèo khổ, nhưng lại là người có lối sống và quan niệm sống rất thanh cao.
Bố cục
Video hướng dẫn giải
Bố cục: 2 phần
– Phần 1 (8 câu đầu): Tội ác của Trịnh Hâm.
– Phần 2 (Các câu còn lại): Việc làm nhân đức và nhân cách cao cả của ông ngư.
ND chính
Video hướng dẫn giải
| Đoạn thơ nói lên sự đối lập giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động. |
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn- Mẫu 2
1. Bố cục bài Lục Vân Tiên:
– Phần 1 (8 câu đầu): Trịnh Hâm hãm hại Lục Vân Tiên.
– Phần 2 (10 câu tiếp): Lục Vân Tiên được Ngư cứu.
– Phần 3 (còn lại): Cuộc đối thoại giữa Lục Vân Tiên và ông Ngư.
2. Chủ đề của tác phẩm là gì?
Nêu cao tinh thần hiệp sĩ, sẵn sàng cứu khổ (Vân Tiên đánh cướp, Hớn Minh đánh gãy chân Đăng Sinh). Thể hiện khát vọng của con người về công lý và những điều tốt đẹp trong cuộc sống thông qua kết thúc có hậu của tác phẩm, đó là cái thiện chiến thắng cái ác, chính nghĩa chiến thắng cái ác.
3. Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm:
Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm:
– Quyết tâm hại dân nghèo gặp nạn, cầu cứu Trịnh Hâm nhưng bị hắn lừa
+ Lục Vân Tiên mù hết tiền
– Phản bội bạn bè, thất hứa (đưa Lục Vân Tiên về quê nhà)
→ Hành động của Trịnh Sâm là bất nhân, bất nghĩa, gian dối, xảo quyệt vì ghen ghét, đố kị với tài năng của Lục Vân Tiên
Ghen tuông trở thành bản chất của Trịnh Hâm
-Thơ tự sự độc đáo, tình tiết truyện hợp lý, diễn biến hành động phù hợp với tính toán rất hiểm độc của Trịnh Hâm
4. Cái thiện được thể hiện qua tấm lòng của ông Ngư:
Cải lương thể hiện qua tấm lòng độ lượng, nhân hậu của ông Ngư:
– Sau khi cứu sống Vân Tiên, chàng thu nhận chàng
– Chạnh lòng trước hoàn cảnh éo le của Vân Tiên
– Chia sẻ cuộc sống nghèo khó nhưng ấm áp tình người
– Chàng không coi ân cứu mạng mà Vân Tiên không đền đáp được
Cuộc đời lao động chân chính và cao đẹp của ông Ngư:
– Cuộc sống dân chài bình dị trên dòng sông thơ mộng trở nên nên thơ
– Một cuộc sống trong sạch, nằm ngoài vòng danh lợi, ô uế, một cuộc sống tự do tự tại giữa đất trời
– Nằm thảnh thơi giữa non sông đầy ắp niềm vui, con người tự do, làm chủ, đương đầu với mọi tình huống
– Cuộc sống xa lạ với những tính toán vụn vặt, ích kỉ mưu mô, trục lợi, sẵn sàng chà đạp lên đạo đức, nhân nghĩa
Nguyễn Đình Chiểu đã gửi gắm khát vọng niềm tin vào những điều tốt đẹp, vào những người lao động bình thường, bằng những việc làm cao cả, đạo đức của mình.
5. Nghệ thuật của tác phẩm:
– Thơ giàu cảm xúc rộng, ngôn ngữ giản dị, dân dã
– Đoạn cuối có nhiều hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm
– Hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, rộng lớn: đồi, bể, vịnh, đầm, trời đất, gió trăng…
– Con người hòa hợp với cuộc sống tự nhiên, với niềm vui sống
6. Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn:
Lục Vân Tiên là một tác phẩm thơ Nôm tiêu biểu của Nguyễn Đình Chiểu tạo nên một bức tranh tương phản giữa những con người “bướng bỉnh”, “quyết liệt”, “vị tha”, “trọng nghĩa” như Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga và những kẻ độc ác, đố kỵ như Trịnh Hâm, Bùi Kiệm. Qua đó, ông thể hiện quan niệm về công lý và cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” đã thể hiện xuất sắc quan niệm ấy của nhà thơ.
Đoạn trích nằm trong phần thứ hai của bài thơ. Trên đường về chịu tang mẹ, nàng đã khóc rất nhiều nên Vân Tiên bị mù cả hai mắt, chàng và người thanh niên bơ vơ nơi đất khách quê người. Đúng lúc này, Trịnh Hâm đi thi về, gặp hai người. Vì tâm địa độc ác, đố kỵ nên khi gặp khó khăn, hắn không giúp đỡ bạn bè mà còn âm mưu hãm hại Vân Tiên. Chàng lừa Vân Tiên vào rừng rồi trói lại, giả vờ đưa Vân Tiên xuống thuyền, hứa sẽ đưa chàng về nhà. Chờ đêm xuống, anh ta thực hiện tội ác của mình. Đoạn thơ thể hiện sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, đồng thời gián tiếp gửi gắm niềm tin của tác giả đối với những người lao động bình thường.
Tám câu thơ đầu của đoạn trích miêu tả hành động tội ác của Trịnh Hâm:
Đêm khuya lặng lẽ như tờ,
Nghênh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời.
Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,
Cho người thức dậy lấy lời phui pha.
Trong thuyền ai nấy kêu la,
Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng.
Trong tình thế “khuya thanh tĩnh” – đêm yên tĩnh không một tiếng động, thiên hạ còn ngủ say, Trịnh Hâm đã ra tay hãm hại Vân Tiên. Dường như đây là thời cơ thuận lợi để kẻ xấu phạm tội bởi chúng dễ dàng che giấu mọi hành vi tội lỗi. Vì ghen ghét, đố kỵ với tài năng của Vân Tiên và lo lắng cho con đường sự nghiệp của chàng, Trịnh Hâm đã chia rẽ thầy trò và bất ngờ khiến “Vân Tiên bị anh đè chết ngay”. Không những thế, hắn còn vu khống “giả tiếng trời” để thiên hạ ngộ ra rằng Vân Tiên đã tự ngã xuống.
Có thể nói, đó là một hành động vừa dã man, phi nhân tính, vừa tàn ác và dối trá. Đó là một hành động vô nhân đạo vì anh ta đang ác ý hãm hại người khác trong khi người đó có hoàn cảnh khó khăn, không nơi nương tựa, bị mù cả hai mắt, bị lang băm lừa lấy hết tiền. Đó là một hành động oan uổng vì Vân Tiên vốn là người bạn hay bàn thơ văn đã hứa sẽ đưa Vân Tiên về nhà. Đó còn là hành động tàn ác, dối trá bởi cái ác đã ăn vào máu thịt, đẩy con người vào đau thương và sẵn sàng phủi tay trước sự hiểu lầm của người khác. Chỉ với tám dòng thơ, bộ mặt của một kẻ độc ác, bất nhân, bất nghĩa đã được tái hiện một cách chân thực và toàn diện nhất.
Đối lập với những kẻ độc ác, ghen ghét đố kỵ như Trịnh Hâm là những con người tốt bụng, nhân hậu, độ lượng như Ngư Ông và gia đình. Sáng sớm thấy người gặp nạn, Ngư Ông vội chạy vào bờ gọi người nhà tập trung cứu giúp:
“Hối con vầy lửa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày”.
Ai cũng nhanh trí, không ai bảo ai tìm cách cứu người. Họ giúp đỡ không tính toán, không do dự, với phẩm giá và tinh thần hiệp sĩ. Sau khi hỏi thăm hoàn cảnh của Vân Tiên, Ngư Ông đã đồng ý nhận chàng dù nghèo khổ cùng cực:
“Ngư rằng: Người ở cùng ta
Hôm nay hẩm hót với già cho vui.”
Thậm chí, ông còn không hề tính toán đến ơn cứu mạng:
“Ngư rằng: Lòng lão chẳng mơ
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn”.
Qua đó, người đọc càng cảm phục tấm lòng nhân hậu, bao dung của Ngư Ông. Tấm lòng ấy hoàn toàn trái ngược với những kẻ độc ác như Trịnh Hâm luôn âm mưu hãm hại người khác. Ngư Ông cũng có một cuộc sống tự tại, hài hòa với thiên nhiên, tránh xa mọi vòng danh lợi:
“Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm này chơi trăng…”
Lời bộc bạch của Ngư Ông về một cuộc sống tự do tự tại, xa rời mọi danh lợi, trở về với thiên nhiên và từ đây cũng chính là quan niệm, ước mơ của Nguyễn Đình Chiểu về một cuộc sống trong sạch. Thanh cao, giản dị nhưng không kém phần phóng khoáng. Những dòng cuối của bài thơ nhấn mạnh cuộc sống thoải mái, tự do và tự nhiên của Ngư Ông:
“Kinh luân đã sẵn trong tay
Thung dung dưới thế vui say trong trời
Thuyền nan một chiếc ở đời, .
Tắm mưa trải gió trong vời Hàn Giang”.
Có thể nói, qua nhân vật Ngư ông, Nguyễn Đình Chiểu đã bộc lộ một quan điểm rất tiến bộ về nhân dân. Tác giả thể hiện niềm tin và khát vọng về những điều tốt đẹp, về những người dân lao động bình thường. Đó là những con người đối lập với sự gian dối, lừa dối, ghen ghét, đố kỵ, họ đối xử với cuộc sống một cách nhẹ nhàng, bao dung. Phải chăng đó cũng là nét đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu?
Câu thơ thể hiện sự thanh thản, vô tư khi sống cuộc đời hòa mình với thiên nhiên, những vướng bận, lo toan, sầu muộn trong lòng cũng được Vân Tiên “gột rửa sạch sẽ”. Còn với Vân Tiên, danh lợi bây giờ chỉ là hư không, không thể “bực bội”. Đời ẩn sĩ, sống vui với đời lao động bình thường, đời sống ẩn dật tự do tự tại mới là ý nghĩa đích thực.
Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” đã sử dụng cách sắp xếp tình tiết hợp lý, lời thơ giản dị đời thường, xây dựng hình ảnh đối lập. Qua đó, người đọc thấy được sự tương phản giữa cái thiện và cái ác, giữa cái cao cả và cái thấp hèn, đặc biệt cảm nhận được niềm tin mãnh liệt của nhà thơ vào vẻ đẹp của người dân lao động bình dị.
Như vậy, đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” là một đoạn trích khá hay trong tác phẩm. Ở đây, nhà văn Nguyễn Đình Chiểu đã xây dựng một bức tranh tương phản về hai loại người, hai kiểu tính cách. Một bên là Trịnh Hâm độc ác, vô tình, sẵn sàng hại người vì ghen ghét, đố kỵ. Ngược lại, có những người lao động rất đỗi bình thường, không màng danh lợi, chức tước, sống giản dị nhưng vô cùng tình cảm và đạo đức. Qua đoạn trích, ta cũng thấy được sự tinh tế của nhà văn khi xây dựng nhân vật, hoàn cảnh, cốt truyện của Nguyễn Đình Chiểu.
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn- Mẫu 3
I. Tác giả
– Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888), tục gọi là Đồ Chiểu, sinh tại quê mẹ ở làng Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh), quê cha ở xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế.
– Ông thi đỗ tú tài năm 21 tuổi (1843), nhưng 6 năm sau (1849) ông bị mù.
– Sau đó, ông về Gia Định dạy học và bốc thuốc chữa bệnh cho nhân dân.
– Trong giai đoạn thực dân Pháp xâm lược Nam Kỳ, ông tích cực tham gia phong trào kháng chiến cùng các vị lãnh tụ như bàn bạc việc đánh giặc hay sáng tác văn học để khích lệ tinh thần nhân dân. – Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ lớn của dân tộc. Khi Nam Kỳ bị giặc chiếm, ông về sống ở Ba Tri (Bến Tre).
– Các tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu chủ yếu truyền bá đạo lý làm người và cổ vũ tinh thần yêu nước.
– Một số tác phẩm nổi tiếng: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ – Hà Mậu, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Thơ điếu Trương Định…
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
- “Truyện Lục Vân Tiên” được sáng tác vào khoảng đầu những năm năm mươi của thế kỉ XIX.
- Truyện được lưu truyền rộng rãi dưới hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian như “kể thơ”, “nói thơ Vân Tiên”, “hát Vân Tiên” ở Nam Kì và Nam Trung Kì.
2. Thể loại
- Truyện thơ Nôm
- Có nhiều văn bản khác nhau, nhưng văn bản thường dùng hiện nay có 2082 câu thơ.
3. Vị trí đoạn trích
- Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” nằm ở phần thứ hai của truyện.
- Nội dung: Vân Tiên đang bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trịnh Hâm đang trên đường trở về. Vốn có lòng đố kỵ, Trịnh Hâm ra tay hãm hại Lục Vân Tiên.
4. Bố cục đoạn trích
Gồm 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng”. Lục Vân Tiên bị Trịnh Hâm hãm hại.
- Phần 2. Còn lại. Lục Vân Tiên được giao long giúp, rồi được Ngư ông cưu mang.
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Lục Vân Tiên bị Trịnh Hâm hãm hại
– Hoàn cảnh của Lục Vân Tiên: mù lòa, bơ vơ nơi đất khách quê người.
– Hoàn cảnh thực hiện hành động: Trịnh Hâm nhân lúc đêm khuya lặng lẽ, trời tối để ra tay.
– Nguyên nhân: vốn ghen ghét, đố kỵ với tài năng của Lục Vân Tiên từ trước.
– Diễn biến: Xô Lục Vân Tiên xuống sông, giả vờ hô hào để mọi người tỉnh dậy cứu.
=> Trịnh Hâm mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại mượn danh nghĩa giúp đỡ. Như vậy, người đọc có thể thấy được sự độc ác đã thấm vào máu thịt của con người này.
2. Lục Vân Tiên được giao long giúp, rồi được Ngư ông cưu mang
– Vân Tiên rơi xuống nước nhưng không chết mà được Giao lòng dìu vào, lại được Ngư ông giúp đỡ.
– Hành động: Cả nhà lo lắng, cứu chữa cho Vân Tiên “Hối con vầy lửa một giờ/Ông hơ bụng dạ, mu hơ mặt mày”. Sự tận tình, chu đáo của gia đình Ngư ông.
– Khi Vân Tiên tỉnh dậy, kể lại rõ sự tình của bản thân. Ngư ông động lòng thương và yêu cầu Vân Tiên ở lại cùng ông. Cho thấy tấm lòng thương người, hào hiệp của ông.
– Khi Vân Tiên tỏ ý không biết báo đáp ơn nghĩa thế nào, Ngư ông vẫn sẵn sàng cưu mang mà không mong sự báo đáp.
– Cuộc sống của gia đình Ngư ông: không màng danh lợi, vô cùng đơn giản và tránh xa những tính toán nhỏ nhen, ích kỷ.
Tổng kết: – Nội dung: Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn nói lên sự đối lập giữa thiện và ác giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn. Đồng thời cũng thể hiện được thái độ trân trọng cùng niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động.
– Nghệ thuật: ngôn ngữ bình dị, giàu cảm xúc…
Soạn văn Lục Vân Tiên gặp nạn ngắn gọn
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Tìm chủ đề của đoạn trích.
– Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn nói lên sự đối lập giữa thiện và ác giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn.
– Đồng thời tác giả cũng thể hiện thái độ trân trọng cùng niềm tin đối với nhân dân lao động.
Câu 2. Hãy phân tích tâm địa độc ác của Trịnh Hâm qua hành động hãm hại bạn mình là Lục Vân Tiên. Em có nhận xét gì về giá trị nghệ thuật của đoạn thơ tự sự này?
– Hoàn cảnh của Lục Vân Tiên: mù lòa, bơ vơ nơi đất khách quê người.
– Hoàn cảnh thực hiện hành động: Trịnh Hâm nhân lúc đêm khuya lặng lẽ, trời tối để ra tay.
– Nguyên nhân: vốn ghen ghét, đố kỵ với tài năng của Lục Vân Tiên từ trước.
– Diễn biến: Xô Lục Vân Tiên xuống sông, giả vờ hô hào để mọi người tỉnh dậy cứu.
=> Trịnh Hâm mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại mượn danh nghĩa giúp đỡ. Như vậy, người đọc có thể thấy được sự độc ác đã thấm vào máu thịt của con người này.
Câu 3. Đối lập với cái ác, cái thiện được biểu hiện như thế nào qua đoạn trích?
* Cái thiện được thể hiện qua nhân vật Ngư ông:
– Vân Tiên rơi xuống nước nhưng không chết mà được Giao lòng dìu vào, lại được Ngư ông giúp đỡ.
– Hành động: Cả nhà lo lắng, cứu chữa cho Vân Tiên “Hối con vầy lửa một giờ/Ông hơ bụng dạ, mu hơ mặt mày”. Sự tận tình, chu đáo của gia đình Ngư ông.
– Khi Vân Tiên tỉnh dậy, kể lại rõ sự tình của bản thân. Ngư ông động lòng thương và yêu cầu Vân Tiên ở lại cùng ông. Cho thấy tấm lòng thương người, , hào hiệp của ông.
– Khi Vân Tiên tỏ ý không biết báo đáp ơn nghĩa thế nào, Ngư ông vẫn sẵn sàng cưu mang mà không mong sự báo đáp.
– Cuộc sống của gia đình Ngư ông: không màng danh lợi, vô cùng đơn giản và tránh xa những tính toán nhỏ nhen, ích kỷ.
* Đoạn thơ nói lên niềm tin của tác giả dành cho nhân dân lao động: họ luôn giữ được tấm lòng tốt đẹp, nhân ái…
Câu 4. Hãy chọn câu thơ mà em cho là hay nhất trong đoạn thơ rồi trình bày những cảm nhận của em về cảm xúc tác giả và ngôn ngữ miêu tả, biểu cảm trong những câu ấy.
– Học sinh tự lựa chọn.
– Gợi ý:
Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?
Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
- Ngôn ngữ: giản dị, khoáng đạt của một con người không màng danh lợi.
- Cảm xúc của tác giả: sự ngưỡng mộ trước tấm lòng nhân ái, không màng danh lợi của Ngư ông.
=> Nguyễn Đình Chiểu như hóa thân vào nhân vật của mình để bộc lộ tư tưởng chính nghĩa của bản thân.
II. Luyện tập
Trong truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật nào có thể xếp vào cùng một loại với ông Ngư ở đoạn trích này? Họ có những đặc điểm chung gì? Tác giả muốn gửi gắm ý tưởng gì thông qua các nhân vật ấy?
Gợi ý:
– Những nhân vật đó là: Giao long, Du thần, ông Tiều, Hớn Minh.
– Đặc điểm chung:
- Họ đều là những người đã cứu Lục Vân Tiên khi gặp nạn.
- Họ đều là những con người có tấm lòng nhân hậu, nhân cách cao cả.
– Lí tưởng của tác giả đó là niềm tin dành cho nhân dân lao động – niềm tin vào công lý và chính nghĩa, niềm tin vào tấm lòng nhân ái của con người trong cuộc sống.
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn- Mẫu 4
Câu 1. Tìm chủ đề của đoạn trích.
– Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn nói lên sự đối lập giữa thiện và ác giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn.
– Đồng thời tác giả cũng thể hiện thái độ trân trọng cùng niềm tin đối với nhân dân lao động.
Câu 2. Hãy phân tích tâm địa độc ác của Trịnh Hâm qua hành động hãm hại bạn mình là Lục Vân Tiên. Em có nhận xét gì về giá trị nghệ thuật của đoạn thơ tự sự này?
– Hoàn cảnh của Lục Vân Tiên: mù lòa, bơ vơ nơi đất khách quê người.
– Hoàn cảnh thực hiện hành động: Trịnh Hâm nhân lúc đêm khuya lặng lẽ, trời tối để ra tay.
– Nguyên nhân: vốn ghen ghét, đố kỵ với tài năng của Lục Vân Tiên từ trước.
– Diễn biến: Xô Lục Vân Tiên xuống sông, giả vờ hô hào để mọi người tỉnh dậy cứu.
=> Trịnh Hâm mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại mượn danh nghĩa giúp đỡ. Như vậy, người đọc có thể thấy được sự độc ác đã thấm vào máu thịt của con người này.
Câu 3. Đối lập với cái ác, cái thiện được biểu hiện như thế nào qua đoạn trích?
* Cái thiện được thể hiện qua nhân vật Ngư ông:
– Vân Tiên rơi xuống nước nhưng không chết mà được Giao lòng dìu vào, lại được Ngư ông giúp đỡ.
– Hành động: Cả nhà lo lắng, cứu chữa cho Vân Tiên “Hối con vầy lửa một giờ/Ông hơ bụng dạ, mu hơ mặt mày”. Sự tận tình, chu đáo của gia đình Ngư ông.
– Khi Vân Tiên tỉnh dậy, kể lại rõ sự tình của bản thân. Ngư ông động lòng thương và yêu cầu Vân Tiên ở lại cùng ông. Cho thấy tấm lòng thương người, , hào hiệp của ông.
– Khi Vân Tiên tỏ ý không biết báo đáp ơn nghĩa thế nào, Ngư ông vẫn sẵn sàng cưu mang mà không mong sự báo đáp.
– Cuộc sống của gia đình Ngư ông: không màng danh lợi, vô cùng đơn giản và tránh xa những tính toán nhỏ nhen, ích kỷ.
* Đoạn thơ nói lên niềm tin của tác giả dành cho nhân dân lao động: họ luôn giữ được tấm lòng tốt đẹp, nhân ái…
Câu 4. Hãy chọn câu thơ mà em cho là hay nhất trong đoạn thơ rồi trình bày những cảm nhận của em về cảm xúc tác giả và ngôn ngữ miêu tả, biểu cảm trong những câu ấy.
– Học sinh tự lựa chọn.
– Gợi ý:
Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?
Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
- Ngôn ngữ: giản dị, khoáng đạt của một con người không màng danh lợi.
- Cảm xúc của tác giả: sự ngưỡng mộ trước tấm lòng nhân ái, không màng danh lợi của Ngư ông.
=> Nguyễn Đình Chiểu như hóa thân vào nhân vật của mình để bộc lộ tư tưởng chính nghĩa của bản thân.
II. Luyện tập
Trong truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật nào có thể xếp vào cùng một loại với ông Ngư ở đoạn trích này? Họ có những đặc điểm chung gì? Tác giả muốn gửi gắm ý tưởng gì thông qua các nhân vật ấy?
Gợi ý:
– Những nhân vật đó là: Giao long, Du thần, ông Tiều, Hớn Minh.
– Đặc điểm chung:
- Họ đều là những người đã cứu Lục Vân Tiên khi gặp nạn.
- Họ đều là những con người có tấm lòng nhân hậu, nhân cách cao cả.
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn- Mẫu 5
A. Nội dung tác phẩm Lục Vân Tiên gặp nạn
Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” kể về Vân Tiên và Tiểu đồng bị Trịnh Hâm hãm hại do lòng đố kị và ghen ghét tài năng của Vân Tiên.
B. Đôi nét về tác phẩm Lục Vân Tiên gặp nạn
1. Vị trí đoạn trích
Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” là phần thứ hai của “Truyện Lục Vân Tiên”.
2. Bố cục
– Phần 1 (8 câu đầu): Tội ác của Trịnh Hâm.
– Phần 2 (Các câu còn lại): Việc làm nhân đức và nhân cách cao cả của ông ngư.
3. Giá trị nội dung
Đoạn thơ nói lên sự đối lập giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động.
4. Giá trị nghệ thuật
– Tình tiết và diễn biến hành động hợp lí, nhanh gọn.
– Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc.
– Hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, giàu cảm xúc.
C. Sơ đồ tư duy Lục Vân Tiên gặp nạn
D. Đọc hiểu văn bản Lục Vân Tiên gặp nạn
1. Tội ác của Trịnh Hâm
– Hoàn cảnh của Lục Vân Tiên: tiền hết, mù lòa, bơ vơ nơi đất khách.
– Trịnh Hâm mưu hại Vân Tiên dưới lớp vỏ “giúp đỡ”.
– Nguyên nhân: tính đố kị, ganh ghét tài năng, lo cho con đường tiến thân của mình ngay từ khi mới gặp Vân Tiên.
– Thái độ: so đo, tính toán, lo âu khi kết bạn với Vân Tiên, người được đánh giá là tài cao.
– Biết Vân Tiên bị mù nhưng vẫn ra tay hãm hại → sự độc ác đã ngấm vào máu thịt, trở thành bản chất con người Trịnh Hâm.
=> Trịnh Hâm: độc ác, bất nhân, bất nghĩa.
2. Việc làm nhân đức của ngư ông
– Vân Tiên được Giao Long “dìu đỡ” và gặp được gia đình nhà ngư ông cứu sống.
– Hành động: cả nhà nhốn nháo, hối hả lo chạy chữa để cứu sống Vân Tiên, mỗi người mỗi việc. Đó chính là tình cảm chân thành của gia đình ngư ông đối với người bị nạn.
– Khi biết được tình cảnh của Vân Tiên:
+ Ngư ông sẵn sàng cưu mang chàng.
+ Khi cứu mạng không cần đền đáp.
– Tấm lòng bao dung, vị tha, hào hiệp của ông ngư đối lập với tính ích kỉ, nhỏ nhen, độc ác của Trịnh Hâm.
– Cuộc sống của gia đình ngư ông: cuộc sống không danh lợi “rày doi mai vịnh vui vầy”, tránh xa những tính toan nhỏ nhen, ích kỉ.
=> Tác giả gửi gắm khát vọng, niềm tin vào cái thiện của người dân lao động, lên án cái xấu, cái ác.
E. Bài văn phân tích Lục Vân Tiên gặp nạn
Lục Vân Tiên là tác phẩm thơ Nôm tiêu biểu của Nguyễn Đình Chiểu dựng lên bức tranh đối lập giữa những người “cương trực”, “khẳng khái”, “vị tha”, “trọng nghĩa hiệp” như Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga và những kẻ độc ác, đầy lòng đố kị, ghen ghét như Trịnh Hâm, Bùi Kiệm. Qua đó, ông bày tỏ quan niệm của mình về lẽ công bằng và cái thiện sẽ luôn chiến thắng cái ác. Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” đã thể hiện xuất sắc quan niệm ấy của nhà thơ.
Đoạn trích nằm ở phần thứ hai của truyện thơ. Trên đường về quê chịu tang mẹ, khóc nhiều nên Vân Tiên đã bị mù cả hai mắt, chàng và tiểu đồng bơ vơ nơi đất khách quê người. Đúng lúc này, Trịnh Hâm trên đường đi thi trở về gặp được hai người. Vì tâm địa xấu xa, ghen ghét, hắn đã không giúp bạn bè khi gặp hoạn nạn mà còn lập mưu hãm hại Vân Tiên. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng rồi trói lại, giả bộ đưa Vân Tiên xuống thuyền, hứa sẽ đưa về nhà. Đợi lúc đêm xuống, hắn thực hiện tội ác của mình. Đoạn thơ thể hiện sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, đồng thời gián tiếp gửi gắm lòng tin của tác giả đối với những người lao động bình thường.
Tám câu thơ đầu của đoạn trích miêu tả hành động tội ác của Trịnh Hâm:
Đêm khuya lặng lẽ như tờ,
Nghênh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời.
Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,
Cho người thức dậy lấy lời phui pha.
Trong thuyền ai nấy kêu la,
Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng.
Trong hoàn cảnh “đêm khuya lặng lẽ như tờ” – đêm hôm khuya khoắt, yên lặng không một tiếng động, người người còn đang say giấc nồng, Trịnh Hâm đã ra tay để hại Vân Tiên. Dường như đó là thời điểm thuận lợi để những kẻ xấu xa thực hiện tội ác của mình bởi chúng dễ dàng che giấu mọi hành vi tội lỗi. Vì tính đố kị, ghen ghét tài năng của Vân Tiên và lo lắng cho con đường tiến thân của mình, Trịnh Hâm đã ra tay phân tán thầy trò và bất ngờ khiến “Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời”. Không chỉ vậy, hắn còn vu khống “giả tiếng kêu trời” để mọi người thức dậy nghĩ rằng Vân Tiên tự mình bị ngã.
Có thể nói, đó là hành động vừa bất nhân, bất nghĩa, vừa độc ác và gian xảo. Đó là hành động bất nhân bởi hắn đang tâm ác lòng hại người khác trong khi người ấy đang rơi vào hoàn cảnh hoạn nạn, không nơi nương tựa, bị mù hai mắt, bị lang băm lừa lấy hết tiền. Đó là hành động bất nghĩa bởi Vân Tiên từng là người bạn đàm đạo thơ văn. Đó còn là hành động độc ác, gian xảo bởi cái ác đã ăn vào máu thịt, đẩy con người ta vào đau đớn còn sẵn sàng phủi tay khiến người khác hiểu lầm. Chỉ với tám dòng thơ, bộ mặt của một kẻ độc ác, bất nhân, bất nghĩa đã được tái hiện một cách chân thực và toàn diện nhất.
Đối lập với kẻ độc ác, ghen ghét đố kị người khác như Trịnh Hâm là những người thiện lành, có tấm lòng nhân hậu, hào hiệp như ngư ông và gia đình của ông. Trời vừa hửng sáng, thấy người gặp nạn, ngư ông đã nhanh nhẹn cứu ngay lên bờ và hối thúc gia đình mình tập trung cứu giúp:
“Hối con vầy lửa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày”.
Mỗi người nhanh nhẹn, không ai bảo ai mà tìm mọi cách để cứu người. Họ cứu giúp không tính toán, không nề hà, trượng nghĩa và hào hiệp. Sau khi hỏi han biết tình cảnh của Vân Tiên, ngư ông còn sẵn lòng cưu mang chàng dù hoàn cảnh hết sức nghèo đói:
“Ngư rằng: Người ở cùng ta
Hôm nay hẩm hútt với già cho vui.”
Thậm chí, ông còn không hề tính toán đến ơn cứu mạng:
Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn”.
Qua đó, người đọc lại càng thêm cảm phục tấm lòng nhân ái, bao dung của ngư ông. Tấm lòng ấy hoàn toàn đối lập với mưu toan hãm hại người khác của những kẻ độc ác như Trịnh Hâm. Ngư ông còn có một cuộc sống tự do, hòa hợp với thiên nhiên, tránh xa mọi vòng quay danh lợi:
“Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng…”
Lời tâm sự của ngư ông về cuộc sống tự do không kiềm tỏa, tránh xa mọi danh lợi thị phi, tìm đến với thiên nhiên nay đây mai đó cũng chính là quan niệm, ước mơ của Nguyễn Đình Chiểu về một cuộc sống trong sạch thanh cao, giản dị mà vẫn không kém phần phóng khoáng. Những dòng thơ cuối lại càng nhấn mạnh cuộc sống thoải mái, phóng khoáng tự do cùng với thiên nhiên của ngư ông:
“Kinh luân đã sẵn trong tay
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời, …
Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang”.
Có thể nói, qua nhân vật Ngư Ông, Nguyễn Đình Chiểu đã bộc lộ quan điểm nhân dân rất tiến bộ. Tác giả thể hiện niềm tin, khát vọng về cái thiện, về những con người lao động bình thường. Đó là những người đối lập với cái tráo trở, cái lừa lọc ganh ghét, cái đố kị, họ đối xử với đời hòa nhã và bao dung. Phải chăng đó cũng chính là vẻ đẹp ẩn chứa trong tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu?
Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” đã sử dụng cách sắp xếp các tình tiết hợp lí, lời thơ dung dị đời thường, xây dựng các hình ảnh đối lập. Qua đó, người đọc thấy được sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, giữa những người cao cả và những kẻ thấp hèn, đặc biệt cảm nhận được niềm tin mãnh liệt của nhà thơ dành cho vẻ đẹp của những người dân lao động bình dị.
Kết luận
Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách “Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn (trích Truyện Lục Vân Tiên)” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.
Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 12/2024!
