Admin Chăm Học Bài hôm nay sẽ hướng dẫn các bạn cách “Phân tích Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, về con người trong truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu” chuẩn nhất 07/2024.
Dàn ý
1, Mở bài:
– Giới thiệu tác phẩm: Truyện ngắn “Bến quê” thuộc dòng những sáng tác sau 1975 của tác giả Nguyễn Minh Châu, chứa đựng nhiều triết lí sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời.
– Nhân vật Nhĩ: nhân vật chính trong truyện, thể hiện sự thức tỉnh muộn màng của con người về những vẻ đẹp bình dị trong cuộc sống.
2, Thân bài:
a, Hoàn cảnh đối lập giữa quá khứ và hiện tại của nhân vật:
– Quá khứ: anh Nhĩ đi rộng hiểu nhiều, “đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất”.
– Hiện tại: anh bị bệnh liệt giường, nằm một chỗ, cảnh vật duy nhất anh thấy là bãi bồi bên kia sông Hồng nhìn từ cửa sổ nhà mình.
⇒ Tác giả xây dựng một hoàn cảnh nghịch lí, đau đớn, cho thấy sự vô thường của cuộc sống. Nhân vật từng đi nhiều nơi, đam mê khám phá, nhưng hiện tại lại chịu cảnh nằm 1 chỗ. Từ hoàn cảnh ấy, những suy nghĩ, chiêm nghiệm về cuộc sống, về tình cảm mới vỡ lẽ trong lòng nhân vật.
b, Những cảm nhận của Nhĩ sau khi bị bệnh:
– Suy nghĩ về vợ, con:
+ Thấy thương vợ vì luôn lo lắng, chăm sóc cho anh, luôn dịu dàng an ủi anh; thấy đúng đắn khi đã lấy được chị Liên; thấy biết ơn vì chị Liên từ cô gái thôn quê trở thành người đàn bà thành thị nhưng không mất đi những phẩm chất đẹp, tần tảo, chịu khó, yêu thương chăm sóc chồng con.
+ Qua hình ảnh con trai nhớ về thời niên thiếu của bản thân: mê cờ thế; mong ngóng, hi vọng con trai đừng như anh, ham mê những vẻ đẹp hào nhoáng mà quên đi những giá trị đích thực của cuộc sống.
– Tình cảm với hàng xóm
+ Yêu mến những đứa trẻ bầu bạn với anh, giúp nâng đỡ anh ngồi dậy, nằm xuống.
+ Trò chuyện cùng cụ giáo Khuyến, người ngày nào cũng sang hỏi thăm sức khỏe anh
– Những suy nghĩ về vẻ đẹp đích thực của cuộc sống:
+ Vẻ đẹp của quê hương: hoa bằng lăng “đậm sắc hơn”, sông Hồng “màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra”, bãi bồi bên kia sông trông như “một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non…”, bầu trời “như cao hơn”. Tất cả đều tươi đẹp trong tiết trời mùa thu.
+ Nhĩ khao khát được đặt chân sang bãi bồi bên kia sông để ngắm nhìn cho thỏa thích vẻ đẹp quê hương.
⇒ Nhân vật xúc động trước vẻ đẹp của quê hương mà trước đây anh ta không quan tâm tới, vô tình quên lãng vẻ đẹp hồn hậu, bình dị đó để mải mê chạy theo những vẻ đẹp hào nhoáng, phồn hoa khác.
c, Những triết lí được thể hiện qua suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
– Nơi nương tựa của con người chính là gia đình.
– Những người hàng xóm bấy lâu ta không mấy quan tâm, thì khi ta gặp nạn họ luôn ở bên: khẳng định thêm quan niệm “Bán anh em xa mua láng giềng gần” của ông cha ta, khẳng định giá trị của tình người, tình làng nghĩa xóm.
– “Con người ta trên đường đời thật khó tránh được những cái vòng vèo quanh co”: triết luận về cuộc đời, khi còn trẻ ai cũng mải miết theo đuổi đam mê, công danh mà có thể quên đi những giá trị đích thực như gia đình, quê hương; có thể vì những thú vui mà làm sao nhãng đi mục đích của cuộc sống phấn đấu.
3, Kết bài:
– Thông qua nhân vật Nhĩ, tác giả nhắc nhở người đọc phải biết gắn bó, trân trọng những cảnh vật quê hương, những tình cảm gần gũi như tình gia đình, tình làng nghĩa xóm, đó mới là những giá trị đích thực của cuộc sống.
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc: chú trọng khắc họa nội tâm nhân vật, thể hiện những suy nghĩ, sự giác ngộ muộn màng của nhân vật.
Phân tích Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, về con người trong truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu- Mẫu 1
Nguyễn Minh Châu là nhà văn có vị trí nổi bật trong tiến trình vận động, phát triển của nền văn xuôi nước ta từ thập kỉ 60 của thế kỉ XX đến nay. Trong cuộc đời sáng tác, ông luôn tìm tòi nhằm phục vụ tốt nhất cho cách mạng, cho nhân dân ở mỗi thời kì cách mạng, ông đều có những tác phẩm tiêu biểu. “Bến quê” là một truyện ngắn rút trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1985 tiêu biểu cho sự đổi mới về tư tưởng và nghệ thuật của tác giả.
Cốt truyện của “Bến quê” rất bình dị, “bằng phẳng”, nhưng lại mang hàm nghĩa triết lí sâu sắc. Qua nhân vật Nhĩ, một bệnh nhân “sắp từ giã cõi đời”, Nguyễn Minh Châu nói lên những suy ngẫm về con người, về cuộc đời và cách sống, đánh thức đồng loại hãy biết nâng niu, trân trọng những vẻ đẹp, những giá trị bình dị, gần gũi, quen thuộc của cuộc sống, của quê hương.
Nhĩ- nhân vật chính của câu chuyện – là người đã từng đi rất nhiều nơi trên Trái đất, “suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên Trái đất”; anh đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ, mới hai năm trước đây anh còn đi công tác sang một nước bên Mĩ La-tinh. Có thể nói, bao cảnh đẹp những nơi phồn hoa đô hội xa gần, những miếng ngon nơi đất khách quê người, anh đều được thưởng thức, được hưởng thụ. Nhưng trớ trêu thay một căn bệnh quái ác bắt anh phải nằm liệt giường hàng tháng trời không nhúc nhích được một bước chân. Chính trong những ngày cuối đời, Nhĩ đã phát hiện ra những vẻ đẹp của những cảnh vật tưởng như cũ mà lại rất mới lạ, chẳng hạn như hoa bằng lăng trong tiết lập thu đẹp hơn, “đậm sắc hơn” Sông Hồng “màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra”. Bãi bồi phù sa lâu đời ở bên kia sông Hồng dưới những tia nắng sớm đầu thu đang phô ra “một thứ màu vàng thau xen lẫn với màu xanh non – những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ”. Và bầu trời, vòm trời quê nhà “như cao hơn”.
Nhìn qua cửa sổ ngôi nhà mình. Nhĩ xúc động trước những cảnh đẹp bình dị của quê nhà. Tại sao trước đây anh ít nhìn thấy, cảm thấy? Phải chăng vì cuộc sống bận rộn tất tả ngược xuôi? hay tại bởi vô tình? Qua đoạn miêu tả thiên nhiên ở phần đầu truyện, Nguyễn Minh Châu muốn nhắn gửi mọi người đừng vô tình, phải biết gắn bó, trân trọng cảnh vật quê hương xứ sở vì ở đó là máu thịt, là tâm hồn của mỗi chúng ta. Phải biết phát hiện ra vẻ đẹp bình dị, thân thuộc của quê nhà để nâng niu, yêu quý.
Bị ốm đau nằm liệt giường đã lâu ngày trong lòng Nhĩ nảy nở bao ý nghĩ, bao tình cảm đằm thắm, sâu nặng thiết tha. Nghe Liên nói: “Anh cứ yên tâm. vất vả tốn kém đến bao nhiêu em với các con cũng chăm lo cho anh được”. Chính trong những ngày này, Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp tâm hồn của vợ mình. Lần đầu tiên Nhĩ đế ý thấy Liên mặc áo vá, những ngón tay gầy guộc của Liên vuốt ve bên vai mình và những lời an ủi của Liên; anh mới thấu hiếu tình yêu thương, sự hi sinh thầm lặng của vợ: “cũng như ánh bãi bồi đang nằm phơi mình bên kia, tâm hồn Liên vẫn giữ nguyên vẹn những nét tần tảo và chịu đựng hi sinh từ bao đời xưa, và cũng chính nhờ có điều đó mà sau nhiều ngày tháng buôn tẩu, tìm kiếm… Nhĩ đã tìm thấy một nơi nương tựa là gia đình trong những ngày này”.
Điều khao khát nhưng vô vọng lúc này của Nhĩ là được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. Đây chính là sự khát khao muốn tìm đến những giá trị gần gũi nhưng đích thực sâu xa trong cuộc sống nơi quê hương mà con người vì những bồng bột và ham muốn lúc trẻ bỏ qua nó. Sự thức tỉnh đó đối với mỗi người thường là muộn màng: “Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn vẻ đẹp của một cái bãi sông Hồng ngay bờ bên kia”. Giờ đây anh phải nhờ đứa con trai thay mình sang bên kia sông “qua đò đặt chân lên bờ bên kia, đi chơi loanh quanh… một lát rồi về”. Với Tuấn (con trai Nhĩ) thì đó là “cái việc gì lạ thế” mà bố sai làm, khi cậu đang mải mê xem cuốn truyện dịch. Cậu chưa hiểu được “cái điều ham muốn cuối cùng” của đời bố nên làm việc một cách miễn cưỡng, bị hút vào trò chơi hấp dẫn bên đường và có thể lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày đã giúp Nhĩ nhận ra một quy luật của đời người: “Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo hoặc chùng chình, vả lại nó đã thấy có gì đang hấp dẫn bên kia sông đâu? Ý nghĩa ấy mang hàm nghĩa triết lí sâu sắc về đường đời và mục tiêu cuộc sống. Con đường trong tâm thức Nhĩ là “vòng vèo” là “chùng chình”, vì nhiều người bị lạc đường, lạc hướng, thiếu trí tuệ, không bền chí, hay nản lòng. Tuổi trẻ và thời gian bị lãng phí. Tâm hồn nông cạn, sống thiếu lí tưởng, không có mục tiêu, tầm nhìn hạn hẹp, sao không khỏi vòng vèo, chùng chình, và sẽ không bao giờ tìm thây “hấp dẫn” ở phía trước trên đường đời.
Cuộc sống và cảnh vật ở quanh ta, ở quê ta rất đẹp, đó là “sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp”, thậm chí cả “những nét tiêu sơ”, nhưng phải trải nghiệm, phải sống hết mình mới có thể khám phá, mới có thể phát hiện, mới có thể tìm thấy, mới có thể hiểu được. Hành động cuối cùng của Nhĩ ở cuối truyện khi anh thu hết tàn lực “giơ một cánh tay gầy guộc ra ngoài cửa sổ khoát khoát, y như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó” vừa có ý nghĩa là anh đang thúc giục cậu con trai đừng để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày vừa có ý nghĩa khái quát, vừa có ý nghĩa tượng trưng. Đó là Nhĩ muốn thức tỉnh mọi người hãy thoát ra khỏi những cái vòng vèo, chùng chình trong cuộc sống mà chúng ta đang sa vào để hướng tới những giá trị đích thực, bền vững mà gần gũi trong đời thường.
“Bến quê” là một truyện ngắn chứa đựng những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời, thức tỉnh mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê hương.
Phân tích Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, về con người trong truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu- Mẫu 2
Nguyễn Minh Châu là một trong số ít những nhà văn khai phá và thành công với công cuộc “tìm kiếm những hạt ngọc ẩn giấu trong tâm hồn con người”. Những tác phẩm của ông giàu chất chiêm nghiệm và tính triết lí khái quát. Nhân vật trong những truyện ngắn của ông thường mang đầy tâm trạng và rất nặng lòng với cuộc đời, với con người sống quanh mình. Nhân vật Nhĩ trong truyện ngắn “Bến quê” cũng nằm trong số ấy.
“Bến quê” là một truyện ngắn được rút trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh Châu. Tác phẩm được xuất bản năm 1985 tiêu biểu cho sự đổi mới về tư tưởng và nghệ thuật của tác giả. cốt truyện “Bến quê” rất bình dị, thậm chí “bằng phẳng” nhưng lại mang hàm nghĩa triết lí sâu sắc. Tác phẩm ghi lại những gì mắt thấy tai nghe, những gì cảm nhận suy ngẫm của nhân vật Nhĩ khi nằm trên giường bệnh. Nhĩ được người vợ tần tảo chăm sóc, đươc các cháu hàng xóm sang giúp đỡ, được ông giáo hàng xóm hỏi han. Nhĩ nhờ cậu con trai đi sang bên kia bờ sông giúp bố…
Qua tất cả những điều đó, Nguyễn Minh Châu nói lên những suy nghĩ về con người, về cuộc đời về cách sống, ông nhắc nhở con người phải biết nâng niu, trân trọng những vẻ đẹp bình dị của quê hương xứ sở, của nơi chôn rau cắt rốn…
Nhĩ là một người từng đi nhiều nơi trên thế giới: “suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên Trái Đất”. Vậy nên, có thể hiểu rằng, trong anh luôn tràn ngập những cảnh lộng lẫy, nhộn nhịp của bao cảnh phồn hoa, đô hội. Không chỉ thế, chẳng có vẻ đẹp nào tồn tại trên đời nay anh chưa được thưởng thức. Nhưng trớ trêu thay, anh lại một rơi vào một bi kịch của sự sống: anh bị một căn bệnh quái ác hoành hành, phải nằm liệt giường hàng tháng trời nay. Trong nghịch cảnh bi đát ấy, anh chợt phát hiện ra vẻ đẹp chốn quê hương bình dị, đẹp đẽ của mình. Nhĩ đã phát hiện ra vùng đất bên kia sông, nơi bến quê thân thuộc nghèo khó của mình lai có một vẻ đẹp bình dị mà quyến rũ. Người vợ tảo tần lam lũ, những người hàng xóm truân chuyên mộc mạc,… ở họ toát lên một vẻ đẹp cao quý đáng trân trọng của tình cảm vợ chồng, tình làng nghĩa xóm ân tinh thắm thiết. Hoàn cảnh nhân vật khẽ nhắc nhở bạn đọc rằng: cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lý, ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính của con người.
Qua những suy nghĩ của nhân vật, Nguyễn Minh Châu còn muốn mang đến cho bạn đọc một chiêm nghiệm khác: “con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo hoặc chùng chình”. Ta rời xa gia đình, quê hương bản quán để lên đường mải mê tìm kiếm những điều kì vĩ đâu đâu mà để đến cuối đời hiểu ra rằng ta đã rời bỏ những điều ta hằng tìm kiếm. Chính sự giàu có lẫn một vẻ đẹp rất gần gũi như cái bãi bồi bên kia sông hay người vợ tảo tần, giàu tình yêu và đức hi sinh thì phải đến lúc này, khi sắp giã biệt cuộc đời, Nhĩ mới cảm nhận, thấm thía được.
Trong buổi sáng đầu thu, khi sắp từ giã cõi đời, Nhĩ bỗng phát hiện ra những vẻ đẹp mà trước đây, dù có điều kiện đi khắp thế giới, anh đã không thể nhận thấy được. Đó là một không gian có chiều sâu và bề rộng: từ những bông bằng lăng ngay phía ngoài cửa sổ đến con sông Hồng với màu đỏ nhạt lúc đã vào thu, vòm trời và bãi bồi bên kia sông. Đó là một cảnh đẹp chỉ có thể cảm nhận được bằng những cảm xúc tinh tế: những chùm hoa thưa thớt nhưng lại đậm sắc hơn, mặt sông Hồng như rộng thêm ra, vòm trời như cao hơn, “những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông…”. Những cảnh sắc ấy vốn rất quen thuộc, gần gũi nhưng lại như rất mới mẻ với Nhĩ, tưởng chừng như lần đầu tiên anh mới gặp.
Nhĩ khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. Điều ước muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át. Trong hoàn cảnh cùa Nhĩ, đó là sự thức tỉnh xen lẫn với niềm ân hận và nỗi xót xa.
Khi miêu tả tâm lý của nhân vật Nhĩ, Nguyễn Minh Châu rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo. Điều đó được thể hiện ngay từ cách lựa chọn và xử lý tình huống. Trong văn học, nhiều tác giả cũng đã đặt nhân vật vào hoàn cảnh hiểm nghèo để làm nổi bật lên khát vọng sống và sức sống mạnh mẽ của con người hay về lòng nhân ái, sự hi sinh cao thượng… Nguyễn Minh Châu đã khai thác tình huống này theo một hướng khác.
Trong hoàn cảnh ngặt nghèo ấy, nhân vật suy ngẫm, tự trải nghiệm về cuộc đời với những suy nghĩ sâu sắc.
Những suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về lẽ sống, về cuộc đời, về những con người hết sức cụ thể như người vợ, đứa con và về chính cuộc đời mình. Trong con mắt của một người sắp từ giã cõi đời, cảnh vật trước mắt bỗng đẹp và đáng yêu kỳ lạ. Hôm nay. Nhỉ mới chợt phát hiện ra những vết sờn, những đường vá trên tấm áo của Liên. Và chính hình ảnh người vợ gầy guộc với bàn tay chan chứa yêu thương đã trở thành “nơi nương tựa là gia đình trong những ngày này”. Sự thức nhận của Nhĩ về vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông được tô đậm thêm qua hình ảnh của đứa con – trong hoàn cảnh bình thường — còn mải chơi và thấy bãi bồi bên kia sông chẳng có gì hấp dẫn. Đó chính là tình yêu đối với cuộc sống đã được trải nghiệm qua một cuộc đời nhiều thăng trầm, đang trải qua những giây phút hiểm nghèo.
Ở đoạn kết truyện, tác giả đã tập trung miêu tả chân dung và cử chỉ của nhân vật với vẻ rất khác thường: “Anh cố thu nhặt hết mọi chút sức lực cuối cùng còn sót lại để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát – y như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó”. Hành động này của Nhĩ có thể hiểu là anh đang nôn nóng thúc giục cậu con trai hãy mau kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày, thế nhưng qua suy nghĩ của Nhĩ trước đó, ta lại nhận ra một ý nghĩa khác: đó là ý muốn thức tỉnh mọi người về những cái “vòng vèo, chùng chình” để hướng tới những giá trị đích thực vốn rất giản dị, gần gũi và bền vững.
Nhân vật Nhĩ mang đến cho người đọc nhiều điều suy nghĩ về cuộc đời và số phận con người. Và với mỗi độ tuổi lại tìm được ở Nhĩ một bài học riêng cho mình. Riêng với thế hệ những người trẻ tuổi, nhờ nhân vật này chúng ta biết sống gắn bó hơn với quê hương, đất nước vẫn còn lam lũ nhưng chất phác, hồn hậu và dào dạt yêu thương của bản thân mình.
Phân tích Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, về con người trong truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu- Mẫu 3
Nhắc đến nhà văn Nguyễn Minh Châu (1930-1989) là nhắc đến một nhà văn có nhiều tìm tòi, đổi mới về tư tưởng và nghệ thuật trong văn học Việt Nam hiện đại. Ông luôn “khao khát đi tìm hạt ngọc ẩn sâu trong tâm hồn con người” để từ đó đề cao các giá trị nhân văn trong cuộc sống. Truyện ngắn Bến quê của ông được viết và in vào năm 1985, đã thể hiện những chiêm nghiệm của nhà văn về cuộc sống con người và những giá trị đích thực quý giá nhất. Trong tác phẩm, nhân vật Nhĩ được ông đặt trong một hoàn cảnh thật nghịch lý, ngặt nghèo, từ đó Nguyễn Minh Châu để nhân vật bộc lộ những cảm nhận và suy nghĩ sâu sắc về gia đình, về cuộc đời và về quê hương.
Nhĩ vốn là người từng được đi đây đi đó khắp nơi trên trái đất “đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào”.Anh từng được ngắm nhìn nhiều vẻ đẹp mới lạ và lôi cuốn. Nếu nhận xét theo lẽ thường, ta thấy anh được coi như một người thành đạt, làm được nhiều việc lớn lao, và rất đáng khâm phục. Thế rồi khi anh mắc phải chứng bệnh nan y đến nỗi phải nằm liệt giường, mọi sinh hoạt đều phải nhờ vào sự chăm sóc của vợ con, và cả những đứa trẻ hàng xóm tốt bụng. Nhĩ phải “thu hết tàn lực lết dần, lết dần trên chiếc phản gỗ. Nhấc mình ra được bên ngoài phiến nệm nằm, anh tưởng mình vừa bay được nửa vòng trái đất”. Đây quả thật là một tình huống ngặt nghèo mà nhà văn đã đặt nhân vật vào.Đó cũng là để nhân vật có dịp nhìn lại đoạn đời mình đã đi qua, và suy ngẫm về những điều được mất.Trong văn học, có không ít nhà văn đặt nhân vật của mình vào trong hoàn cảnh hiểm nghèo, giáp ranh giữa sự sống cái chết, thường là để làm toát lên tình yêu cuộc sống và sự vươn lên với khát vọng cháy bỏng để vượt qua nghịch cảnh. Nhà văn O Hen-ri với truyện “Chiếc lá cuối cùng”, hay nhà văn Giắc Lân-đơn với “Tình yêu cuộc sống” đều khai thác tình huống truyện theo hướng này. Nhưng với Nhĩ, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã chọn cách phát triển câu chuyện hoàn toàn khác: Nhĩ đối mặt với cái chết là để nhận ra những điều chiêm nghiệm về cuộc sống, mà con người khó nhận ra nếu chưa từng trải.
Khi tác giả miêu tả tâm trạng Nhĩ trong những ngày nằm trên giường bệnh, ta thấy anh vốn có một năng lực quan sát tinh tế và một tâm hồn nhạy cảm. Đầu tiên, Nguyễn Minh Châu thể hiện những cảm nhận mới mẻ về thiên nhiên lúc lập thu của Nhĩ. Cảnh tượng thiên nhiên mà Nhĩ ngắm nhìn không phải là xa lạ gì với anh. Bởi đó là cảnh tượng ngay trước ngôi nhà nhỏ bên sông của anh.Có lẽ anh đã nhiều lần nhìn thấy những cảnh tượng này, nhưng khi ấy, anh lại hững hờ mà không phát hiện ra vẻ đẹp của chúng. Khi đau ốm, Nhĩ chẳng thể bị chi phối bởi những phù hoa của cuộc sống, hay những hào quang của thành đạt, thì cuộc đời lại cho anh cơ hội để cảm nhận phong cảnh:”Vòm trời như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, nơi một vùng phù sa lâu đời của sông Hồng đang phô ra trước khuôn cửa sổ gian gác nhà Nhĩ những màu sắc thân thuộc quá như da thịt…”. Ngòi bút tả cảnh của Nguyễn Minh Châu được thể hiện qua cái nhìn của Nhĩ trong khoảnh khắc này sao mà da diết quá, nó chan chứa một niềm yêu mến thiết tha với những điều bình dị quanh anh. Thị giác của Nhĩ cảm nhận những sắc màu tuyệt đẹp của thiên nhiên quê hương, anh thấy “Hoa bằng lăng cuối mùa trở nên đậm sắc hơn” và “sông Hồng một màu đỏ nhạt”. Sắc tím, sắc đỏ ấy khiến cho bức tranh phong cảnh quanh nhân vật Nhĩ trở nên sinh động, đẹp thi vị, dù nó vô cùng bình dị trong cuộc sống. Phải chăng qua tâm sự và xúc cảm của Nhĩ, nhà văn muốn nói với người đọc rằng: những gì giản dị nhất, đôi khi lại là những điều thiêng liêng, quý giá, là những vẻ đẹp không đâu sánh được. Nơi chốn quê hương hóa ra lại là nơi chốn đẹp hơn tất cả mọi nơi khác mà anh từng đặt chân đến. Ta phát hiện ra niềm yêu quê hương da diết trong cõi lòng của Nhĩ, người đàn ông từng trải, và đang đi đến những ngày cuối cùng của cuộc đời.
Bên cạnh việc Nhĩ khám phá ra vẻ đẹp quê hương, nhân vật này còn được tác giả đặt trong những nhận thức về gia đình, đặc biệt là về người vợ thân thương của anh. Có thể nói, Nguyễn Minh Châu để cho Nhĩ cảm nhận về Liên, vợ anh một cách hết sức giản dị. Những tình cảm đẹp nhất của anh đối với vợ được kể bằng một giọng văn chậm rãi, buồn buồn. Nó thể hiện ở cử chỉ của Liên “Chị đưa những ngón tay gầy guộc âu yếm vuốt ve chồng, rồi an ủi: – Anh cứ yên tâm. Vất vả, tốn kém đến bao nhiêu em với các con cũng chăm lo cho anh được”. Nó cũng thể hiện ở việc anh phát hiện ra vợ mặc chiếc áo vá vai, niềm thương cảm có phần ân hận dâng trào trong lòng Nhĩ. Người đọc cảm nhận được rằng, Nhĩ cũng là người đàn ông giàu yêu thương, có tình có nghĩa, nhưng có lẽ, anh cũng đã từng hững hờ mà không nhận ra sự thầm lặng hi sinh của vợ trong những ngày anh còn “đi khắp đó đây”. Đó phải chăng là sự chùng chình, vòng vèo trong cuộc sống của con người, họ phải đi một vòng rất dài để chạm đến những giá trị đích thực của đời sống, để rồi, khi nằm liệt vì bệnh tật, Nhĩ xót xa nghĩ rằng: “Nhĩ thấy thương Liên. Cả đời chị đã vì anh mà khổ.Anh thương chị lắm nhưng chẳng biết nói sao”.Điều an ủi nhất cho Nhĩ và cho người đọc, đó là trong những ngày tháng cuối đời, anh tìm thấy nơi nương tựa ở mái ấm gia đình, nơi mà vợ con anh ân cần săn sóc cho anh từng miếng ăn, giấc ngủ. Đó cũng là nơi những đứa bé hàng xóm đáng yêu luôn sẵn sàng giúp đỡ anh khi anh cần: “cả bọn cùng giúp Nhĩ nằm ra ngoài tấm nệm. Chúng giúp anh đặt một bàn tay lên bậu cửa sổ và chèn một đống gối sau lưng. Anh thấy hạnh phúc và càng yêu hơn lũ trẻ”.Có lẽ đối với Nhĩ, những ân tình đó khiến cho anh thấm thía hơn về giá trị của gia đình, của mảnh đất quê hương. Anh nhận thức được những tình cảm thiêng liêng mà mình có được ở nơi này. Cũng như anh cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp của cái bãi bồi bên kia sông quê anh…
Nhờ đâu, Nhĩ có thể nhận thức sâu xa những điều đó? Ngòi bút miêu tả tâm lý tài hoa của Nguyễn Minh Châu đã lý giải thật sâu sắc.Bởi Nhĩ có một cảm nhận tinh tế, nhạy cảm của người sắp từ giã cõi đời. Anh đã thấm thía sự quý báu của những gì quen thuộc, gần gũi mà thiêng liêng ngay trước mặt mình, mà có thể trước đây, Nhĩ đã vô tình hờ hững, không để ý. Và khi ngộ ra điền này, thì điều ham muốn cuối cùng của anh là được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông.
Tại sao Nhĩ lại có khát khao đó? Điều này có ý nghĩa gì? Phải chăng nó chính là sự thể hiện những suy ngẫm về đời người, về cuộc sống.
Ta có thể thấy ước muốn đó chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường mà sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị người ta lãng quên, nhất là khi người ta còn trẻ tuổi. Sự thức tỉnh này chỉ đến với con người có sự từng trải. Mà với Nhĩ thi đó là lúc anh nằm trên giường bệnh, sống những ngày cuối đời, nên sự thức tỉnh của anh có xen vào một niềm ân hận và xót xa, bởi anh khó mà nắm bắt được những điều đã trôi qua, cũng như việc anh khao khát nhưng không bao giờ đặt chân lên bãi bồi bên kia sông được nữa.
Nhà văn để cho Nhĩ trao cái khát khao ấy cho đứa con trai của anh thay cha mà thực hiện: “Bây giờ con sang bên kia sông hộ bố”, người con trai miễn cưỡng nhận lời vì không hiểu rõ ước muốn của cha mình, nhưng rồi cậu lại sa vào trò chơi phá cờ thế, để lỡ mất chuyến đò qua bên kia sông. Nhĩ khó mà trách con trai anh, vì bản thân anh cũng từng bị lôi cuốn bởi trò chơi ấy, những điều mà con anh đang làm, anh cũng từng trải qua. Nhìn thấy việc ấy, Nhĩ nhận ra rằng: “con người ta trên đường đời thật khó tránh được những cái vòng vèo quanh co”, để rồi người ta có thể để vụt mất những điều ý nghĩa và đẹp đẽ,mà có thể không lấy lại được. Mà cuộc sống và số phận con người chứa đầy những nghịch lý ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, để lại những nuối tiếc cho chúng ta.
Những ý nghĩa triết lý của câu chuyện thật cảm động và sâu sắc, nhưng không phải ai cũng hiểu hết được.Sự vòng vèo, chùng chình của mỗi một con người dường như là tất yếu, để rồi họ có thể bỏ lỡ những điều quý giá của mình, của cuộc sống. Khi cảm thấy được giá trị của cuộc đời, Nhĩ lại đang trải qua những phút giây ngắn ngủi còn lại của anh. Nên anh khẩn thiết muốn truyền đạt trải nghiệm của mình cho con trai, cho tất cả những người còn có cơ hội để sống và nắm bắt chân lý. Khi nhìn thấy người con trai bỏ lỡ chuyến đò, “anh cố thu nhặt hết chút sức lực cuối cùng để đu mình nhô người ra ngoài,giơ một cánh tay làm ra vẻ ra hiệu cho một người nào ngoài đó”. Cái ra hiệu đó muốn nói nên rằng: Hãy trân trọng những gì thân thương bên ta, hãy biết rằng quê hương là đẹp nhất, và gia đình là nơi thân thương nhất của mỗi chúng ta, hãy trân trọng và vun đắp khi còn có thể…
Có thể nói Nguyễn Minh Châu đã bộc lộ một ngòi bút miêu tả tâm lý cực kỳ tinh tế khi thể hiện những nội dung trên đây. Đời sống nội tâm của nhân vật Nhĩ và diễn biến tâm trạng anh bộc lộ ra khá sâu sắc. Tác giả còn chọn lọc nhiều chi tiết hay, mang ý nghĩa biểu tượng như hình ảnh bãi bồi, hình ảnh những bông hoa bằng lăng, hay là tiếng những tảng đá đổ ụp vào trong giấc ngủ của Nhĩ… Từ đó, Bến quê xứng đáng trở thành thiên truyện ngắn xuất sắc của văn học hiện đại Việt Nam, đem lại rất nhiều ý nghĩa triết lý nhân văn về con người và cuộc đời.
Đọc xong truyện ngắn Bến quê, và nghĩ về nhân vật Nhĩ, người đọc không khỏi bâng khuâng, xót xa trước những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc về con người và về cuộc đời của anh. Truyện đã thức tỉnh chúng ta rằng phải biết trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình thường mà quý giá của gia đình, của quê hương.Bởi vì con người dù có đi khắp năm châu bốn bể, quê hương và gia đình vẫn là nơi nương tựa vững chắc nhất, là nơi giúp chúng ta hiểu rõ và hiểu sâu tình thương yêu, đức hi sinh, sự ấm áp của nơi chôn nhau cắt rốn.
Kết luận
Hy vọng với các giải đáp trên thì mong là quý độc giả đã biết được cách “Phân tích Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, về con người trong truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu” chuẩn và chính xác nhất hiện nay. Các thông tin trên được admin cập nhật cũng như thu thập thông tin từ nhiều nguồn chuẩn xác, hy vọng các bạn sẽ thích và ủng hộ cho Chamhocbai.com.
Bài viết đã được cập nhật mới nhất vào 07/2024!
