Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Soạn bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” chuẩn nhất 04/2024.
Soạn bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ- Mẫu 1
I. Tác giả
– Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, trong một gia đình trí thức cách mạng.
– Quê của ông ở làng An Cựu, thành phố Huế.
– Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, Nguyễn Khoa Điềm về quê hương miền Nam tham gia chiến đấu.
– Ông thuốc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ của dân tộc.
– Nguyễn Khoa Điềm từng giữ nhiều chức vụ quan trọng: Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam (khóa V), nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương.
– Năm 2000, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi đang công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên.
Ý nghĩa nhan đề
– Khúc hát ru: gợi về những âm hưởng sâu lắng quen thuộc trong tâm hồn mỗi người.
– Những em bé: hình ảnh khái quát về một thế hệ những con người được nuôi dưỡng, lớn lên từ những lời ru của mẹ.
=> Ca ngợi người mẹ miền núi nói riêng, cũng như người mẹ Việt Nam nói chung. Đó là những người phụ nữ bình dị, tần tảo và giàu đức hy sinh.
Đọc – hiểu văn bản
1. Lời ru trong lao động sản xuất
a. Đoạn thơ đầu tiên:
Hình ảnh mẹ vừa địu con vừa giã gạo góp phần nuôi bộ đội kháng chiến.
– Cách gọi: “Em cu Tai” – đầy thân thương, tình cảm. Công việc giã gạo tuy vất vả nhưng tình yêu mẹ dành cho con lại vô cùng sâu sắc.
– Hai mẹ con như chung cùng một nhịp đập: “nhịp chày nghiêng – giấc ngủ em nghiêng”, “mồ hôi mẹ rơi” – “má em nóng hổi”.
– Tấm thân của mẹ chở che cho con: “vai gầy” – làm gối, “lưng” – đưa nôi còn “trái tim” – hát thành lời.
b. Đoạn thơ thứ hai:
– Tình cảm của mẹ: không chỉ yêu thương con sâu sắc mà con yêu thương bộ đội ngày đêm chiến đấu vì đất nước.
– Hai câu cuối: “Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần…” – gửi gắm một ước mơ, về con trong tương lai sẽ trở thành một chàng trai khỏe mạnh, cường tráng.
2. Lời ru trong lao động sản xuất
a. Đoạn thơ đầu tiên:
Hình ảnh mẹ vừa địu con, vừa tham gia lao động sản xuất.
– Điệp cấu trúc: “Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi/Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ” mang âm hưởng lời ru ngọt ngào.
– Hình ảnh đối lập: “lưng núi to mà lưng mẹ nhỏ” làm nổi bật sự gian khổ, vất vả của mẹ trong công việc lao động.
– Đặc biệt là hình ảnh ẩn dụ “mặt trời”: nếu mặt trời của thiên nhiên đem lại ánh sáng, sự sống cho vạn vật thì “mặt trời của mẹ” chính là lẽ sống, niềm tin trong cuộc sống của mẹ.
b. Đoạn thơ thứ hai:
– Tình yêu thương của mẹ không chỉ dành cho con mà còn cả dân làng phải chịu đói khổ trong những năm chiến tranh.
– Hai câu cuối: “Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều…” gửi gắm về ước tương lai con sẽ trở thành một dũng sĩ “phát mười Ka-lưi” đem lại cuộc sống no đủ cho dân làng.
3. Lời ru trong chiến đấu
a. Đoạn thơ đầu tiên:
Hình ảnh mẹ vừa địu con vừa tham gia chiến đấu.
– Khi giặc đến, mẹ phải “chuyển lán, đạp rừng”, cùng với mọi người bảo vệ căn cứ chiến đấu của bộ đội.
– “Mẹ địu em đi để giành trận cuối”: mẹ xông pha vào nơi chiến trường Trường Sơn ác liệt, hai chữ “trận cuối” thể hiện một niềm tin chiến thắng.
– Hình ảnh em vẫn ngủ trên lưng mẹ gợi sự yên bình trong chiến tranh.
b. Đoạn thơ sau:
– Tình thương của mẹ mở rộng ra dành cho đất nước.
– Hai câu cuối: “Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ…” gợi ước mơ con trưởng thành được gặp Bác Hồ – vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, khi đó đất nước sẽ tự do, độc lập.
Tóm tắt Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (mẫu 2)
Những hình ảnh đẹp nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của người mẹ đối với con: Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ con nghiêng. Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi. Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối, Lưng đưa nôi và tim hát thành lời. Mặt trời của mẹ em thì nằm trên lưng. Mai sau con lớn vung chày lún sâu. Tình mẫu tử thiêng liêng và gắn bó giữa người mẹ Tà-ôi và đứa con thơ của mình hiện diện trong hầu hết những câu thơ, chỗ như lời ru, chỗ lại như lời kể, thật ấm áp biết bao.
Tóm tắt Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (mẫu 3)
Bài thơ được viết vào năm 1971, đây là thời kì chiến tranh khốc liệt, gian khổ của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Bài thơ có cấu trúc lặp lại ba phần tương ứng với ba lời hát ru. Đây cũng là một nét đặc trưng của những khúc hát ru, tạo nên âm điệu nhịp nhàng, tha thiết, sâu lắng và truyền tải được nhiều thông điệp ý nghĩa. Với những điều tuyệt vời nhất, mẹ muốn gửi gắm đến đứa con thân yêu những điều lớn lao mà hết sức giản dị. Hình ảnh người mẹ mạnh mẽ, yêu dân tộc, yêu đất nước, sẵn sàng phục vụ kháng chiến cũng được thể hiện rõ nét trong bài thơ.
Tóm tắt Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (mẫu 4)
Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông vừa là một trong số ít những người vừa là nhà thơ vừa là nhà chính trị lớn. Tác phẩm của ông thường viết về con người, về đất nước với những vẻ đẹp rất đỗi giản dị, mộc mạc. Đồng thời ca ngợi vẻ đẹp của con người trong lao động, kháng chiến bằng những lời thơ vừa suy tư vừa nồng nàn hơi thở yêu thương. Người ta biết thường đến Nguyễn Khoa Điềm trong bài thơ Đất nước, trích trường ca Mặt đường khát vọng. Ngoài ra, bài thơ cũng là một tác phẩm xuất sắc của ông với hình ảnh người mẹ Tà-ôi địu con đi, với âm hưởng của của những lời ru ngọt ngào, cùng những giá trị biểu cảm vô cùng sâu sắc.
Tóm tắt Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (mẫu 5)
Viết về bà mẹ Việt Nam trong thời chống Mĩ, bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” của Nguyễn Khoa Điềm là một bài thơ độc đáo và rất hay. Nó đã được phổ nhạc thành ca khúc từng làm rung động hàng triệu trái tim. Bà mẹ được nói đến là bà mẹ người Tà-ôi có một tình thương mênh mông: thương con, thương làng đói, thương bộ đội, thương đất nước. Bài thơ có ba khúc ca được sáng tạo theo âm điệu dân ca, điệu ru con của đồng bào Tà-ôi trên miền núi Trị – Thiên. Bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” xứng đáng là bài ca lòng mẹ Việt Nam. Mọi đứa con chỉ có thể lớn lên bằng dòng sữa, bằng lời ru, tình thương của mẹ.
Tìm hiểu chung
Video hướng dẫn giải
Bố cục (3 phần)
– Phần 1 (11 câu đầu): Lời ru khi mẹ giã gạo.
– Phần 2 (11 câu tiếp): Lời ru khi lao động sản xuất.
– Phần 3 (12 câu cuối): Lời ru khi mẹ cùng dân làng tham gia chiến đấu.
Câu 1
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 1 (trang 154 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
– Cách lặp đi, lặp lại, cách ngắt nhịp tạo âm điệu dìu dắt vấn vương của lời ru, gợi sự nhịp nhàng của cánh nôi đưa.
=> Thể hiện tình cảm thiết tha, trìu mến của người mẹ giành cho em, mong em lớn khôn, khỏe mạnh, thành công dân tự do của nước nhà độc lập, thống nhất.
Câu 2
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 2 (trang 154 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
– Hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong bài thơ:
+ Người mẹ Tà-ôi vừa ru con ngủ vừa làm công việc kháng chiến.
+ Mẹ ru con trong khi mẹ giã gạo nuôi bộ đội.
+ Mẹ ru con khi tỉa bắp.
+ Mẹ ru con trong khi chuyển lán, đạp rừng, trực tiếp chống giặc Mĩ.
+ Tình thương con luôn gắn liền với tình thương bộ đội, dân làng và tình yêu nước.
=> Chính điều đó đã làm nên nét vĩ đại của người mẹ Tà-ôi.
Câu 3
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 3 (trang 154 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
– Hai câu thơ vừa sử dụng phép so sánh, vừa sử dụng phép ẩn dụ.
– Mặt trời của bắp: là mặt trời của vũ trụ đem ánh sáng và sự sống cho muôn loài.
– “Mặt trời của mẹ” là em: em mang ánh sáng, nguồn sống tinh thần đến cho mẹ.
=> Hình ảnh khắc họa tình cảm sâu đậm của người mẹ đối với con.
Câu 4
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 4 (trang 154 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
– Qua khúc hát ru ta thấy tình cảm của mẹ đối với con là tình yêu đằm thắm, lớn lao.
– Mối liên hệ giữa lời ru trực tiếp của người mẹ với hoàn cảnh, công việc mà mẹ đang làm ở từng đoạn thơ, về sự phát triển của tình cảm và ước vọng của mẹ qua ba khúc ru:
+ Mẹ giã gạo nên mẹ mơ con lớn “Vung chầy lún sân” giã những hạt gạo trắng ngần.
+ Mẹ địu con ra trận nên mẹ mơ thấy Bác Hồ, nghĩa là mơ thấy đất nước thống nhất, Bắc Nam sum họp và “Mai sau con lớn làm người tự do”.
=> Tình cảm và khát vọng của người mẹ ngày càng lớn rộng, ngày càng đi từ riêng đến chung, đi từ quê hương tới đất nước.
Câu 5
Video hướng dẫn giải
Trả lời câu 5 (trang 154 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
– Tình yêu con của người mẹ gắn liền với tình yêu bộ đội, yêu buôn làng gian khổ, yêu đất nước.
– Những mong ước của mẹ cũng là mong ước cho con, cho làng, cho đất nước, mong con lớn giã gạo nuôi bộ đội, phát rẫy nuôi làng và cầm súng ra trận, cả gia đình ra trận, cả đất nước ra trận. Tất cả vì độc lập tự do của dân tộc.
Luyện tập
Yếu tố miêu tả trong bài thơ khiến bức tranh đời sống của người dân ở chiến khu Trị – Thiên thời chống Mĩ trở nên chân thực hơn:
=> Họ hăng say lao động, sản xuất để phục vụ cho cuộc chiến đấu,vượt qua nhưng gian khổ, vất vả: “mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội”, “mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi”, ” mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi”, “lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ”
=> Họ góp phần vào cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương, họ cũng cầm súng chiến đấu: “mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng”, “anh trai cầm súng, chị gái cầm chông”, “mẹ địu em đi để giành trận cuối”.
ND chính
Video hướng dẫn giải
| – Trong gian nan, vất cả của cuộc sống ở chiến khu, người mẹ càng dành cho con tình yêu thương thắm thiết, càng ước mong con mau lớn khôn, khỏe mạnh, trở thành công dân của một đất nước tự do. – Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện tình yêu thương con gắn với lòng yêu nước, với tinh thần chiến đấu của người mẹ miền tây Thừa Thiên qua bài thơ. |
Tổng kết
– Nội dung: Bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” đã thể hiện tình yêu thương con gắn với lòng yêu nước, với tinh thần chiến đấu của người mẹ miền tây Thừa Thiên.
– Nghệ thuật: giọng điệu ngọt ngào, trìu mến; sử dụng các biện pháp tu từ nhân hóa, điệp ngữ, ẩn dụ…
Soạn bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ- Mẫu 2
1. Tập đọc khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Em ru Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời
Ngủ ngoan a Kay ơi, ngủ ngoan a Kay hỡi
Mẹ thương a Kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sau..
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka Lưi
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng
Ngủ ngoan a Kay ơi, ngủ ngoan a Kay hỡi
Nguyễn Khoa Điềm
Chú thích:
- Lưng đưa nôi: lưng người mẹ đu đưa như chiếc nôi ru cho con ngủ.
- Tim hát thành lời: lời hát ru cất lên từ trái tim yêu thương của mẹ.
- A-kay (tiếng dân tộc Tà-ôi): con.
2. Nội dung bài tập đọc Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình yêu con, yêu nước sâu sắc của người mẹ miền núi. Hăng hái lao động sản xuất làm ra của cải vật chất để nuôi bộ đội đánh giặc giải phóng quê hương đất nước.
3. Trả lời câu hỏi bài tập đọc Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Câu 1 trang 49 SGK Tiếng Việt lớp 4 Tập 2
Em hiểu thế nào là những em bé lớn trên lưng mẹ?
Trả lời:
Theo tập quán của người phụ nữ miền núi, đi đâu làm việc gì thường địu con theo trên lưng của mình. Lúc em bé ngủ cũng ngủ trên lưng mẹ nên mới nói “những em bé lớn trên lưng mẹ” là như vậy.
Câu 2 trang 49 SGK Tiếng Việt lớp 4 Tập 2
Người mẹ làm những công việc gì? Những công việc đó có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
Đó là những công việc: giã gạo nuôi bộ đội, tỉa bắp trên nương, nuôi con khôn lớn… Những công việc ấy góp một phần không nhỏ cho cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của cả dân tộc.
Câu 3 trang 49 SGK Tiếng Việt lớp 4 Tập 2
Tìm những hình ảnh đẹp nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của người mẹ đối với con
Trả lời:
Những hình ảnh đẹp nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của người mẹ đối với con: Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ con nghiêng. Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi. Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối, Lưng đưa nôi và tim hát thành lời. Mặt trời của mẹ em thì nằm trên lưng. Mai sau con lớn vung chày lún sâu.
Câu 4 trang 49 SGK Tiếng Việt lớp 4 Tập 2
Theo em cái đẹp thể hiện trong bài thơ này là gì?
Trả lời:
Cái đẹp trong bài thơ này là những hình ảnh độc đáo, sáng tạo, mang tính nghệ thuật cao:
– Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng
– Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời
– Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân
– Lưng núi thì to, mà lưng mẹ nhỏ
– Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng.
Theo em đó là vẻ đẹp của người mẹ miền núi: đẹp trong tình thương yêu con cái, đẹp trong sự cần cù lao động, đẹp trong tình yêu nước bao la.
Câu 5 trang 49 SGK Tiếng Việt lớp 4 Tập 2
Học thuộc lòng khổ thơ mà em thích
4. Trắc nghiệm bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Câu 1. Ai là tác giả của bài thơ?
☐ Nguyễn Khoa Điềm.
☐ Xuân Diệu.
☐ Vũ Bằng.
Câu 2. Trong bài thơ, bà mẹ và em bé là người dân tộc nào?
☐ Dân tộc Tày.
☐ Dân tộc Tà-ôi.
☐ Dân tộc Ê-đê.
Câu 3. Dựa vào những chi tiết trong bài, theo em “A-kay” nghĩa là gì?
☐ Em.
☐ Em bé.
☐ Con.
Câu 4. Người mẹ làm những công việc gì?
☐ Nuôi nấng con, tỉa bắp trên nương.
☐ Giã gạo nuôi bộ đội.
☐ Cả hai ý trên đều đúng.
Câu 5. Theo em, cái đẹp thể hiện trong bài thơ này là gì?
☐ Là hình ảnh người mẹ Tà-ôi cần cù lao động, hết lòng vì công cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
☐ Ca ngợi tình yêu nước, thương yêu con sâu sắc của người phụ nữ Tây Nguyên.
☐ Cả hai ý trên đều đúng.
Trả lời:
Câu 1. Ai là tác giả của bài thơ?
☑ Nguyễn Khoa Điềm.
☐ Xuân Diệu.
☐ Vũ Bằng.
Câu 2. Trong bài thơ, bà mẹ và em bé là người dân tộc nào?
☐ Dân tộc Tày.
☑ Dân tộc Tà-ôi.
☐ Dân tộc Ê-đê.
Câu 3. Dựa vào những chi tiết trong bài, theo em “A-kay” nghĩa là gì?
☐ Em.
☐ Em bé.
☑ Con.
Câu 4. Người mẹ làm những công việc gì?
☐ Nuôi nấng con, tỉa bắp trên nương.
☐ Giã gạo nuôi bộ đội.
☑ Cả hai ý trên đều đúng.
Câu 5. Theo em, cái đẹp thể hiện trong bài thơ này là gì?
☐ Là hình ảnh người mẹ Tà-ôi cần cù lao động, hết lòng vì công cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
☐ Ca ngợi tình yêu nước, thương yêu con sâu sắc của người phụ nữ Tây Nguyên.
☑ Cả hai ý trên đều đúng.
Kết luận
Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách ” Soạn bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.
Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 04/2024!
