Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em” chuẩn nhất 10/2024.
I. Tác giả: Chu Quang Tiềm
– Tên thật: Tự Mạnh Thực
– Sinh năm 1897, mất năm 1986
– Quê quán: Đông Thành, An Huy, Trung Quốc
– Là một nhà mĩ học và lí luận học nổi tiếng của Trung Quốc
– Được tôn là một danh nhân lớn với học vấn cao, là tác giả của nhiều bài chính luận văn học nổi tiếng
Sự nghiệp và phong cách sáng tác:
Là một học giả nổi tiếng, những tác phẩm, tập sách của Chu Quang Tiềm được xem là nguồn tài liệu phong phú, mang giá trị văn học, nghệ thuật và có sức ảnh hưởng sâu rộng đối với thế giới học thuật và văn nghệ Trung Quốc. Các tác phẩm tiêu biểu của Chu Quang Tiềm có thể kể đến bao gồm: “Bàn về đọc sách”, “Tâm lý học văn nghệ”, “Bàn về thơ”, ,…
Những bài chính luận được viết bởi Chu Quang Tiềm phần lớn đều mang phong cách nhẹ nhàng. Tuy vậy, các tác phẩm của ông vẫn có đầy đủ các lý lẽ xác đáng, với những lập luận chặt chẽ và dẫn chứng sinh động, có khả năng thuyết phục người đọc ngay từ đầu tiên
II. Thông tin về tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
“Bàn về đọc sách” là đoạn văn bản được trích trong “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách” được viết bởi Chu Quang Tiềm, xuất bản tại Bắc Kinh năm 1995, được dịch sang Tiếng Việt bởi Trần Đình Sử.
2. Bố cục
Văn bản được chia thành 3 phần với các luận điểm tương ứng như sau:
– Phần 1: Từ “Học vấn” đến “Thế giới mới”: Vai trò của việc đọc sách với đời sống con người
– Phần 2: Tiếp đến “…tiêu hao lực lượng”): Những khó khăn và sai lầm dễ mắc phải khi đọc sách
– Phần 3: Đoạn còn lại: Cách xây dựng phương pháp đọc sách đúng đắn
III. Chủ đề của văn bản Bàn về đọc sách
Chủ đề của văn bản “Bàn về đọc sách” là nêu lên tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách. Đồng thời chỉ ra các khó khăn, sai lầm nguy hại dễ gặp của việc đọc sách trong thời buổi hiện nay. Từ đó,giúp bạn đọc đưa ra cách lựa chọn sách phù hợp và xây dựng phương pháp đọc hiệu quả nhất.
IV. Phân tích Bàn về đọc sách
1. Vai trò của việc đọc sách với đời sống con người
– Học vấn là thành quả của quá trình tích lũy qua hàng nghìn năm của nhân loại và sách chính là nơi lưu giữ, ghi chép những thành quả đó: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách rốt cuộc là một con đường quan trọng của học vấn”.
⇒ Đọc sách là con đường quan trọng trong việc tăng khả năng học vấn. Muốn giỏi hơn thì phải đọc sách
– Mỗi quyển sách đều mang đến một giá trị khác nhau, đánh dấu một cột mốc trên con đường phát triển của thế giới học thuật. Nó có thể mang đến cho chúng ta những thông tin, tri thức thuộc đa dạng các lĩnh vực khác nhau, từ văn học, lịch sử, cho đến xã hội, kinh tế,…
⇒ Sách đóng vai trò quan trọng trên con đường phát triển tri thức của nhân loại
Ví dụ: nhờ thơ ca dân gian để lại mới có thơ quốc âm của Nguyễn Trãi, thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, Truyện Kiều của Nguyễn Du, v.v.. Đọc sách giúp chúng ta trả lời hàng vạn câu hỏi khác nhau, biết về lịch sử, văn hóa, chính trị của các quốc gia trên khắp thế giới.
– Đọc sách là cách để con người trả nợ quá khứ, tiếp thu những trải nghiệm quý giá của cha ông, đồng thời là một cách để chúng ta hưởng thụ kiến thức hay những lời dạy tâm huyết của quá khứ. Không biết đọc sách đồng nghĩa với việc “xóa bỏ hết” thành tựu văn hóa của quá khứ. Điều này chẳng khác nào “đi giật lùi, làm kẻ lạc hậu”.
Ví dụ: Để có được một sự nghiệp lẫy lừng, cố thi sĩ đời Đường đã “độc thư phá vạn quyển” – đọc hàng vạn quyển sách; ức Trai đã phải trải nghiệm, nung nấu “thập tải độc thư bần đáo cốt”; nhà bác học Lê Quý Đôn cũng phải “mắt không rời trung sách, tay không rời trang sách, mắt không ngơi cuốn sách”,…
– Đọc sách giúp con người tích lũy, nâng cao vốn tri thức và chuẩn bị sẵn sàng cho việc chinh phục học vấn kéo dài hàng vạn dặm. Đọc sách giúp con người có thêm hiểu biết trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, giúp tăng sự tự tin trong giao tiếp, ứng xử và linh hoạt hơn trong việc giải quyết tình huống thường ngày.
⇒ Bằng cách lập luận hợp lý, diễn giải thông tin một cách thấu tình đạt lý, kín kẽ sâu sắc, tác giả đã cho thấy những vai trò của đọc sách như: nâng cao nhận thức, trí tuệ, phát triển tư duy, tình cảm và rèn giũa hành động.
2. Những khó khăn và sai lầm dễ mắc phải khi đọc sách
Vấn đề 1: Có quá nhiều sách khiến người ta đọc không chuyên sâu:
– Ngày trước, khi sách ít, có người “đọc đến bạc đầu”, đọc đi đọc lại mới hết một quyển kinh. Nhưng cũng chính vì ít sách mà người ta có cơ hội đọc nghiền ngẫm, đọc chậm để thấm từng câu từng chữ có trong sách vào tận xương tủy.
– Ngày nay, sách tuy nhiều nhưng những học giả trẻ thường chỉ đọc “lướt qua”, đọc nhiều sách nhưng không thấm sâu. Đọc nhiều mà không chất lượng thì cũng chỉ là “hư danh nông cạn”, mỗi thứ biết một chút mà chẳng chuyên sâu bất kỳ cái nào.
⇒ Tại đây, Chu Quang Tiềm đã châm biếm những “học giả trẻ” thích khoe khoang về việc đã từng đọc hàng vạn cuốn sách. Ông coi thường cách đọc “liếc qua”, đó là cách đọc tưởng nhiều mà “lưu tâm” rất ít. Đọc sách mà không nghiền ngẫm, không dành thời gian suy nghĩ thì chẳng khác nào “ăn sống nuốt tươi”, ăn mà không cần chế biến.
⇒ Sử dụng hình ảnh đối sánh hợp lý, xác đáng, tác giả đã chỉ ra một thực trạng hiện nay của việc đọc sách. Đó là sách nhiều khiến người đọc ít để tâm đến nội dung hơn, thường chỉ đọc lướt qua, hời hợt không chuyên sâu, không đem lại giá trị gì cho người đọc.
Vấn đề 2: Sách nhiều khiến người đọc lạc hướng:
– Tác giả đề cập đến thực trạng người đọc lạc hướng khi đứng trước quá nhiều nguồn tài nguyên sách. Việc có quá nhiều thứ để đọc khiến người đọc không biết mình thực sự cần gì và đâu là kiến thức phù hợp với năng lực của bản thân.
– Số lượng sách quá lớn khiến con người “tham nhiều mà không thực chất”, không phân biệt được những “tác phẩm cơ bản đích thực” (những cuốn sách mang lại nhiều giá trị nội dung), với “những cuốn sách “vô thưởng vô phạt” (sách truyện, truyện tranh, văn bản giải trí,..)
– Tác giả đã khéo léo đưa ra một so sánh về thực trạng số lượng sách lớn như hiện nay. Ông cho rằng, với chuyện đọc nhiều sách, kiến thức sẽ không được chuyên sâu mà chỉ là “đá bên đông, đấm bên tây”, “tự tiêu hao lực lượng”, không mang lại hiệu quả cao sau khi đọc. Thay vào đó, phải biết “đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu” thì mới mong dành được chiến thắng.
⇒ Cách so sánh của tác giả giúp chúng ta nhận ra việc đọc sách để làm học vấn, đọc sách để tự học không phải là một điều dễ dàng. Đồng thời ông cũng nhấn mạnh, việc sách nhiều có thể gây lãng phí thời gian và sức lực. Thậm chí, nếu đọc phải sách độc hại còn có thể gây ra hậu quả khôn lường đến tư duy sau này.
3. Cách xây dựng phương pháp đọc sách đúng đắn
Cách chọn sách:
– Tìm hiểu sách trước khi đọc, chọn đọc cho tinh, Tránh đọc phải những cuốn sách thị trường, không mang ý nghĩa và thông điệp nào
– Nên chọn lựa cẩn thận và sàng lọc những đầu sách đã có sự công nhận về nội dung.
– Hạn chế chọn sách mà không biết sách viết về thể loại gì, tác giả nào, nội dung bao hàm tác phẩm là gì
– Không xem thường sách thường thức vì đây là thể loại sách ở lĩnh vực gần gũi, kế cận nhất với chuyên môn và đời sống hàng ngày của mình
Cách đọc sách:
– Đọc cho kĩ: đừng chỉ đọc “lướt qua” 10 quyển sách. Nếu đọc 10 quyển sách “không quan trọng”, không đem lại giá trị thì chẳng bằng đọc 1 quyển sách thật sự có giá trị sẽ tốt hơn. Như lời một câu thơ của cổ nhân xưa đã từng nói: “Sách cũ trăm lần xem chẳng chán/ Thuộc lòng, ngẫm kĩ một mình hay.”
– Không đọc lướt qua, vừa đọc vừa suy nghĩ: Đọc nhiều chưa chắc đã là “vinh dự”, đọc ít cũng không phải là “xấu hổ”. Điều quan trọng trong đọc sách là phải “đọc kĩ”, tập thành nếp “suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích lũy, tưởng tượng tự do đến mức lì đồi thủy khí chất!. Ở đây, Chu Quang Tiềm đã đưa ra so sánh “cưỡi ngựa đi qua chợ…”, “kẻ triệu phú khoe của” để châm biếm những người đọc nhiều nhưng không hiểu sâu, nhằm thể hiện thái độ coi thường “phẩm chất tầm thường, thấp kém”.
– Sách nhiều nhưng không nên đọc tràn lan mà cần đọc có kế hoạch và có hệ thống. Tìm ra đâu là kiến thức, lĩnh vực mình cần, mình yêu thích để đọc mở rộng, đọc chuyên sâu
⇒ Bằng các chi tiết so sánh, kết hợp phân tích lí lẽ, lập luận logic, tác giả đã chứng minh quan điểm đọc sách chính là rèn luyện tính cách, học làm người.
IV. Tổng kết
1. Giá trị nội dung
Bài viết là lời khẳng định của tác giả về tầm quan trọng của đọc sách. Đó là con đường quan trọng để tích lũy, nâng cao học vấn. Tiếp đó tác giả cũng nêu ra các khó khăn, nguy hại dễ gặp của việc đọc sách trong tình hình hiện nay. Sau khi nêu được vấn đề, tác giả cũng nêu ra được cách để xây dựng phương pháp đọc sách hiệu quả, đọc thế nào cho đúng ý nghĩa của việc đọc sách.
2. Giá trị nghệ thuật
– Bàn về đọc sách là một bài văn nghị luận có hệ thống luận điểm rõ ràng, thuyết phục.
– Bố cục bài viết hợp lý, chặt chẽ, các luận cứ, dẫn chứng dẫn dắt tự nhiên.
– Lối viết giàu hình ảnh với hệ thống các bằng chứng thực tế, phép so sánh thú vị đã tạo ra sức thuyết phục cao và hấp dẫn.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 1
Bài Bàn về đọc sách của học giả Chu Quang Tiềm, văn bản này in trong cuốn Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách.
Tác giả đã nêu lên 3 luận điểm cơ bản: mục đích của việc đọc sách, cái khó của việc đọc sách, phương pháp đọc sách.
1. Hai đoạn văn đầu nói về mục đích của việc đọc sách: “Học vẫn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách rốt cuộc là một con đường quan trọng của học vấn”. Học vấn là vốn kiến thức tích lũy được; người có học vấn là người giàu chữ nghĩa, học rộng, biết nhiều, cái vốn trí tuệ giàu có để làm ăn, để thi thố, để hiến dâng và phục vụ. Có nhiều cách để có học vấn, nhưng Chu Quang Tiềm đã khẳng định “đọc sách rốt cuộc lù một con đường quan trọng của học vấn”.
Sách là gì? Sách là “kho tàng quý báu của di sản tinh thần nhân loại” đã được “ghi chép mù lưu truyền lại”. Sách là “những cột mốc trên con đường tiến hóa học thuật”. Ví dụ, từ thơ ca dân gian mà có thơ quốc âm của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, Truyện Kiều của Nguyễn Du, v.v…
Tại sao phải đọc sách? Để xây dựng nên một sự nghiệp lẫy lừng có thi sĩ đời Đường đã “độc thư phá vạn quyển”, ức Trai phải trải nghiệm, nung nấu “thập tải độc thư bần đáo cốt”, nhà bác học Lê Quý Đôn đã suốt đời “mắt không rời trung sách, tay không rời trang sách,mắt không ngơi cuốn sách”,… Chu Quang Tiềm có một cách nói khá hay về mục đích của việc đọc sách. Đọc sách để “làm điểm xuất phát” để vươn lên, tiến lên từ văn hóa học thuật. Không biết đọc sách có nghĩa là “xóa bỏ hết” thành tựu văn hóa của quá khứ, chẳng khác nào “đi giật lùi, làm kẻ lạc hậu”. Đọc sách là để kế thừa tri thức nhân loại. Đọc sách là để “trả món nợ chung” là để “ôn lại” những thành tựu, những kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại trong mấy nghìn năm. Đọc sách là để “thu nhận” và “hưởng thụ” những kiến thức, lời dạy của người xưa, để tự vũ trang cho mình một tầm cao trí tuệ. một hổ dày học vấn, có thể “làm cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, đi phát hiện thế giới mới”.
2. Cái khó của việc đọc sách là luận điểm thứ hai mà tác giả nói đến trong đoạn văn thứ 3 bài Bàn về đọc sách. Sách ngày một nhiều, đầy ắp trong các cửa hàng, chất cao trong các thư viện, vì thế người đọc sách thường đứng trước 2 cái khó (cái hại).
“Một là sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu”. Ngày xưa có người đọc đến bạc đầu mới đọc hết một quyển kinh (tứ thư, ngũ kinh), họ đã “miệng đọc, tâm ghi, nghiền ngẫm đến thuộc lòng, thấm vào xương tủy, biến thành một nguồn động lực tinh thần, cả đời dùng mãi không cạn. Chu Quang Tiềm châm biếm một “học gia trẻ” khoe đọc hàng vạn cuốn sách; cách đọc “liếc qua” tuy nhiều mà “lưu tâm” thì rất ít, “hư danh nông cạn” khác nào “ăn sống nuốt tươi”…
“Thứ hai, sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng”. Trước hàng biển sách, hàng núi sách, nhiều người vì “tham nhiều mà không vụ thực chất”, không phân biệt được “những tác phẩm ai bàn đích thực” với những “cuốn sách vô thưởng vô phạt”, học vấn chẳng được nâng cao, tâm hồn chẳng được bồi đắp, trái lại chỉ “lãng phí thời gian và sức lực”. Tác giả đưa ra một so sánh, với chuyện đọc sách, làm học vấn chỉ “đá bên đông, đấm bên tây”, “tự tiêu hao lực lượng”, mà không biết “đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu”. Qua đó, ta càng thấy rõ, đọc sách để làm học vấn, đọc sách để lự học thật không dễ.
3. Ba đoạn văn cuối bài, tác giả nêu lên phương pháp đọc sách. “Đọc sách không cần nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ”. Chỉ đọc “lướt qua” 10 quyển sách thì không bằng “đọc mười lần” một quyển sách. Đọc 10 quyển sách “không quan trọng” thì chẳng bằng đọc 1 quyển sách thật sự có giá trị”. Một câu thơ của cổ nhân được nhắc lại rất ý vị, thấm thía:
Sách cũ trăm lần xem chẳng chán,
Thuộc lòng, ngẫm kĩ một mình hay.
Đọc nhiều chưa hẳn là “vinh dự”, đọc ít cũng không phải là “xấu hổ”. Phải “đọc kĩ”, tập thành nếp “suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích lũy, tưởng tượng tự do đến mức lỳ đồi thuy khí chất!. Chu Quang Tiềm đưa ra so sánh “cưỡi ngựa đi qua chợ…”, “kẻ triệu phú khoe của” để châm hiếm những kẻ “đọc nhiều mù không chịu nghĩ sâu”, thể hiện “phẩm chất tầm thường, thấp kém”.
Sách đọc có thể chia thành mấy loại, một loại là thường thức, một loại đọc để làm học vấn chuyên sâu. Loại sách thường thức thì ai cũng phải biết. Các hài học ở trung học và năm đầu đại học, nếu người học chăm chỉ học tập “thì cũng đủ dùng”. Đọc thuộc giáo trình “chúng có lợi gì “, mỗi môn cần phải “chọn kĩ từ 3 đến 5 quyển xem cho kĩ”. Nếu thiếu lựa chọn hoặc đọc qua loa thì người đọc sách sẽ “không thu nhận được lợi ích thực sự”.
Sách thường thức “không chỉ cần cho công dân thế giới hiện tại” mà đối với các nhà học giả chuyên môn “cũng không thể thiếu được”. Phải chuyên sâu, uyên bác. Trên đời không có học vấn nào là cô lập, không có liên hệ kế cận, vì thế trong quá trình học tập, nghiên cứu “không thể tách rời”. Các bộ môn, các chuyên ngành như: Văn, Sử, Triết, Ngoại giao, Quân sự, Chính trị… đều có “quan hệ” đến nhau. Nếu không biết đến các học vấn liên quan thì “giống như con chuột chui vào sừng trâu, càng chui sâu cũng hẹp, không tìm ra lối thoát”. Tác giả nêu lên phương châm trong học vấn: “không biết thông thì không thể chuyên, không biết rộng thì không thể nắm gọn phải biết rộng rồi sau mới nắm chắc. Người có thành tựu lớn trong một lĩnh vực học vấn nào “đều phải có cơ sở sâu xa của nhiều môn học vấn khác”. Để là chuyên sâu và uyên bác trong học vấn.
Vấn đề Bàn về đọc sách không có gì là mới. Đã có nhiều nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ… nói về đọc sách và kinh nghiệm đọc sách. Nhưng cách viết nhẹ nhàng, lí lẽ xác đáng, cách lập luận chặt chẽ của Chu Quang Tiềm có sức thuyết phục sâu sắc. Biết cách đọc sách để xây dựng học vấn là những ý kiến gợi mở cách đọc sách, cách tự học, cách suy nghĩ cho mỗi chúng ta. Đó là bài học, là lời khuyên chí lí, chân thành. Một nét đặc sắc trong bài Bàn về đọc sách là tác giả đã sử dụng khá hóm hỉnh một số so sánh khi nói về phương pháp đọc sách, làm cho lí lẽ thêm phần gợi cảm, thấm thía.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 2
“Sách mở rộng ra trước mắt tôi những chân trời mới” (Go-rơ-ki). Sách có vai trò quan trọng trong cuộc sống và đọc sách là một nét văn hóa tốt đẹp của con người. Bàn về vấn đề này, Chu Quang Tiềm đã thể hiện những quan điểm của mình qua bài viết “Bàn về đọc sách”.
Chu Quang Tiềm (1897 – 1986) được biết đến là một nhà lí luận văn học, nhà mĩ học nổi tiếng và tài năng của Trung Quốc. Đoạn trích “Bàn về đọc sách” nằm trong cuốn “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui, nỗi buồn của việc đọc sách”. Tác giả đã đưa ra những luận điểm, lí lẽ, dẫn chứng về sự cần thiết của việc đọc sách vô cùng thuyết phục.
Ông đã chỉ ra tầm quan trọng, ý nghĩa vai trò của việc đọc sách bằng những luận điểm rõ ràng. Mở đầu đoạn trích là lời khẳng định mang đầy tính triết lí: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”. Để chứng minh cho luận điểm này, Chu Quang Tiềm đã dùng những lí lẽ xác thực như: “Bởi vì học vấn không chỉ là việc cá nhân, mà là việc của toàn nhân loại”; “Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay đều là thành quả của nhân loại nhờ biết phân công, cố gắng tích lũy ngày đêm mà có”; “Các thành quả đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều là do sách vở ghi chép, lưu truyền lại”, … Quả đúng là như vậy, học vấn là những hiểu biết mà con người tiếp thu, tích lũy được trong quá trình học tập. Để thu thập được những kiến thức bổ ích có rất nhiều cách khác nhau như tìm hiểu qua các kênh thông tin đại chúng, thực hành, vận dụng vào thực tế chứ không nhất thiết chỉ là “chuyện đọc sách”.
Đọc sách không phải là con đường duy nhất để con người chiếm lĩnh tri thức nhưng lại là một con đường quan trọng. Sách là nơi ghi chép, lưu truyền những tri thức quý giá, bổ ích từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nó được xem là cột mốc trên con đường tiến hóa hệ thống kiến thức khoa học của nhân loại vì tất cả những tinh hoa đều được ghi chép lại trong sách để mọi người có thể tìm hiểu. Một trong những kho tàng quý báu của con người không gì khác đó chính là sách. Nhờ có sách mà con người được mở rộng tầm hiểu biết về thế giới bên ngoài, về những thành quả mà con người đã đạt được trong quá khứ. Đọc sách giúp con người kế thừa thành tựu bởi nếu xóa bỏ chúng thì “chưa biết chừng chúng ta đã lùi điểm xuất phát về đến mấy trăm năm, thậm chí là mấy nghìn năm trước”, “dù có tiến lên cũng chỉ là kẻ đi giật lùi, làm kẻ lạc hậu”. Những tri thức thu nhận được từ sách sẽ là một sự chuẩn bị kĩ càng để con người “có thể làm được cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới”, phát hiện ra những điều mới lạ, thú vị, bổ ích đối với cuộc sống của con người. Hình ảnh so sánh ngầm “cuộc trường chinh vạn dặm” đã khiến chúng ta nhận thấy rõ hơn tầm quan trọng, ý nghĩa to lớn của việc đọc sách. Đọc sách giúp ta có một tâm thế tốt để có thể phấn đấu, cố gắng lâu dài trên con đường chinh phục tri thức.
Nhưng để thực hiện được điều ấy không phải là điều dễ dàng bởi trong tình hình hiện nay con người dễ bị mắc phải những thiên hướng sai lệch. Sách rất đa dạng về thể loại, chuyên ngành nhưng để chọn và đọc sách làm sao cho đúng lại là một khó khăn đối với người đọc. Theo Chu Quang Tiềm, có hai trở ngại lớn. Thứ nhất là “sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu”. Để minh chứng cho luận điểm này, ông đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng như: “Các học giả Trung Hoa thời cổ đại do sách khó kiếm, một đời đến đầu bạc mới đọc hết một quyển kinh”; “giờ đây sách dễ kiếm, một học giả trẻ đã có thể khoe khoang độc hàng vạn cuốn sách. Liếc qua tuy rất nhiều nhưng đọng lại thì rất ít”. Các học giả ngày xưa đọc được ít nhưng họ đọc kĩ, “miệng đọc, tâm ghi, nghiền ngẫm đến thuộc lòng, thấm vào tận xương tủy, biến thành một nguồn động lực tinh thần, cả đời dùng mãi không cạn” còn thế hệ ngày nay tuy đọc rất nhiều cuốn sách nhưng chỉ đọc một cách qua loa, đọc giải trí nên những gì đọng lại là rất ít vì họ đọc không chuyên sâu, không có sự nghiền ngẫm. Thứ hai là “sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng”. Tác giả đã so sánh “chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận, cần phải đánh vào thành trì kiên cố, đáh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trậ xung yếu” còn việc chỉ “đá bên đông, đấm bên tây, hóa ra thành lối đánh tự tiêu hao lực lượng”. Đời sống phát triển, nhu cầu đọc của con người cũng tăng lên, các loại sách được xuất bản tràn lan trên thị trường nhưng không phải loại sách nào cũng đi đúng trọng tâm của vấn đề mà con người muốn tìm hiểu. Do không lựa chọn kĩ càng nên người đọc đã bỏ lỡ những cuốn sách cơ bản, quan trọng, cần thiết mà lại tốn thời gian và sức lực dành cho những cuốn sách “vô thưởng vô phạt” không có tác hại đối với họ nhưng cũng không giúp ích gì được cho họ. Tác giả đã phân tích, làm rõ tác hại của những thiên hướng sai lệch bằng những lí luận sắc bén. Con người sẽ rơi vào trường hợp “tự mình hại mình” khi không lựa chọn kĩ càng những cuốn sách cần đọc, đọc tràn lan, đọc không chuyên sâu và lạc hướng.
Điều quan trọng là chúng ta phải “chọn cho tinh, đọc cho kĩ” vì đọc mười quyển sách không quan trọng không bằng đọc một quyển có giá trị, đọc mười quyển sách mà chỉ lướt qua không bằng đọc một quyển sách mười lần. Đọc kĩ giúp con người “tập thành nếp nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích lũy”, đọc nhiều mà không nghĩ sâu thì cũng giống như “cưỡi ngựa qua chợ, tuy châu báu phơi đầy, chỉ tổ làm cho mắt hoa ý lọa, tay không mà về”.
Để giúp người đọc đọc đúng, đọc sâu, đọc kĩ, tác giả đã đưa ra hai cách chọn sách. Đó là sách đọc để có kiến thức phổ thông và sách đọc phục vụ mục đích trau dồi chuyên môn. Tùy vào mục đích mà con người có sự lựa chọn loại sách cho phù hợp. Sách đọc phổ thông là loại sách cần thiết đối với tất cả mọi người. Các học giả muốn có kiến thức chuyên môn sâu rộng thì phải có kiến thức nền tảng, kiến thức phổ thông bởi trên thực tế không có học vấn nào là cô lập, tách rời khỏi các học vấn khác. Một ví dụ cụ thể như “chính trị học thì phải liên quan đến lịch sử, kinh tế, pháp luật, triết học, tâm lí học, cho đến ngoại giao, quân sự”. Nếu chỉ học riêng chính trị học thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn giống như “con chuột chui vào sừng trâu, càng chui sâu càng hẹp, không tìm ra lối thoát”. Vì vậy, để nắm vững bất cứ học vấn nào, con người cần “biết rộng rồi sau đó mới nắm chắc”, “không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn”.
Muốn làm được điều đó phải có phương pháp đọc đúng đắn. Với mỗi cuốn sách, ta cần đọc kĩ, đọc sâu để nắm được cái cốt lõi, nội dung chính của sách. Đồng thời xây dựng cho mình một kế hoạch đọc hợp lí, có mục đích nhất định. Như vậy mới tích lũy được kiến thức mà không hao công tốn sức vào việc đọc tràn lan, hời hợt. Bằng những luận điểm xác đáng, dẫn chứng, lí lẽ sinh động và cách lập luận chặt chẽ, Chu Quang Tiềm đã đưa ra những quan điểm, phương pháp của mình về việc đọc sách vô cùng thuyết phục.
Có thể nói, đọc sách là con đường quan trọng của học vấn, là một trong những cách thức để con người thu thập thông tin, mở rộng hiểu biết. Tuy nhiên, trong thời buổi công nghệ phát triển như hiện nay thì văn hóa đọc phần nào bị mai một. Con người nói chung và thế hệ trẻ nói riêng thường đắm mình trong thế giới ảo của các mạng xã hội, các trò chơi điện tử hay các câu chuyện ngôn tình mà quên đi việc tự trau dồi vốn tri thức cho bản thân, từ bỏ thói quen đọc sách. “Bàn về đọc sách” đã khẳng định vai trò, sự quan trọng của việc đọc sách và chỉ ra phương pháp chọn sách, đọc sách hiệu quả nhất giúp con người chinh phục kho tàng tri thức nhân loại một cách dễ dàng hơn.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 3
Làm người, muốn mau trưởng thành thì phải thường xuyên học tập, rèn luyện, tu dưỡng. Đối với tuổi trẻ chúng ta, học tập là nhiệm vụ hàng đầu, có tầm quan trọng đặc biệt. Có học tập chăm chỉ, thường xuyên, mới có học vấn, có kiến thức, từ đó mà rèn luyện trí tuệ, tâm hồn, đạo đức để tiến bộ. Để có học vấn, chúng ta cắp sách tới trường, tiếp thu lời thầy cô giảng dạy, trao đổi với bạn bè. Để có học vấn, chúng ta lắng nghe và suy ngẫm những điều cha mẹ, ông bà, anh, chị em trong gia đình dạy bảo, góp ý. Và chúng ta cũng có thể tích lũy vốn kiến thức trong quá trình giao tiếp xã hội. Trước mặt chúng ta, bao nhiêu con đường mở ra, đưa chúng ta tới kho tàng trí tuệ, giúp chúng ta nâng cao học vấn. Trong những con đường ấy, có một con đường…
Nó im lặng, vắng vẻ, âm thầm, không bóng người, không tiếng nói, nhưng nó lại chứa đầy ánh sáng, ngân vang những âm thanh để soi sáng cho ta, giục giã, dẫn dắt chúng ta. Con đường đó là… đọc sách. Đối với con người nói chung, tuổi trẻ nói riêng, việc đọc sách có một ý nghĩa, tác dụng đặc biệt. Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn. Muốn hiểu thấu công việc mang tính trí tuệ – văn hoá này, chúng ta hãy tìm đọc và suy ngẫm những ý kiến của nhà mĩ học Trung Hoa Chu Quang Tiềm trong bài chính luận đặc sắc Bàn về đọc sách.
Bài viết khá dài, bao gồm bảy đoạn với những lí lẽ phong phú, sâu sắc, kết hợp những hình ảnh so sánh, liên tưởng sinh động hấp dẫn, dễ hiểu. Ta có thể chia văn bản ấy thành ba phần:
Phần 1 (từ đầu đến “…bàn chưa hết”): Tác giả nêu vấn đề mình sẽ “kiến giải” – bàn về việc đọc sách.
Phần 2 (từ “Học vấn….” đến “… phát hiện thế giới mới”): Tác giả phân tích ý nghĩa, tác dụng của việc đọc sách.
Phần 3 (từ “Lịch sử càng tiến lên…” đến hết): Tác giả hướng dẫn vài cách đọc sách.
Xem xét bố cục, nội dung và cách thể hiện, ta thấy đây là một văn bản chính luận – nghị luận về một vấn đề xã hội – khá sáng tỏ, mạch lạc, chặt chẽ. Phần 1 là đặt vấn đề, phần 2, 3 giải quyết vấn để, không có phần kết thúc vấn đề, do đây là bài trích, chứ không phải một văn bản trọn vẹn. Đọc văn bản này, chúng ta hiểu và suy ngẫm thú vị nhất là hai phần cuối của đoạn trích.
Sách là kho tàng quý báu, di sản tinh thần, những cột mốc trên con đường tiến hoá của nhân loại
Về giá trị của sách và ý nghĩa, tác dụng trong việc đọc sách, nhà mĩ học viết như thế. Và ông nhấn mạnh: “Nếu chúng ta mong tiến lên từ văn hoá, học thuật của giai đoạn này, thì nhất định phải lấy thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ làm điểm xuất phát”. Điều đó nghĩa là việc đọc sách giúp chúng ta khám phá và sử dụng kho tàng tinh thần của nhân loại, từ những thành tựu – những hiểu biết, những việc làm và cách làm để thúc đẩy cuộc sống tiến lên – chúng ta “xuất phát”, chúng ta đi tiếp con đường nhân loại đã đi, đã đạt tới từng “cột mốc”, từng chặng, từng chặng, ngắn, dài khác nhau. Chu tiên sinh còn nhấn mạnh thêm: “Đọc sách là muốn trả món nợ đối với thành quả nhân loại trong quá khứ…”. Điều đó nghĩa là thế nào? Phải chăng mỗi quyển sách, trăm ngàn quyển sách thuộc các môn khoa học, văn học, nghệ thuật đã tích tụ kinh nghiệm và tư tưởng của cha ông hàng nghìn năm để tặng lại cho chúng ta – những người thuộc thế hệ sau – biết bao điều quý báu, bao lời dạy thiết thực? Đọc sách, lắng nghe và làm theo những lời dạy đó, thế hệ trẻ ngày nay sẽ làm vừa lòng thế hệ đi trước, đáp lại thịnh tình của cha ông, giải tỏa giúp cha ông những trăn trở, những khao khát thể hiện trong sách. Đọc sách, làm theo lời dạy, rút kinh nghiệm theo những điều nhân loại đã đúc kết để nối tiếp con đường nhân loại đang đi chính là cách mà những người được hưởng thụ di sản tinh thần nhân loại đền ơn, đáp nghĩa thế hệ đi trước.
Cũng có thể nói đó là “trả món nợ” cho quá khứ. Tóm lại, đọc sách có ý nghĩa và tác dụng vô cùng to lớn. Đó là cách chuẩn bị thiết thực, chủ động, hiệu quả để mỗi chúng ta “làm được cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới”. Chu Quang Tiềm sơ kết về ý nghĩa, tác dụng của việc đọc sách bằng một hình ảnh ví ngầm “làm được cuộc trường chinh vạn dặm” thật thú vị. Việc đọc sách nhằm nâng cao nhận thức, bồi bổ trí tuệ, phát triển tâm hồn, tình cảm, rèn giũa hành động,… để lớn lên về tinh thần, trưởng thành trong cuộc sống của mỗi người chúng ta vốn là một ý niệm trừu tượng, trở nên cụ thể, dễ hiểu, lôi cuốn, hấp dẫn biết bao!
Theo Chu Quang Tiềm, muốn đọc sách đạt hiệu quả cao, chúng ta cần:
Tránh “hai cái hại”: Một là đọc không sâu, đọc “liếc qua” thì rất nhiều, nhưng lưu tâm thì rất ít. Học sinh Trung học cơ sở thường hay đọc sách kiểu” cưỡi ngựa xem hoa”. Cầm cuốn truyện, hay tập sách về khoa học, nhiều bạn đưa mắt, lướt qua trang này, trang khác, hình vẽ này tiếp hình vẽ khác, xem nhân vật này ra sao, xấu đẹp thế nào, gặp ai, “đánh đấm” hay trêu chọc, tán tỉnh ai, nhằm thỏa trí tò mò, chứ không chú ý tới lời văn, câu thơ, sự việc, hình ảnh… nhất là ý nghĩa sâu xa, ý tưởng thâm thuý của câu chuyện, của tập sách. Có một số bạn lại chỉ háo hức, ham mê xem loại “tranh truyện”, khoái chí với các pha “đùng đoàng”, những hình vẽ kì quặc, lạ mắt. Các bạn ấy, một ngày ngốn hàng chục cuốn sách, đến mức mắt hoa, óc mệt, chẳng thu lượm được điều gì bổ ích. Khi đọc sách giáo khoa, xem vào bài tập thì… trí tuệ mịt mờ, chẳng hiểu gì. Kiểu đọc sách ấy là kiểu “ăn không tiêu”, dễ sinh “đau dạ dày”, đúng như Chu Quang Tiềm cảnh báo.
Thứ hai, tác giả cảnh báo: đó là bệnh “đọc lạc hướng”, thiếu lựa chọn sách, gặp sách nào đọc sách ấy mà không tìm những cuốn sách bổ sung, phụ trợ và nâng cao học vấn mình đang cần tiếp nhận, trao đổi. Cách đọc sách ấy, ông Chu ví như người chiến sĩ đánh trận không tìm đúng mục tiêu, “chỉ đá bên đông, đấm bên tây”, hậu quả là “tự tiêu hao lực lượng”. Rất nhiều bạn học sinh chúng ta – nhất là các học sinh ở thành phố – đã bị cuốn vào lối đọc này. Nào truyện tranh, báo cười, tiểu thuyết chương hồi, tiểu thuyết tâm lý, lại cả thơ tình yêu, cả những hỏi đáp về chuyện nọ, chuyện kia và… thậm chí có bạn tìm đọc một số sách bói toán nữa,… Đọc sách kiểu ấy thì không chỉ tự tiêu hao lực lượng mà có khi lại bị những quyển sách có nội dung xấu, nội dung không phù hợp… đánh gục. Người xưa từng nói: “Đa thư loạn mục” (đọc nhiều sách thì rối mắt). Lời cảnh báo của ông Chu tuy chỉ là một cách so sánh nhẹ nhàng đủ gợi cho chúng ta liên hệ tới biết bao thực tế nặng nề, khiến chúng ta giật mình, lo sợ.
Theo “hai điều lợi”: Ở phần cuối văn bản, ông Chu gợi ý và hướng dẫn chúng ta nên theo một vài cách đọc sách hữu ích. Một là “đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ”. Với học sinh, có lẽ chúng ta nên lựa chọn những sách nào – bao gồm cả sách văn học, nghệ thuật, khoa học kĩ thuật, tin học, ngoại ngữ, y học, đời sống – sát hợp lứa tuổi, trình độ và yêu cầu học vấn của từng lớp, từng cấp học. Trong quá trình đọc mỗi cuốn sách, ta biết “Đọc – Hiểu – Suy ngẫm” ở từng bài, từng chương, thậm chí ở từng từ ngữ, câu, từng sự việc, hình ảnh. Có vậy mới thu lượm được phần tinh túy, cảm nhận được tư tưởng, tình cảm của người viết sách gửi cho ta.
Sách cũ trăm lần xem chẳng chán
Thuộc lòng, ngâm nghĩ một mình hay.
Ông Chu đã tóm tắt lợi ích của việc đọc sách đúng đắn – đọc kĩ, đọc sâu – bằng hai câu thơ thú vị. Đúng là “Đọc ít mà đọc kĩ, thì sẽ tập thành nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích luỹ, tưởng tượng tự do đến mức làm đổi thay khí chất”. Đọc ít, đọc kĩ có tác dụng lớn lao như vậy. Còn biết bao cách đọc ít, đọc kĩ với biết bao tác dụng khác nữa mà mỗi người đọc sách có ý thức, chủ động, nhằm một mục đích đúng đắn có thể tự tìm ra được.
Cách thứ hai của việc đọc sách chủ động, hữu ích mà ông Chu Quang Tiềm gợi ý: Phải biết lựa chọn sách. Theo ông Chu, nên chia sách làm hai loại: loại chuyên sâu và loại thưởng thức. Chúng ta hiểu điều đó thế nào? Loại sách “chuyên sâu” là sách đi sâu vào những chuyên ngành khoa học, kĩ thuật, sách văn học tập trung vào một chủ đề, có chung thể loại. Với học sinh Trung học cơ sở và Trung học phổ thông, sách “chuyên sâu” chính là những cuốn sách giáo khoa của các bộ môn khoa học tự nhiên (sách Toán, Lý, Hoá, Sinh, Kĩ thuật), bộ môn khoa học xã hội nhân văn (sách Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Ngoại ngữ) và một vài tác phẩm tham khảo, ngoại khóa phục vụ cho nội khoá. Còn loại “sách thường thức”, đối với học sinh chúng ta là những cuốn bàn về cuộc sống, những tờ báo, tạp chí thông tin và hướng dẫn chúng ta về thời trang, về cách ứng xử và biết bao điều khác trong cuộc sống ở gia đình, trong nhà trường, ngoài xã hội,…
Tuỳ hoàn cảnh, tùy năng lực mỗi người mà phối hợp, lựa chọn hai loại sách “chuyên sâu” và “thường thức”. Đối với học sinh lớp cuối cấp Trung học cơ sở, có lẽ chúng ta nên tập trung ưu tiên đọc loại sách có ích nhất, loại “chuyên sâu” của học sinh Trung học cơ sở. Từ đó mà mở rộng tầm nhìn, đọc thêm một số sách thông thường. Đó là một cách “học tập chăm chỉ”, một cách đọc sách khoa học nhất, đúng như ông Chu nhắc nhở “không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn”.
Bàn về việc đọc sách là điều thật thú vị. Biết bao nhiêu nhà khoa học, bao nhiêu danh nhân cổ kim, trong nước, trên thế giới từng có nhiều lời vàng ngọc khuyên dạy chúng ta. Cụ Nguyễn Trãi đã từng nói: “Đọc sách thì thông đòi nghĩa sách” và cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng viết:
Khôn nghề cờ bạc là khôn dại
Dại chốn văn chương, ấy dại khôn.
Đọc bài Bàn về đọc sách của ông Chu Quang Tiềm, chúng ta hiểu rằng: Đọc sách là một con đường quan trọng để tích lũy, nâng cao học vấn. Cần kết hợp giữa đọc rộng và đọc sâu, giữa loại sách thường thức và loại sách chuyên môn. Việc đọc sách phải có kế hoạch, có mục đích kiên định, chứ không thể tùy hứng và phải vừa đọc, vừa nghiền ngẫm kĩ. Tác giả đã trình bày những ý kiến xác đáng ấy bằng bài viết có lí lẽ chặt chẽ, có dẫn chứng và những ví von, so sánh rất sinh động. Trong thời đại văn hóa, các phương tiện nghe nhìn đang bùng nổ hiện nay, việc đọc sách đối với học sinh là biểu hiện của một phong cách văn hóa kiên định, bản lĩnh, vô cùng bổ ích mà mỗi chúng ta không thể thờ ơ, không thể coi thường.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 4
Bài Bàn về đọc sách của học giả Chu Quang Tiềm, văn bản này in trong cuốn Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách.
Tác giả đã nêu lên 3 luận điểm cơ bản: mục đích của việc đọc sách, cái khó của việc đọc sách, phương pháp đọc sách.
Hai đoạn văn đầu nói về mục đích của việc đọc sách: “Học vẫn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách rốt cuộc là một con đường quan trọng của học vấn”. Học vấn là vốn kiến thức tích lũy được; người có học vấn là người giàu chữ nghĩa, học rộng, biết nhiều, cái vốn trí tuệ giàu có để làm ăn, để thi thố, để hiến dâng và phục vụ.
Có nhiều cách để có học vấn, nhưng Chu Quang Tiềm đã khẳng định “đọc sách rốt cuộc là một con đường quan trọng của học vấn”.Sách là gì? Sách là “kho tàng quý báu của di sản tinh thần nhân loại” đã được “ghi chép mù lưu truyền lại”. Sách là “những cột mốc trên con đường tiến hóa học thuật”. Ví dụ, từ thơ ca dân gian mà có thơ quốc âm của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, Truyện Kiều của Nguyễn Du, v.v…
Tại sao phải đọc sách? Để xây dựng nên một sự nghiệp lẫy lừng có thi sĩ đời Đường đã “độc thư phá vạn quyển”, ức Trai phải trải nghiệm, nung nấu “thập tải độc thư bần đáo cốt”, nhà bác học Lê Quý Đôn đã suốt đời “mắt không rời trung sách, tay không rời trang sách,mắt không ngơi cuốn sách”,… Chu Quang Tiềm có một cách nói khá hay về mục đích của việc đọc sách. Đọc sách để “làm điểm xuất phát” để vươn lên, tiến lên từ văn hóa học thuật.
Không biết đọc sách có nghĩa là “xóa bỏ hết” thành tựu văn hóa của quá khứ, chẳng khác nào “đi giật lùi, làm kẻ lạc hậu”. Đọc sách là để kế thừa tri thức nhân loại. Đọc sách là để “trả món nợ chung” là để “ôn lại” những thành tựu, những kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại trong mấy nghìn năm. Đọc sách là để “thu nhận” và “hưởng thụ” những kiến thức, lời dạy của người xưa, để tự vũ trang cho mình một tầm cao trí tuệ, một bề dày học vấn, có thể “làm cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, đi phát hiện thế giới mới”.
Cái khó của việc đọc sách là luận điểm thứ hai mà tác giả nói đến trong đoạn văn thứ 3 bài Bàn về đọc sách. Sách ngày một nhiều, đầy ắp trong các cửa hàng, chất cao trong các thư viện, vì thế người đọc sách thường đứng trước 2 cái khó (cái hại).”Một là sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu”. Ngày xưa có người đọc đến bạc đầu mới đọc hết một quyển kinh (tứ thư, ngũ kinh), họ đã “miệng đọc, tâm ghi, nghiền ngẫm đến thuộc lòng, thấm vào xương tủy, biến thành một nguồn động lực tinh thần, cả đời dùng mãi không cạn.
Chu Quang Tiềm châm biếm một “học giả trẻ” khoe đọc hàng vạn cuốn sách; cách đọc “liếc qua” tuy nhiều mà “lưu tâm” thì rất ít, “hư danh nông cạn” khác nào “ăn sống nuốt tươi”…”Thứ hai, sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng”. Trước hàng biển sách, hàng núi sách, nhiều người vì “tham nhiều mà không vụ thực chất”, không phân biệt được “những tác phẩm ai bàn đích thực” với những “cuốn sách vô thưởng vô phạt”, học vấn chẳng được nâng cao, tâm hồn chẳng được bồi đắp, trái lại chỉ “lãng phí thời gian và sức lực”.
Tác giả đưa ra một so sánh, với chuyện đọc sách, làm học vấn chỉ “đá bên đông, đấm bên tây”, “tự tiêu hao lực lượng”, mà không biết “đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu”. Qua đó, ta càng thấy rõ, đọc sách để làm học vấn, đọc sách để lự học thật không dễ.
Ba đoạn văn cuối bài, tác giả nêu lên phương pháp đọc sách. “Đọc sách không cần nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ”. Chỉ đọc “lướt qua” 10 quyển sách thì không bằng “đọc mười lần” một quyển sách. Đọc 10 quyển sách “không quan trọng” thì chẳng bằng đọc 1 quyển sách thật sự có giá trị”. Một câu thơ của cổ nhân được nhắc lại rất ý vị, thấm thía: Sách cũ trăm lần xem chẳng chán, thuộc lòng, ngẫm kĩ một mình hay.
Đọc nhiều chưa hẳn là “vinh dự”, đọc ít cũng không phải là “xấu hổ”. Phải “đọc kĩ”, tập thành nếp “suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích lũy, tưởng tượng tự do đến mức lì đồi thủy khí chất!. Chu Quang Tiềm đưa ra so sánh “cưỡi ngựa đi qua chợ…”, “kẻ triệu phú khoe của” để châm biếm những kẻ “đọc nhiều mù không chịu nghĩ sâu”, thể hiện “phẩm chất tầm thường, thấp kém”.
Sách đọc có thể chia thành mấy loại, một loại là thường thức, một loại đọc để làm học vấn chuyên sâu. Loại sách thường thức thì ai cũng phải biết. Các hài học ở trung học và năm đầu đại học, nếu người học chăm chỉ học tập “thì cũng đủ dùng”. Đọc thuộc giáo trình “chúng có lợi gì “, mỗi môn cần phải “chọn kĩ từ 3 đến 5 quyển xem cho kĩ”. Nếu thiếu lựa chọn hoặc đọc qua loa thì người đọc sách sẽ “không thu nhận được lợi ích thực sự”.
Sách thường thức “không chỉ cần cho công dân thế giới hiện tại” mà đối với các nhà học giả chuyên môn “cũng không thể thiếu được”. Phải chuyên sâu, uyên bác. Trên đời không có học vấn nào là cô lập, không có liên hệ kế cận, vì thế trong quá trình học tập, nghiên cứu “không thể tách rời”. Các bộ môn, các chuyên ngành như: Văn, Sử, Triết, Ngoại giao, Quân sự, Chính trị… đều có “quan hệ” đến nhau.
Nếu không biết đến các học vấn liên quan thì “giống như con chuột chui vào sừng trâu, càng chui sâu cũng hẹp, không tìm ra lối thoát”. Tác giả nêu lên phương châm trong học vấn: “không biết thông thì không thể chuyên, không biết rộng thì không thể nắm gọn phải biết rộng rồi sau mới nắm chắc. Người có thành tựu lớn trong một lĩnh vực học vấn nào “đều phải có cơ sở sâu xa của nhiều môn học vấn khác”.
Để là chuyên sâu và uyên bác trong học vấn.Vấn đề Bàn về đọc sách không có gì là mới. Đã có nhiều nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ… nói về đọc sách và kinh nghiệm đọc sách. Nhưng cách viết nhẹ nhàng, lí lẽ xác đáng, cách lập luận chặt chẽ của Chu Quang Tiềm có sức thuyết phục sâu sắc.
Biết cách đọc sách để xây dựng học vấn là những ý kiến gợi mở cách đọc sách, cách tự học, cách suy nghĩ cho mỗi chúng ta. Đó là bài học, là lời khuyên chí lí, chân thành. Một nét đặc sắc trong bài Bàn về đọc sách là tác giả đã sử dụng khá hóm hỉnh một số so sánh khi nói về phương pháp đọc sách, làm cho lí lẽ thêm phần gợi cảm, thấm thía.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 5
Chu Quang Tiềm là nhà lí luận và nhà mĩ học nổi tiếng của Trung Quốc. Ông đã có một tác phẩm rất hay về vấn đề đọc sách, đó chính là tác phẩm “Bàn về đọc sách”. Tác phẩm này được trích trong “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui và nỗi buồn của việc đọc sách”.
Trong bài viết tác giả Chu Quang Tiềm đã đưa ra ba luận điểm rõ ràng đó chính là: Tầm quan trọng của việc đọc sách; những thiên hướng sai lệch, khó khăn dễ mắc phải trong việc đọc sách hiện nay; và luận điểm thứ ba đó chính là bàn về phương pháp đọc sách và chọn sách. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu và làm sáng tỏ từng luận điểm của tác giả.
Luận điểm đầu tiên mà tác giả Chu Quang Tiềm muốn làm rõ chính là tầm quan trọng của việc đọc sách. Trước khi tìm hiểu sách có tầm quan trọng gì, tác giả đã đưa ra lí giải về khái niệm sách. Sách là một sản phẩm đã cô đúc, ghi chép và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu của loài người đã tìm ra, tích lũy qua từng thời đại. Sách chính là kho tàng quý báu, là sản phẩm tinh thần mà con người đã thu lượm lại, suy ngẫm và tìm tòi suốt mấy ngàn năm.
Những cuốn sách có giá trị và độc đáo được coi là cột mốc trên con đường phát triển và học tập, tích lũy tri thức của loài người. Tiếp sau đó, tác giả mới nêu ra ý nghĩa của việc đọc sách hay chính là tầm quan trọng của việc đọc sách. Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn và tri thức. Là con đường tích lũy và nâng cao tri thức của con người. Đọc sách giúp con người phát hiện một thế giới mới, con người mới. Như vậy, tác giả đã chỉ ra được tầm quan trọng của việc đọc sách.
Tiếp theo đó, Chu Quang Tiềm đã chỉ ra những khó khăn, những thiên hướng sai lệch dễ mắc phải trong việc đọc sách hiện nay. Sách nhiều khiến người đọc không chuyên sâu, chỉ đọc lướt qua nhưng đọng lại chỉ được ít. Sách nhiều dễ khiến cho người đọc lạc hướng. Tác giả đưa ra lời khuyên cho chúng ta về cách chọn sách, chọn những sách có giá trị có lợi cho mình để đọc, không chỉ đọc những sách có chuyên môn sâu mà còn đọc những sách khoa học gần gũi có liên quan đến mình.
Tác giả đã chỉ cho người đọc cách chọn sách và phương pháp đọc sách. Đầu tiên là cách chọn sách. Chúng ta phải chọn sách cho tinh, không cốt là lấy nhiều. Đọc nhiều không thể coi là vinh dự nếu nhiều mà bị rối. Đọc ít không phải là điều xấu hổ nếu đọc ít mà kĩ là một điều tốt. Chúng ta nên chọn những cuốn sách có giá trị và thật sự hữu ích cho bản thân, chọn sách phải có định hướng và mục đích rõ ràng.
Để đọc sách tốt chúng ta cần có phương pháp, vậy phương pháp đọc sách là gì? Tác giả Chu Quang Tiềm đã đưa ra phương pháp đọc sách, đọc sách cho kĩ, đọc đi đọc lại nhiều lần. Đọc với sự say mê, nghiền ngẫm sâu xa, trầm ngâm tích lũy kiến thức và mục đích của bản thân phải kiên định. Chúng ta không thể đọc sách một cách tràn lan mà phải có kế hoạch đọc mục đích đọc rõ ràng. Đọc sách không chỉ là tích lũy tri thức mà còn rèn luyện tư cách, học cách làm người, rèn luyện sự kiên trì nhẫn nại.
Tác giả Chu Quang Tiềm đã thể hiện bài viết với một bố cục rất hợp lí và logic. Tác giả đã đưa ra cho người đọc những kiến thức cơ bản liên quan đến vấn đề đọc sách.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 6
Bài viết “Bàn về đọc sách” của tác giả Chu Quang Tiềm là một bài viết thể hiện được cái nhìn sâu sắc về việc đọc sách của các bạn trẻ ngày nay. Bài viết này đã chỉ rõ được ba nội dung lớn của việc đọc sách là: Mục đích, cái khó và phương pháp đọc sách.
Trong đó tác giả chỉ rõ, việc đọc sách liên quan mật thiết tới việc học của chúng ta. Mục đích của đọc sách là nhằm tích lũy kiến thức, đọc nhiều, hiểu nhiều sẽ giúp cho con người chúng ta mở mang đầu óc. Có như vậy chúng ta mới có nhiều trí tuệ giúp ích cho con người, cho xã hội.
Tại sao chúng ta phải đọc sách? Sách là nguồn tài liệu vô cùng phong phú. Nó cung cấp cho chúng ta nguồn tri thức vô cùng quý giá. Con người muốn thành công thì phải đọc nhiều sách, để có thêm nhiều tri thức, mở mang đầu óc, tiếp thu nguồn khoa học kỹ thuật vận dụng vào cuộc sống. Những ai không đọc sách là xóa bỏ hết những thành tựu của một nền văn hóa, sẽ trở thành người lạc hậu, bị nhân loại bỏ lại phía sau.
Sách chính là tinh hoa tri thức của nhân loại cô đọng thành những con chữ lưu giữ cho người đời sau kế thừa, phát huy. Đọc sách chính là việc chúng ta hưởng thụ những thành quả tri thức mà lớp người đi trước đã để lại cho con cháu.
Những cái khó khăn của việc đọc sách là gì? Hiện nay sách càng ngày càng trở nên phong phú, rất nhiều loại, nhiều tác giả, nhiều nguồn. Nên cái khó khăn đầu tiên của việc đọc sách là việc lựa chọn sách phù hợp. Việc lựa chọn sách là một việc vô cùng khó. Bởi biển người mênh mông nguồn tri thức từ sách vở mang lại là vô cùng lớn, nhưng việc lựa chọn được một cuốn sách hay, phù hợp hữu ích lại vô cùng khó. Đọc làm sao để hiểu biết, hiểu thấu đáo những gì mà người viết muốn truyền tải tới người đọc là điều không dễ chút nào.
Tác giả Chu Quang Tiềm đã lấy ví dụ và mỉa mai một học giả ít tuổi khoe khoang rằng mình đọc sách, chỉ cần liếc qua nhưng đã biết nội dung bên trong nói gì. Cách đọc liếc qua không phải là đọc, đọc nhiều cuốn sách, nhiều về số lượng nhưng chẳng đọng lại gì trong tâm trí, thì chỉ là cách đọc ăn xổi ở thì.
Và khi đọc nhiều sách, khiến người đọc khó tìm ra phương hướng. Bể học là vô biên, sách được xuất bản ngày càng nhiều, nếu chúng ta cứ tham lam, muốn đọc thật nhiều để tỏ ra uyên bác mà không hiểu thực chất thì không thể nào phân biệt được những tác phẩm đích thực với những cuốn sách chỉ mang tính giải trí, vô thưởng vô phạt. Tri thức tích lũy được không nhiều mà lại lãng phí sức lực, thời gian. Những vấn đề mà tác giả nêu lên cho ta thấy rõ rằng việc đọc sách không phải dễ dàng.
Làm thế nào để có phương pháp đọc sách tốt? Theo tác giả Chu Quang Tiềm thì chúng ta không cần đọc quá nhiều sách mà nên đọc kỹ, vừa đọc, vừa ngẫm nghĩ để hiểu được rõ ràng người viết muốn nói gì trong cuốn sách. “Đọc lướt qua 10 quyển không bằng đọc 10 lần một quyển” đọc thật kỹ nghiền ngẫm tư duy một quyển sách hay, đó chính là phương pháp đọc tốt nhất.
Theo tác giả thì đọc nhiều chưa hẳn là tốt, là vinh dự đáng tự hào, đọc ít cũng không có gì là xấu hổ, mà phải đọc kỹ, đọc và suy nghĩ, tập thành nếp, suy nghĩ phân tích những gì mình đã đọc, đang đọc. Văn hóa đọc không còn là đề tài gì mới lạ, nhưng cách viết của Chu Quang Tiềm có sức thuyết phục với người đọc người nghe, bởi lý luận chặt chẽ, phân tích dẫn chứng cụ thể, vạch ra những luận điểm rõ ràng, khiến cho người nghe dễ hiểu, dễ tiếp thu. Những lời khuyên chân thành của ông về văn hóa đọc cũng hoàn toàn thấu tình đạt lý, khiến người ta dễ dàng tiếp nhận vấn đề.
“Bàn về đọc sách” là một bài viết hay thảo luận về một vấn đề đang bị giới trẻ lãng quên trong thời gian gần đây, do mạng internet phát triển. Nhiều bạn trẻ giờ không còn thói quen đọc sách nữa, mà chỉ thích tham gia mạng xã hội, chơi game hoặc đọc truyện tranh…Văn hóa đọc là một văn hóa đặc sắc cần phải phát huy và giữ gìn nó.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 7
Sách là nguồn tri thức về xã hội và tự nhiên vô cùng lớn. Để làm nên những cuốn sách hay là cả một sự lao động vất vả của những nhà nghiên cứu. M.gorki từng nhận định rằng: “Mỗi cuốn sách là những bậc thang nhỏ mà khi bước lên…tôi tới gần quan niệm về cuộc sống tốt đẹp nhất…”. Điều đó cho thấy được vai trò của sách đối với cuộc sống của chúng ta. Cũng nói về điều này, Chu Quang Tiềm đã trình bày những suy ngẫm của mình về sách trong tác phẩm Bàn về đọc sách.
Thứ nhất, tác giả đề cập đến sự cần thiết và ý nghĩa của việc đọc sách. Theo đó, sách không chỉ ghi chép lưu giữ những tri thức, thành tựu mà sách còn ghi dấu những cột mốc trên con đường phát triển học thuật. Chính vì thế sách có tầm quan trọng trong việc lưu giữ những di sản tinh thần của nhân loại. Từ tầm quan trọng ấy, sách có ý nghĩa rất lớn đối với đời sống con người.
Thứ nhất, sách là phương tiện quan trọng trên con đường quan trọng để phát triển học vấn. Thứ hai, sách là cuộc trường chinh phát hiện thế giới mới. Vì thế đọc sách chính là thừa hưởng những giá trị tinh hoa của nhân loại.
Thứ hai, tác giả trình bày vấn đề khó khăn và những thiên hướng sai lệch trong đọc sách. Điều thứ nhất dễ mắc phải khi ta đọc sách là đọc không chuyên sâu. Khi đọc lướt qua như kiểu ăn tươi nuốt sống, đọc rất nhiều sách nhưng đọng lại ít thì chẳng làm được gì.
Thứ hai là đọc bị lạc hướng, khi chúng ta đặt ra quá nhiều mục tiêu đọc nhiều thứ, tham nhiều mà không vụ thực chất thì cũng không có hiệu quả. Kết quả là chúng ta chỉ lãng phí thời gian và sức lực chứ không thu lại được lợi ích gì. Thậm chí còn dễ sa vào thói hư danh nông cạn.
Thứ ba, Chu Quang Tiềm bàn về phương pháp đọc sách và chọn sách cho hiệu quả. Về cách lựa chọn sách thì cần không tham đọc nhiều mà phải đọc cho tinh cho kĩ những cuốn sách có giá trị có lợi cho mình. Bên cạnh đó cần phải đọc kĩ những cuốn sách cơ bản liên quan đến lĩnh vực và chuyên môn của mình. Đồng thời khi đọc những cuốn sách tài liệu chuyên sâu cũng cần phải đọc những cuốn thường thức.
Về cách đọc sách, tác giả cho rằng không nên đọc lướt qua mà phải đọc kĩ, vừa đọc vừa suy nghĩ nhất là những cuốn sách có giá trị; không nên đọc một cách tràn lan, theo hứng thú mà phải đọc có kế hoạch và có hệ thống; đọc sách không chỉ chuyện học trí thức mà còn là học nhân cách con người, học chuyện làm người.
Tóm lại qua tác phẩm Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm ta thấy được tầm quan trọng và vai trò ý nghĩa của sách đối với cuộc sống của chúng ta. Để phát huy được vai trò đó thì chúng ta cần phải biết cách đọc sách hiệu quả, chọn sách phù hợp để không bị sa những điều vô bổ.
Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em- Mẫu 8
Ai trong mỗi chúng ta đều biết đọc sách để mở mang kiến thức, vai trò và vị trí của nó trong con đường học vấn là vô cùng quan trọng. Chu Quang Tiềm đã khuyên dạy chúng ta rằng: “Học vấn không chỉ là việc đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”. Câu nói của ông như một lí thuyết một chiều trong toán học: từ cái này dẫn đến cái kia là đúng và ngược lại có thể là sai. Từ đó ta thấy được tầm quan trọng của việc đọc sách.
Vậy học vấn là gì? Học vấn là những hiểu biết thu nhận được qua quá trình học tập và rèn luyện. Chúng ta có thể tiếp nhận được kiến thức qua những lời dạy của thầy cô trong trường lớp, qua bạn bè hoặc qua những kinh nghiệm mà chính mình đã từng trải. Do đó, “học vấn không chỉ là việc đọc sách”, ta vẫn có thể tích lũy, nâng cao học vấn, tiếp nhận tinh hoa của nhân loại bằng những cách khác, qua nhiều nguồn khác, kể cả việc đọc sách.
Tuy nhiên “đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”, Bởi sách là kho tàng tri thức quí báu được tìm hiểu, ghi chép, cô đúc, lưu truyền qua những thăng trầm lịch sử, là “di sản tinh thần của nhân loại”. Sách vô cùng có ích cho tất cả mọi người, trong đó có học sinh, sinh viên nói riêng và các tầng lớp tri thức nói chung. Sách dạy ta những điều hay ý đẹp, dạy ta những bài học làm người, ca ngợi những con người khuyết tật vượt khó; những người lính Cách mạng dũng cảm, bất khuất; những anh hùng liệt sĩ xả thân mình vì quê hương đất nước.
Sách còn giúp ta tiếp cận những nền văn minh của các quốc gia mà ta chưa hề đặt chân đến; cảm nhận từng câu chữ, lời văn mang những cung bậc cảm xúc khác nhau trong các tác phẩm văn học nước ngoài… Dù bất cứ lợi ích gì, sách đều giúp con người trưởng thành về nhận thức, sâu sắc về tư tưởng, chín chắn về suy nghĩ.
Đọc sách đem lại cho chúng ta nhiều lợi ích mà ta không thể kể hết. Đầu tiên, thay vì chúng ta phải mất thêm mấy trăm năm cho công cuộc tìm kiếm, ghi chép những thông tin cần tìm, thì ta chỉ mất vài giờ thông qua việc đọc sách. Qua đó, đọc sách là con đường ngắn nhất nhưng không kém phần quan trọng để tích lũy, lĩnh hội, nâng cao kinh nghiệm, vốn tri thức mà người xưa đã lưu truyền lại.
Sách chính là bậc thang đưa chúng ta đến với thành công trong cuộc sống. Sách giúp ta hoàn thiện kiến thức phổ thông đã học và nâng cao, chuyên sâu vào chúng. Sách là người bạn thân thiết, gắn bó với chúng ta suốt cuộc đời, luôn cần thiết cho nhân loại cho dù khoa học kĩ thuật, công nghệ có phát triển và ngày càng hiện đại đến đâu.
Không những thế, sách còn là hành trang kiến thức để con người chuẩn bị cho “cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới”. Ta không thể thu được những thành tựu mới nếu không biết kế thừa những thành tựu của các thời kì đã qua.
Đọc sách là một nhu cầu quan trọng trong cuộc sống của con người, do đó ta phải biết phương pháp đọc sách sao cho đúng, có ích cho học vấn. Trước hết, ta phải biết chọn sách mà đọc sao cho phù hợp với yêu cầu học tập của chúng ta, tránh lãng phí thời gian và sức lực của chính mình. Khi đọc sách, ta nên đọc chậm rãi, đọc đi đọc lại nhiều lần để từng câu chữ trong sách ngấm dần vào suy nghĩ của ta, ăn sâu vào xương cốt, ắt ta sẽ hiểu và nhớ lâu.
Đọc ít mà đọc kĩ còn hơn là đọc nhanh, lướt qua hay học thuộc như một chiếc máy thì chẳng khác như “Nước đổ lá môn”, hoặc hiểu sơ lược được ngày một ngày hai là quên hết. Không chỉ vậy, ta cần phải tích cực tư duy suy nghĩ khi đọc sách sẽ giúp ta hiểu được vấn đề sâu sắc, tích lũy ngày càng nhiều kiến thức khó có thể quên trên con đường học vấn. Ngoài ra, mỗi con người chúng ta cần có thói quen ghi chép lại những điều quan trọng cơ bản một cách tóm gọn, đơn giản, dễ học, dễ hiểu để sau này khi cần thiết ta có thể xem lại.
Những học sinh, sinh viên đang học phổ thông, đại học là lứa tuổi góp phần phát triển đất nước nên rất cần phải đọc sách. Trong quá trình đọc nên chia sách ra làm hai loại chính: sách phổ thông và sách chuyên sâu. Đối với sách phổ thông, ta nên xem một cách tóm lược tất cả các kiến thức trong quá trình học tập, để rồi nâng cao chúng qua việc xem sách chuyên sâu. Đó là cách đọc sách có hệ thống giúp học sinh, sinh viên suy nghĩ tư duy và nắm rõ vấn đề.
Sách vô cùng quan trọng trong cuộc sống của nhân loại mà không gì có thể thay thế được. Tuy nhiên, bên cạnh những người chuyên tâm vào công việc chọn đọc những cuốn sách hay và bổ ích, lại có một số người, phần lớn là giới trẻ học sinh ngày nay, vẫn chưa thấy được tầm quan trọng của việc đọc sách, không chịu đọc sách để làm giàu vốn tri thức của mình, hay chưa biết phương pháp đọc sách làm tốn thời gian, sức lực dẫn đến không chuyên sâu, lâu hiểu, nhanh quên.
Ngoài ra, một số bạn trẻ chọn những cuốn sách có nội dung không lành mạnh, vô thưởng vô phạt, không đem lại lợi ích gì cho bản thân và sự phát triển của xã hội. Vì vậy, để góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, chúng ta cần chỉ ra phương pháp đọc sách đúng đắn, chứng minh cho họ thấy tầm quan trọng lớn lao của sách trong quá trình học vấn và phải biết chọn đúng loại sách.
Tóm lại, qua câu nói “Học vấn không chỉ là việc đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn.” của Chu Quang Tiềm đã cho ta thấy đọc sách là nhu cầu cần thiết đối với mỗi con người. Mặc dù có nhiều cách để học mà không bao gồm việc đọc sách, nhưng nó vẫn là con đường quan trọng nhất giúp ta thành công trên con đường học tập. Chính Đại thi hào Nga Pu-skin cũng khuyên dạy chúng ta rằng “Đọc sách là cách học tốt nhất”, từ đó càng khẳng định rõ vai trò của sách trong đời sống hiện đại.
Kết luận
Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách “Phân tích bài Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm và nói lên cảm nghĩ của em” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.
Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 10/2024!
